بررسی فناوری‌هایی که برای نابینایان توسعه داده شده‌اند

به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از خبر آنلاین 

بی‌شک سال ۲۰۱۸ نقطه عطف تبلور فناوری‌های نوین برای کمک به نابینایان است. از سال‌های بسیار دور کشف روش‌هایی برای کمک به افرادی که به نحوی با مشکل نابینایی دست به گریبان هستند، آغاز شد. از ابتدایی‌ترین ابزارهای کمک به نابینایان می‌توان به استفاده از روش‌هایی برای خواندن متون اشاره کرد که از قرن‌ها پیش مورد استفاده قرار می‌گرفت تا اینکه در سال ۱۸۲۱، لوییس بریل، الفبایی واحد برای نابینایان اختراع کرد که امروزه به طور گسترده در سرتاسر جهان استفاده می‌شود، اما پیشرفت روزافزون فناوری، دنیای نابینایان را دگرگون کرده است. در سال‌های اخیر اپلیکیشن‌ها، گجت‌ها و ابزارهای کمکی بسیاری در خدمت نابینایان و کم بینایان قرار گرفته تا دنیای پیرامون را برایشان همچون افراد عادی سازد. گزارش سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد، حدود ۲۸۵ میلیون انسان در جهان مشکل بینایی داشته و از این تعداد به طور تقریبی ۳۹ میلیون نفر نابینا هستند. فناوری‌های جدید می‌توانند نقش بسیار مهمی در بهبود بینایی افرادی که با مشکل نابینایی دست و پنجه نرم می‌کنند، ایفا و به حرکت آن‌ها در زندگی روزمره کمک کند. در این بین، تکنولوژی‌های بسیاری وارد بازار می‌شوند که حرف‌های تازه‌ای برای گفتن دارند. حرکت در خانه به ویژه برای افرادی که دچار کم بینایی یا کوری هستند، همواره از موضوعات چالش برانگیز است. در حال حاضر دستگاه‌های پشتیبانی کننده مبتنی بر GPS به فرد نابینا این امکان را می‌دهد به راحتی موقعیت مکانی خود را تشخیص دهند. این دستگاه که بر روی عصای فرد نابینا نصب می‌شود، دارای یک دوربین ۳ بعدی کامپیوتری و همچنین دارای نوک غلتکی موتور مانند است که می‌تواند فرد را به سمت محل مورد نظر هدایت کند. در طول راه، کاربر می تواند با یک میکروفون صحبت کند و یک سیستم تشخیص گفتار دستورالعمل‌های کلامی را تفسیر و کاربر را از طریق بی‌سیم هدایت می‌کند. وُیس‌ اُور قابلیت "ویس‌ اور"(Voice Over) آیفون و آیپدهای اپل، به افراد نابینا یا دارای اختلال‌های بینایی این امکان را می‌دهد تا حدی با دنیای اطراف ارتباط برقرار کنند. با فعالسازی این قابلیت، دستگاه به صورت صوتی جزئیات صفحه نمایش را برای کاربر شرح می‌دهد و بدین صورت وی را قادر به تعامل بهتر با آیفون یا آیپد می‌کند. 

ساعت دات شرکتی در کره جنوبی نخستین ساعت هوشمند مجهز به خط بریل را برای کمک به افراد نابینا تولید کرده است. این ساعت با قابلیت اتصال از طریق بلوتوث به گوشی‌هوشمند، همراه با صفحه مجهز به خط بریل طراحی شده است. کاربران نابینا و یا کم‌بینا از طریق لمس صفحه این ساعت، قادر هستند تا پیام‌های دریافتی خود از هر سرویس و یا شبکه اجتماعی را از طریق گوشی‌هوشمند دریافت و توسط ساعت دات به خط بریل بخواند. کاربران همچنین قادر خواهند بود تا پیام‌های ساده را از طریق دکمه‌های کناری این ساعت ارسال کنند. صفحه مدور آن می تواند تا ۴ کاراکتر را تولید کند.  اپلیکیشن درخواست کمک اپلیکیشنی برای کمک به افراد نابینا و کم بینا است. این اپ به گونه‌ای طراحی شده که  فرد نابینا می‌توانند با نصب آن بر روی گوشی همراه خود از دیگر افراد درخواست کمک کنند. برای مثال نابینایان می‌توانند برای اطلاع از تاریخ انقضای کالاهای مختلف، تصویر آن را به کمک دهنده‌ها بفرستند و به صورت آنی پاسخ دریافت کنند.

