رکود و سیاست‌های بازار کار

رکود و سیاست‌های بازار کار

علاءالدین ازوجی دکترای اقتصاد آنچه در حال حاضر بیش از سایر موضوعات در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها مورد توجه است اینکه دولت برای برون‌رفت از رکود یا تله بیکاری(به خصوص دانش‌آموختگان) چه تدابیری را اتخاذ خواهد کرد. بدیهی است رویکردهای بودجه می‌تواند بخش مهمی از پاسخ‌های لازم را بدهد. چرا که انتظار بر این است که رویکردهای بودجه باید علاوه بر تخصیص منابع عمومی و جهت‌دهی منابع بخش خصوصی، کارکرد سیاست‌های مالی دولت را دنبال کند. به عبارت دیگر، دولت‌ها برای خروج از رکود و تسریع آن می‌توانند از ابزارهای مختلف بودجه‌ای و مالی از جمله مالیات، دستمزد کارکنان، پرداخت‌های انتقالی، درآمدهای گمرگی و نظایر آنها بهره بگیرند تا زمینه خروج از رکود فراهم شود.

چهارشنبه 26 دی 1397 ساعت 3:25

به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از دنیای اقتصاد 

رکود و سیاست‌های بازار کار

از جانب دیگر، تجربه دهه‌های مختلف نشان از آن دارد که برخی از سیاست‌های بودجه‌ای کمک اساسی به برون‌رفت اقتصاد از رکود یا بهبود بازار کار نکرده است. ساده‌ترین مثال اینکه دولت‌ها همواره برای اینکه پاسخ لازم به مطالبه عمومی و اجتماعی را بدهند، سعی داشتند در تبصره‌های مختلف لایحه بودجه(چه تکلیفی و چه غیرتکلیفی)، منابع لازم را برای این امر اختصاص دهند. البته اتکای بیشتر این منابع به شبکه بانکی است؛ ضمن اینکه این شبکه نیز با مشکلات ساختاری مواجه است. دوم اینکه تجربه دنیا نشان می‌دهد که ساده‌ترین ‌و راحت‌ترین راه برای پاسخگویی به مطالبه عمومی که عمدتا معطوف به دوره کوتاه‌مدت است، اعطای وام و تسهیلات برای طرح‌های سرمایه‌گذاری بخش‌های خصوصی و تعاونی است. نکته این است که در گذشته، اقتصادی که دوره ثبات را هم تجربه کرده است، حتی از طریق اعطای وام و تسهیلات نتوانسته است، به‌صورت بنیادین، موضوع شتاب بیکاری را تعدیل کند. حال آنکه اگر اقتصاد کمی از شرایط باثبات خود فاصله می‌گیرد وضعیت کمی متفاوت شده و حتی گاهی اوقات اعطای وام و تسهیلات برای سرمایه‌گذاری، نگرانی از انباشت بیکاری را فزاینده خواهد کرد، چرا که در این شرایط برخلاف شرایط باثبات، فعالان واقعی در اقتصاد محیط بیرونی بنگاه اقتصادی را بیشتر از محیط درونی خود مورد توجه قرار می‌دهند و این احتمال وجود دارد که فعالان صوری و فرصت‌طلب بیش از فعالان واقعی به دنبال جذب منابع مالی و بانکی خواهند بود و اگر از رانت‌های آمار و اطلاعات بهره‌مند باشند، بهتر می‌توانند منابع جذب شده را در جاهایی هدایت کنند که بالاترین بازدهی را داشته باشد؛ در حالی که هدف و منویات دولت از منظر سرمایه‌گذاری و اشتغال ممکن است محقق نشود و حتی اگر بخشی از آن تحقق یابد، ممکن است زمینه اشتغال جدید گروه هدف جامعه بیکاران که عمدتا دانش‌آموخته دانشگاهی هستند، فراهم نشود. تجربه چند سال اخیر اقتصاد ایران حاکی از آن است که سطح و حجم تشکیل سرمایه ثابت (دولتی و خصوصی) در سال ۱۳۹۶ هنوز با سطح و حجم تشکیل سرمایه ثابت سال ۱۳۹۰ فاصله(حدود ۳۰درصد) دارد. به عبارت دیگر، فعالان واقعی اقتصادی کماکان در ورود به چرخه اقتصاد ملی و انباشت سرمایه تردید دارند. به رغم اینکه دولت در سال‌های اخیر برخی از اقدامات را برای بسترسازی فراهم کرده است. حال چه کار باید کرد که روند گذشته اصلاح شود و اقتصاد ملی در مسیر بهبود قرار گیرد. در این مجال، پاسخ را در سه محور مورد توجه قرار می‌دهیم:

