قاب تصویری از اقتصاد ایران

به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از سرپوش 

تلویزیون اکوایران حول ۴ محور تحلیل بازارها، مباحث موضوعی، تحلیل رویدادهای اقتصادی و مستندهای اقتصادی تولید محتوا خواهد کرد و مخاطبان هدف خود را از عامه مردم تا فعالان اقتصادی، اقتصاددانان و تصمیم‌گیران اقتصادی قرار داده است. یکی از اهداف این رسانه آن است که دغدغه‌ها و مفاهیم اقتصادی را به زبانی جذاب و عامه‌پسند، به عموم مردم ارائه دهد. تلویزیون اینترنتی اقتصاد ایران، از دوشنبه شب این هفته، به شکل رسمی در دسترس عموم قرار گرفته است.

اولین رسانه تصویری اقتصاد ایران، رسما آغاز به‌کار کرد. دوشنبه شب در مراسمی با حضور جمعی از اقتصاددانان، فعالان اقتصادی و تصمیم‌گیران سابق و فعلی، تلویزیون اینترنتی «اکوایران»، رونمایی شد. برنامه‌های تولیدی این رسانه تصویری در ۴ محور تحلیل بازارها، مباحث موضوعی، تحلیل رویدادهای اقتصادی و مستندهای اقتصادی ارائه می‌شود. در جلسه رونمایی، سخنرانان از ضرورت ایجاد یک رسانه تصویری در سپهر اقتصادایران، رسالت اصلی این رسانه و چالش‌های پیش‌روی این مسیر سخن گفتند. سخنرانان این مراسم، مدیران گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد»، مسعود نیلی، داود دانش‌جعفری، محسن جلال‌پور و یحیی آل‌اسحاق بودند.

علیرضا بختیاری، مدیرمسوول گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد»، در آیین افتتاح اکوایران گفت: منش «دنیای‌اقتصاد» از روز آغاز، پایبندی به اقتصاد آزاد و رقابتی بوده است و متعهد هستیم که از این چارچوب عبور نکنیم. سعی کردیم در این مجموعه، پراکندگی فکری وجود نداشته باشد و توسعه محصولات هم با رعایت همین خط‌مشی بوده است. بختیاری ادامه داد: اکنون با گسترش رسانه‌های نوین، ضروری بود که ما در این حوزه، حضور فعال‌تری داشته باشیم. ما این کار را با اقتصادنیوز شروع کردیم. اما ابزار تصویر می‌تواند به ما امکان بیشتری دهد تا هم به مخاطب، سرویس بهتری دهیم و هم به سیاست‌گذار در تصمیم‌گیری کمک کنیم. بنابراین ورود ما به اکوایران بر همین مبنا است. درحال‌حاضر، بنای ما این است که روزانه ۲ ساعت برنامه تولید کنیم که در قالب خبر، تحلیل بازارها و فضای اقتصاد کلان خواهد بود.

علی میرزاخانی، سردبیر ارشد گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد»، درباره افتتاح این تلویزیون اینترنتی توضیح داد: از ابتدای راه‌اندازی روزنامه «دنیای‌اقتصاد»، حرکتی به‌صورت مشترک بین فعالان اقتصادی، استادان، صاحب‌نظران و تصمیم‌گیران دلسوز، برای همفکری در یک میدان رسانه‌ای آغاز شد تا دغدغه توسعه و اصلاحات اقتصاد ایران پیگیری شود. میرزاخانی افزود: برد رسانه‌های مکتوب، بیشتر محدود به گروه‌های نخبه است و عموم مردم، شاید در پوشش مخاطبان قرار نگیرند. اما از آنجا که همراهی عموم مردم در توسعه و اصلاحات اقتصادی بسیار مهم است، رسانه‌ای که بتواند دغدغه‌ها را به عموم مردم هدایت کند، اهمیت زیادی دارد. به علت قابلیت‌های بیشتر رسانه تصویری نسبت به رسانه مکتوب، رسانه تصویری اکوایران، با هدف اینکه پیام‌ها و دغدغه‌ها با ضریب نفوذ بالاتری منتقل شود، راه‌اندازی شده است.  احمد قیومی، مدیر اکوایران نیز با ارائه آمارهایی از محبوبیت ویدئو در فضای رسانه‌ای دنیا، گفت: ویدئو‌ها در اینترنت ۱۲۰۰ درصد نسبت به عکس و متن، بیشتر دیده می‌شوند. قدرت جذب تصویر، باعث شد تا در حوزه اقتصاد به این سمت حرکت کنیم. امیدوارم، این گام مکمل و تکمیل‌کننده مجموعه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد» باشد.

