مردم چرا به خود اجازه می دهند؟

به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از ایرنا 

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، بخش هایی از گفت وگوی دیروز حجت الاسلام والمسلمین «غلامرضا مصباحی مقدم» با یکی از خبرگزاری های کشور درباره دیدگاه های موافق و مخالف نزد اعضای مجمع تشخص مصلحت نظام در مورد لوایح باقی مانده الحاق به FATF خبرساز شد.
مهمترین بخش این سخنان، گلایه وی از فشارهایی بود که اعضای مجمع یا نمایندگان مجلس در تصمیم گیری خود با آن مواجهند اما این گلایه ها با ادبیات و جملاتی بیان شد که منافی هنجار و ارزش های مردمسالارانه به نظر می رسد.
حجت الاسلام مصباحی مقدم در این گفت وگو اظهار داشته «چطور بسیاری از مردم به خودشان اجازه می‌دهند که به نمایندگان مجلس و اعضای شورای نگهبان یا مجمع تشخیص مصلحت نظام تکلیف کنند که این کار را بکنید یا نکنید؟ البته ما به مردم‌مان حق می‌دهیم که دغدغه مسائل نظام و آنچه در جریان تصمیم‌گیری کشور است را داشته باشند چرا که زخم خورده‌اند و این زخم خوردن‌ها موجب حساسیت آن‌ها شده اما آیا نباید به ساختاری که نظام ایجاد کرده اعتماد کنند؟»
درباره این اظهارات و فراتر از آن موضوع و موضع ورود مردم به فرایند تصمیم گیری های کشور چند نکته قابل توجه است؛
1- این استدلال که بسیاری از مباحث مطروحه در نهادهای تصمیم گیری دارای ابعاد بسیار و پیچیدگی هایی است که باید با نگاه کارشناسانه به آن نگریست کاملا متقن و قابل پذیر است و اصولا کسی هم منکر اهمیت تصمیم گیری کارشناسانه و جامع الاطراف درباره مسائل مهم کشور نیست اما اینکه چرا موضوعی چون پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی تا این حد حساس شده و قاطبه مردم درباره آن نظر می دهند به پیامدهای این تصمیم بازمی گردد.
بسیاری طی ماه ها اخیر به فراز و نشیب های مربوط به تصویب لوایح چهارگانه و رفت و آمدهای آن میان مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص چشم دوخته و انتظار مشخص شدن فرجام این لوایح را می کشند. در این میان، بارها بازارهای مالی و ارزش پول ملی به این فراز و فرودها واکنش نشان داده و خواه ناخواه اوضاع اقتصادی و معیشتی بسیاری از مردم به این تصمیم گیری گره خورده است. از این رو حساسیت مردم در این زمینه امری طبیعی به نظر می رسد.
2- عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، گزاره بی اعتمادی مردم به نظام و نهادهای آن را مطرح کرده و همچنان که اشاره شد به دلیل برشمردن اهمیت دیدگاه های کارشناسانه و ارجحیت آن بر نظر عوام، اظهار داشته مردم نباید به تصمیم های کلان ورود پیدا کنند.
در مقابل، این سوال مطرح است که آیا مردم در تصمیم گیری های دیگر همچون توافق هسته ای، سیاستگذاری های مالی و پولی، بودجه ریزی، حوزه روابط خارجی از جمله مسائل تاثیرگذاری چون مقابله با آمریکا، رژیم صهیونیستی و ... تلاش کرده اند به صورت توده ای بر فرایند تصمیم گیری تاثیر بگذارند، یا بی اعتمادی به نظام را بروز داده اند یا اینکه منکر اهمیت نظر نخبگان و کارشناسان شده اند؟
شاید علت اهمیت بیش از حد فرجام لوایح FATF و افزایش حساسیت ها پیرامون آن، بروز این احساس نزد عموم جامعه است که خواست آنان عملا نادیده انگاشته می شود و همچنان که رئیس جمهوری اشاره داشته 10، 20 نفر خود را جای همه مردم گذاشته اند و برای آنان تصمیم گیری می کنند.
3- انتقاد از ورود غیرکارشناسانه و توده ای به تصمیمات مهم و کلیدی، مباحث جدی را در زمینه نحوه ورود همگانی به این تصمیمات در نظام های مردمسالار مطرح می سازد. بی شک هدف غایی نظام های مردمسالار حاکمیت اراده و خواست مردم است اما اینکه این اراده تا چه حد با «خیر عمومی» و «مصلحت جامعه» همخوانی دارد مساله را دچار پیچیدگی هایی ساخته است.
بسیاری از فیلسوفان اجتماعی برای گشودن این گره، یکی از اصلی ترین کارویژه دولت های منتخب را آگاهی بخشی به جامعه در مورد مسائل اساسی آن عنوان کرده اند. با توجه به اوضاع کنونی باید دید که استدلال های مخالفان یا موافقان FATF چگونه به مردم ارائه شده است؟ آیا مسوولان و دستگاه های مختلف توانسته اند مردم را در زمینه تصمیم گیری های خود قانع سازند و به ابهامات آنان پاسخگو باشند؟ و مساله اساسی ترین اینکه آیا مسوولیت تصمیم گیری های خود و پیامدهای آن برای کشور را خواهند پذیرفت؟
4- نکته نهایی این است که مردم اجازه دارند در مورد هر موضوعی مطالبه گر باشند. اگر مردم در خصوص مسائلی چون FATF حساس می شوند دلیل آن این است که بیشترین فشار ناشی از تحریم ها یا هر گونه تبعات تصمیمات کلان را خود به صورت مستقیم متحمل خواهند شد.
گذشته از آن، مردم از این رو به خود اجازه می دهند به تصمیم گیری ها ورود یابند که از ابتدای انقلاب تا اکنون و در برهه هایی چون جنگ تحمیلی با جان و مال و مشارکت خود این نظام سیاسی را پابرجا نگاه داشته اند و در مواقع بحران نیز خود حامی آن هستند؛ مردمی که بارها از سوی رهبری خواست و رای آنان «حق الناس» عنوان شده و امام (ره) آنان را «ولی نعمتان انقلاب» خوانده است.
پژوهش**9279