الف- انتظار بر این است که کارکردهای بودجه علاوه بر نحوه تخصیص منابع در کشور و حتی از نگاه اقتصاد سیاسی به‌عنوان «بده‌بستان» بین دولت و جامعه، بتواند جهت‌گیری مناسبی به فعالان واقعی و کارآفرینان بدهد تا تصمیمات بهتری برای سرمایه‌گذاری بگیرند. بودجه نه تنها می‌تواند سیاست‌های مالی را به تناسب و شرایط اقتصاد به خوبی اعمال کند، بلکه چشم‌انداز و افقی(تصویری) را برای جامعه به همراه داشته باشد. برای این منظور، افراد جامعه و واحدهای اقتصادی متوسط و بزرگ از نحوه و رویکردهای دولت برای مالیات‌ها، تعرفه‌ها، نظام قیمتی، بدهی دولت به سیستم بانکی، قیمت انرژی و نظایر آن عکس‌العمل نشان می‌دهند و انتظارات خود را متناسب با علائم آشکار و پنهان بودجه تعدیل می‌کنند و واحدهای خرد و کوچک نیز از آن تبعت می‌کنند. بنابراین ظرافت‌های سیاست‌گذاری اقتصادی بودجه به مراتب فراتر از سیاست‌گذاری متعارف یا مکانیکی است. بدیهی است تبعات آثار مثبت یا منفی آن بر توسعه یا شکل‌گیری کسب‌و‌کارها و به تبع آن ایجاد فرصت‌های شغلی جدید با یک وقفه‌ای آشکار خواهد شد.

ب- در اقتصادی که دچار تکانه‌های خارجی است اولین موضوع مورد توجه فعالان واقعی اقتصادی این است که جهت‌گیری‌های کلان اقتصادی کشور در این شرایط چیست و چگونه می‌توان استنباط کرد که دولت می‌تواند از ابزارهای بودجه‌ای به کمک کارآفرینان بشتابد. در این وضعیت، کارکرد «بهبود عمومی فضای کسب‌و‌کار» اثرگذاری زیادی در متقاعد کردن فعالان و کارآفرینان ندارد. در این شرایط، تجربه موفق دنیا نشان می‌دهد که دولت با حمایت‌های لازم از همه بخش‌ها و فعالیت‌ها، ترجیح خواهد داد که نظام انگیزشی و نهادی لازم را برای برخی زمینه‌ها و بخش‌های خاص به عمل آورد. بنابراین برای این امر، نیازمند توجه به «بهبود فضای کسب و کار اختصاصی» است. این موضوع به‌طور خاص از جانب دولت و بخش خصوصی و تشکل‌ها مورد حمایت قرار می‌گیرد تا اقتصاد ملی که از وضعیت رکودی خارج شده، پس از آن بتواند از حمایت‌ها بهره ببرد. به این ترتیب در حالت خاص، فرصت‌های شغلی با توجه به زنجیره‌های کسب و کار در تولید(عمدتا محصول نهایی) در برگیرنده همه بخش‌های اقتصادی به‌هم پیوسته(کشاورزی، صنعت و خدمات) به تناسب در شکل‌گیری و توسعه آن کسب‌و‌کار، نقش حیاتی خواهند داشت. بدیهی است که فرصت‌های شغلی در چنین فضای کسب و کار اختصاصی در بخش‌هایی شکل می‌گیرد که نه تنها بالاترین ارزش افزوده را برای اقتصاد ملی به همراه خواهد داشت، بلکه فرصت‌های شغلی برای دانش‌آموخته دانشگاهی(به شکل پایدار) در بالاترین سطح قرار می‌گیرد.