رسالت اکوایران

مسعود نیلی، اقتصاددان سعی کرد رسالت رسانه تصویری در شرایط حاضر را تعریف و مشخص کند. نیلی با بیان اینکه اقتصاد در ظاهر دارای دو ویژگی متضاد است، گفت: البته این تضاد ذاتی نیست و رسانه می‌تواند در رفع این تضاد نقش ایفا کند. اقتصاد از یک بابت، فراگیرترین رفتار اجتماعی بشر است، چراکه بخش بزرگی از زندگی اجتماعی ما مبتنی بر مبادله است.

این باعث می‌شود که همه افراد جامعه، رفتار اقتصادی داشته باشند. تصمیم در مورد چگونگی مصرف، خرید، پس‌انداز و... رفتار اقتصادی محسوب می‌شود. همه اینها هم براساس برداشت‌ها و محاسباتی است که هر کسی بر مبنای یافته‌هایش انجام می‌دهد. او افزود: این برداشت‌ها اگر درباره پدیده مهم‌تری باشند، از باورهای شخصی دور شده و از این طریق باورهای نادرست به راحتی می‌توانند به یک هنجار نادرست اجتماعی بدل شوند. مثلا اگر دلایل اقتصادی وجود دارد که نرخ ارز افزایش پیدا کند، آن وقت رفتار مردم این می‌شود که ارز می‌خرند و نمی‌فروشند.

در تحلیل این موضوع، اگر معلول را به‌جای علت بگیرید، می‌گویید علت افزایش نرخ ارز این است که عده‌ای ارز می‌خرند و عده دیگر نمی‌فروشند و ذخیره می‌کنند. متاسفانه این باورهای نادرست عمومی، خیلی اوقات به شکل کامل، به جلسات تصمیم‌گیری می‌آید و مبنای تصمیمات قرار می‌گیرد. بنابراین یک بعد از اقتصاد، فراگیر بودنش در سطوح پایین هرم اجتماعی است.

این اقتصاددان تصریح کرد: ویژگی دوم اقتصاد، درست در نقطه مقابل ویژگی اول قرار می‌گیرد و آن این است که پدیده‌های اقتصادی، به شدت پیچیده هستند. وقتی یک اقتصاددان یک پدیده را تبیین علمی می‌کند، احتمالا جامعه با آن ارتباط برقرار نمی‌کند. بنابراین با یک دوگانگی مواجه می‌شویم که در یکسو، عده قلیلی هستند که تحلیل‌های درست اقتصادی ارائه می‌کنند و در سوی دیگر، جمع کثیری قرار دارند که ممکن است براساس یکسری برداشت‌ها و باورها، اقتصاد کشور را قضاوت کنند و براساس همان هم تصمیم بگیرند.  نیلی تاکید کرد: رسانه می‌تواند این شکاف بین دو ویژگی متضاد را پر کند. متاسفانه سوگیری رسانه‌های رسمی، باعث شده است تا این شکاف پابرجا بماند. بنابراین به نظرم رسالت مهمی که این رسانه تصویری برعهده دارد، این است که بتواند به لایه‌های پایین‌تر اجتماعی وارد شود و برداشت‌هایی که از منظر علم اقتصاد، غلط است را تصحیح کند.

این اقتصاددان ادامه داد: اگر در یک رسانه تصویری، تنها همان مقالاتی را که می‌نویسیم، توضیح دهیم، شاید نتواند چنین نقشی را ایفا کند. در مقابل اگر به نقطه‌ای برسیم که بتوان با هنر، تبیین‌های علمی اقتصادی را تشریح کرد و پدیده‌های پیچیده‌ اقتصادی را به زبان ساده و جذاب به عموم مردم توضیح داد، دستاورد خیلی بزرگی است.