ج- توجه به بازار کار در وضعیت رکودی، شبیه توجه و حمایت ویژه اعضای بزرگ خانواده به فرزندان کوچک‌تر در موقع رخ دادن یک واقعه طبیعی(سیل، زلزله و...) است تا وضعیت به حالت عادی برگردد. در اقتصادی که در شرایط رکود قرار می‌گیرد همواره دولت‌ها سعی می‌کنند از طریق ابزارها و منابع بودجه عمومی بیشترین توجه را به بازار کار و اشتغال داشته باشند. این تجربه در دوره بحران مالی و اقتصادی کشورهای OECD مشاهده می‌شود. به‌طوری که حجم حمایت‌ها را تا سطح ۲۵ تا ۳۰ درصد از وضعیت عادی افزایش می‌دهند. بر اساس آمارهای کشورهای OECD، متوسط نسبت مخارج سیاست‌های بازار کار به تولید ناخالص داخلی(GDP) به ۲/ ۱ تا ۰/ ۲ درصد می‌رسد(به نمودارهای ۱ و ۲ مراجعه شود). زمانی که اقتصاد در وضعیت رکودی قرار می‌گیرد، این نسبت به سمت ۰/ ۲ درصد تمایل پیدا می‌کند و برعکس(این مخارج جدای از وام و تسهیلات بانکی است). جالب‌تر آنکه اجرای این نوع سیاست‌ها به تناسب وضعیت و شرایط گروه‌های هدف، نقش کلیدی در راهبری اقتصاد از شرایط رکودی از جنبه بهبود مدیریت تقاضای کل اقتصاد دارند.

با توجه به محاسبات اولیه اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۸ رقمی در حدود ۲۶۰ تا ۳۴۰ هزار میلیارد ریال صرف سیاست‌های بازار کار نظیر آموزش‌های مهارتی، توسعه خدمات کلینیکی کسب‌و‌کار و مشاوره، بیمه‌های بیکاری، بیمه‌های اشتغال(یارانه دستمزد)، خدمات اشتغال عمومی و سایر مشوق‌های نهادی و مالی می‌شود. مقایسه این رقم با برخی از ارقام نظیر یارانه نقدی به افراد جامعه(سالانه بیش از ۴۰۰ هزار میلیارد ریال) جالب خواهد بود که نشانگر نحوه جهت‌گیری و اولویت‌گذاری بین اشتغال و سایر موضوعات اقتصادی و اجتماعی است.

از این نکته نباید غافل شد که محدودیت‌های درآمدی موجود، تصمیم دولت را درباره اولویت‌گذاری موضوعات اصلی اقتصادی و اجتماعی سخت‌تر کرده است. ولی می‌توان با جهت‌گیری روشن‌تر، کارآفرینان و فعالان واقعی اقتصادی را متقاعد کرد که مشارکت بیشتری در اقتصاد ملی داشته باشند و دولت نیز در دوره بروز واقعه غیرقابل کنترل، توجه ویژه خود را به طفل «بازار کار» افزایش داده و مدیریت بازار کار را بهبود دهد تا به تدریج اقتصاد از تله بیکاری(به خصوص دانش‌آموختگان) خارج شود.

29

29-02

ثبت نظر

ارسال

نمایش‌

بی توجهی به کارکنان نفت در تعیین پاداش پایان خدمت کارکنان دولت!

بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۲ در سال آینده پاداش پایان خدمت کارکنان در ازای هر سال خدمت و به میزان حداکثر تا سی سال ۵۲۰ میلیون تومان پیش‌بینی شده که نسبت به امسال ۷۵ میلیون تومان اضافه شده است.

  • 403

2877 میلیارد دلار ثروت نفتی برباد رفته در 12 سال تحریم

برای فهم بهتر مقدار هزینه 2877 میلیارد دلاری وارد شده از صادرات نفتی از دست رفته تا پایان سال میلادی گذشته، می‌توان به ارزش ریالی آن با توجه به قیمت دلار در بازارهای امروز اشاره کرد که بالغ بر 100.7 هزار هزار میلیارد تومان می‌شود.

  • 408

رحیمی: در لایحه بودجه ۱۴۰۲ هیچ افزایش قیمتی برای حامل‌های انرژی دیده نشده است/ معافیت برای خانوارهای کم‌درآمد

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: سال آینده هیچ افزایش قیمتی برای حامل‌های انرژی از جمله بنزین، گازوئیل و گاز را نداریم و این موضوع اصلاً در بودجه سال ۱۴۰۲ نیامده است.

  • 479

اشتباه بانک مرکزی در آبان ماه

سید احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت : نرخ ارز در سامانه نیما متغیر خواهد بود. بخشی از مشکلی که در آبان و آذر ماه به وجود آمد بود. اشتباه در تخصیص ارز در یکی از زیرمجموعه های بانک مرکزی بود و موجب شد واردات برای کالاهایی که با درهم باید وارد می شد با محدودیت همراه شود .که باعث شد این موضوع القا ش ...

  • 478

قیمت قطعات یدکی در بازار سلیقه ای شد/ خبری از نظارت نیست

رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو با اعلام اینکه قیمت قطعات یدکی گران شده اما قیمت دستمزد تعمیرکاران خودرو تغییر نکرده است، گفت: در حال حاضر قیمت قطعات یدکی خودرو بسیار بالاست و هیچ نظارتی در این رابطه انجام نمی شود.

  • 475

کارنامه روحانی و رئیسی در کنترل تورم

«تورم را نصف و سپس تک‌رقمی خواهیم کرد»؛ این دقیقا وعده‌ای بود که سیدابراهیم رئیسی در انتخابات سال گذشته داد. اکنون 16 ماه از آغاز به کار دولت او می‌گذرد و بررسی‌ها نشان می‌دهد رئیسی و دولتش در کنترل تورم طی این مدت، نسبت به بازه زمانی مشابه در دولت روحانی، ناکام بوده‌اند.

  • 397

سابقه بیمه خریدنی نیست ولی یک استثنا دارد

سابقه بیمه خریدنی نیست مگر اینکه فرد به ۶۰ سال رسیده باشد و برای بازنشسته شدن نیاز به خرید سابقه بیمه داشته باشد.

  • 569

مردم بیشتر چه خانه‌هایی می‌خرند؟

فشار تقاضا برای واحدهای کوچک متراژ و قدیمی نمایه غالب در این بازار است.

  • 340

اقتصاد کلان چیست؟

ه علت تاثیرگذاری وضعیت اقتصادی بر تمامی افراد، مسائل اقتصاد کلان، نقش مهمی را در مباحثات سیاسی ملی ایفا می‌کنند. شرکت‌کنندگان در انتخابات از وضعیت اقتصادی آگاه هستند و می‌دانند که سیاست‌های دولت می‌تواند از راه‌های قابل‌توجهی بر اقتصاد، تاثیرگذار باشد.

  • 387

چرا مردم تمایلی به بیمه‌های زندگی ندارند؟

یک مدیر بیمه‌ای ضمن تشریح برخی دلایل عدم توجه مردم به بیمه‌های زندگی، گفت: :‌ یکی از مهمترین دلایل تورم و کاهش ارزش پول است که مردم متناسب با شرایط تصمیم می‌گیرند.