چالش‌های رسانه تصویری

داود دانش‌جعفری، اقتصاددان، در سخنانش در مراسم رونمایی از اکوایران، چالش‌های پیش‌روی یک رسانه تصویری را برشمرد. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است که در وهله اول، باید مشخص شود که رسانه تصویری قرار است مکمل رسانه مکتوب باشد یا ممکن است جایگزین آن شود؟ دانش‌جعفری اولین چالش موجود را اقتصاد خود رسانه خواند و گفت: «با توجه به سهم بازاری که رسانه تصویری خواهد داشت، محتمل است که جایگزین قسمت مکتوب شود، بنابراین اقتصاد داخلی خود روزنامه با چالش همراه می‌شود. ممکن است روزنامه، به‌دنبال تبلیغات رود تا کمبود درآمد را جبران کند که شاید آفت‌های دیگری داشته باشد. به‌طور کلی تولید محصولات تصویری، خیلی گران‌تر از محصولات مکتوب است و این می‌تواند اقتصاد روزنامه را تحت‌تاثیر قرار دهد.»

از نظر دانش‌جعفری، چالش بعدی این است که این رسانه باید مشخص کند که در حوزه اقتصاد اثباتی کار می‌کند یا اقتصاد هنجاری؟ به گفته این اقتصاددان، مردم بیشتر به بحث‌های اقتصاد هنجاری علاقه دارند و چندان به‌دنبال بحث‌های خسته‌کننده اقتصاد اثباتی نیستند و این کار رسانه را سخت می‌کند. دانش‌جعفری نقش خبرنگار در رسانه تصویری را بسیار مهم دانست و گفت: «باید خبرنگار فرد مطلعی باشد و بر بحث‌های اقتصادی مسلط باشد و بتواند پیام را در چند دقیقه کوتاه که برنامه اجرا می‌شود، منتقل کند. این هم هنر می‌خواهد و هم تسلط بر موضوع. در این زمینه خیلی کمبود داریم. وقتی رسانه تصویری می‌شود، نمی‌توان از تمامی خبرنگارانی که در پشت صحنه یک رسانه مکتوب فعالیت می‌کنند، برای چندین موضوع متعدد استفاده کرد.»

شرط موفقیت

در مراسم رونمایی از رسانه تصویری اقتصاد ایران، یحیی آل‌اسحاق رئیس سابق اتاق تهران و محسن جلال‌پور رئیس سابق اتاق ایران، به‌عنوان نمایندگانی از فعالان اقتصادی ایراد سخن کردند.  محسن جلال‌پور با تاکید بر اینکه بخش خصوصی بیش از همیشه به‌دنبال اطلاعات است، گفت: قبل از سرمایه  و بیش از سرمایه، اطلاعات و تحلیل‌های درست مهم است. اینکه امروز جامعه ما، متاسفانه چندان مطالبه واقعیت‌های اقتصادی را از حاکمیت نمی‌کند، بخشی به این خلأ رسانه‌ای باز می‌گردد.

بارها دیده‌ام و گفته‌ام که مردم ما آن چیزی را فریاد می‌زنند که در اقتصاد به ضرر و زیان خودشان است.  جلال‌پور ادامه داد: با توجه به اینکه کتابخوانی در کشور ما جای چندانی ندارد، رسانه تصویری می‌تواند جایگزین خوبی باشد. این فضا می‌تواند نقد و چالش را در فضای اقتصادی تقویت کند.

همه اینها می‌تواند در آگاهی‌بخشی به ملت و ترویج خواست عمومی تدبیر بیشتر در حاکمیت، موثر باشد.  یحیی آل‌اسحاق نیز با یادآوری تجربه مشابهی که در این زمینه، در زمان ریاست اتاق تهران داشت، سعی کرد پیش‌شرط موفقیت یک رسانه تصویری را گوشزد کند. آل‌اسحاق در این باره گفت: همین کار را در اتاق شروع کردیم و قرار شد با تولید هفته‌ای نیم ساعت تصویر، شروع کنیم و به تدریج افزایش دهیم. در این زمینه هزینه هم کردیم اما سر آخر، خودم آن برنامه را تعطیل کردم.

او ادامه داد: دلیلش این بود که ضررش بیشتر از فایده‌اش بود؛ نه رفع نیازی می‌کرد و نه توانست فضاسازی کند. به همین دلیل، به اجبار تعطیل‌شان کردیم. اگر براساس اقتضائات زمانی و مکانی، مجموعه نتواند رفع نیاز واقعی از مردم در جغرافیای مختلف کند، دیر یا زود از بین می‌رود. محور اصلی باید رفع نیاز زمانی و مکانی با اقتضائات جمهوری اسلامی ایران باشد. اگر این درست تنظیم نشود، رسانه دیر یا زود مخاطبانش را از دست می‌دهد.