  • 532

قطار سریع السیر در بازار سکه

برخی از سکه بازان با اشاره به اظهارات اخیر رئیسی درباره قطار پیشرفت به کنایه می گفتند نرخ دلار این روزها سوار قطار سریع السیر شده و ایستگاه ها را یکی پس از دیگری طی می کند. همین امر موجب شده سکه بازان تحت هیجان افزایش قیمت دلار در موقعیت خرید قرار بگیرند.

  • 498

نقش موثر اصناف در تنظیم بازار و توزیع کالاهای اساسی

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت قزوین با تاکید بر نقش مهم اصناف در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور و توزیع کالا و خدمات بین جامعه گفت: بدون همراهی و حضور موثر اصناف هیچ برنامه‌ای در بازار قابلیت اجرا و عملیاتی شدن ندارد.

  • 397

احتمال تغییر سن و سابقه بازنشستگی در بودجه ۱۴۰۲/ کدام صندوقها با بودجه دولت سرپا هستند؟

دولت برای جلوگیری از تشدید چالش در صندوقهای بازنشستگی بایستی پیشنهادهای تحولی در حوزه صندوق‌های بازنشستگی و اصلاح سن و سابقه بازنشستگی در بودجه سال ۱۴۰۲ لحاظ کند.

  • 1755

پول مازاد فروش خودرو در بورس کالا به جیب خودروساز می‌رود؟

عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: اگر قیمت معامله شده خودرو در بورس بالاتر از بهای تمام شده پایه و سود معقول باشد، تفاوت مذکور باید برای مصارف عمومی به طور مثال برای توسعه صنعت حمل و نقل هزینه شود.

  • 285

«زمستان سخت» پتروشیمی ایران آغاز شد

بحران مدیریتی در حالی دومین دارنده منابع گازی جهان را دچار چالش جدی کرده است که رسانه‌های نزدیک به دولت مدت‌ها بود «زمستان سخت اروپا و التماس آن‌ها برای گاز ایران» را نوید می‌دادند.

  • 487

تحلیل تکنیکال بورس چیست؟

تحلیل تکنیکال بورس در واقع علمی در بازارهای مالی است که در آن پیش‌بینی قیمت‌های آینده بر اساس بررسی قیمت‌های گذشته صورت می‌گیرد.

  • 271

وضعیت حاد در بانک های 4 استان کشور

نرخ تسهیلات به سپرده ها پس از کسر سپرده قانونی در مهر ماه امسال، در 4 استان کشور بالاتر از 100 درصد بوده که اتفاقی خطرناک در اقتصاد قلمداد می شود. به باور برخی تحلیل گران این رویداد می تواند موجب رشد فزاینده نقدینگی شده و از این حیث این 4 منطقه را میدان انفجار نقدینگی می دانند.

  • 1895

بیشترین رشد قیمت سهام بانکی به سامان رسید

در اولین روز هفته معاملات بورس و فرابورس تهران، شاهد تغییرات اندک شاخص سهام بانک‌ها و موسسات اعتباری در بازار سرمایه بودیم.

  • 1705

بیشترین رشد قیمت سهام انبوه سازی، املاک و مستغلات به وتوس رسید

در اولین روز کاری هفته معاملات بورس وفرابورس تهران شاهد افت شاخص سهام شرکت های انبوه سازی،املاک و مستغلات دربازار سرمایه بودیم.

  • 675

وصول ۲۷۰ هزار میلیارد تومان مالیات در ۷ ماه/ درآمد مالیاتی مهر ۵۰ هزار میلیارد تومان شد

با توجه به آمارهای سازمان امور مالیاتی طی ۷ ماهه سال جاری حدود ۲۷۰ هزار میلیارد تومان مالیات وصول شده است و درآمد مالیاتی مهر ماه ۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است.

  • 361