برِین پورت(BrainPort) ابزاری است که نابینایان را از طریق زبانشان قادر به دیدن می‌کند. این دستگاه، تصاویر را از طریق دوربینی که بر روی عینک تعبیه می‌شود، به چشم کاربر منتقل می‌کند و در نهایت جزئیات جهان پیرامون را پس از پردازش، به ابزاری یک اینچ مربعی که بر روی زبان فرد قرار دارد می‌فرستد. این ابزار دارای ۴۰۰ نقطه شبیه ساز الکتریکی است. نابینایان از طریق پالس‌های الکتریکی دریافت شده قادر به شبیه‌سازی خواهند بود و درمی‌یابند که چه شیئی در مقابل‌شان قرار دارد.

تبلت خط بریل محققان دانشگاه میشیگان به تازگی از تبلتی رونمایی کرده‌اند که قابلیت نمایش خط بریل را دارد. این تبلت صفحه‌ای برآمده و بزرگ دارد که افراد نابینا یا کم‌بینا به راحتی می‌توانند با کمک آن مطالب مورد علاقه خود را مطالعه کنند.

عینک OrCam MyEye ۲ محصولی است که به نابینایان این امکان را می‌دهد تا تجربه‌ای شبیه به دیدن داشته باشند. این گجت که در نمایشگاه CES ۲۰۱۸ رونمایی شد به صورت صوتی نابینایان را یاری می‌دهد تا درک بهتری از اطرافشان داشته باشند. گجت به عینک متصل شده و با استفاده از دوربینی که در آن تعبیه شده اطلاعاتی را از محیط بدست آورده و به کاربر می‌گوید که در اطرافش چه خبر است. با بهره‌گیری از این عینک فرد نابینا می‌تواند هر سطحی را اسکن کند و اطلاعات مورد نیاز خود را از  کتاب، منوهای رستوران، تابلوها، صفحه نمایش تلفن، مانیتورهای کامپیوتر و دیگر موارد این چنینی به سادگی و تنها با چرخاندن سر خود به سمت جسم مورد نظر بدست آورد. این عینک هوشمند از ویژگی تشخیص چهره نیز برخوردار است و حتی نامها را یاد می‌گیرد و در حافظه خود دخیره می‌کند. وی‌بند(wayband) یک گجت پوشیدنی ساده است که به کمک ارتعاش فرد نابینا را هدایت می‌کند. پتنت هوشمند سامسونگ بر اساس این پتنت نابینایان می‌توانند از حلقه چرخان دور نمایشگر در ساعت‌های هوشمند برای وارد کردن کاراکترها استفاده کنند. به طور دقیق‌تر می‌توان با چرخاندن حاشیه دایره‌ای اطراف نمایشگر بین ۶ حالت مختلف انتخاب کرد و اطلاعات مورد نظر خود را وارد نمود. این در حالی است که بیشتر شرکت‌ها از راهکارهای جایگزین از جمله دستورات صوتی برای تعامل با گجت‌ها استفاده می‌کنند اما سامسونگ به دنبال راهکارهای خلاقانه‌تری است.

مچ‌بندهای هوشمند سونو یافته‌های دریافتی از سنسور سونار با فیدبک لمسی ترکیب می‌شود تا بتواند اجسام را تا فاصله چهار متری شناسایی کند. هرچه جسم مورد نظر نزدیک‌تر باشد انعکاس موج صوتی قوی‌تر و ارتعاشات روی مچ‌بند شدیدتر خواهد بود. اما لرزش‌های ضعیف‌تر به معنی وجود فضای خالی در اطراف کاربر است. شدت این لرزش‌های دریافتی از طریق اپ همراهی که روی اسمارت‌فون نصب می‌شود قابل تنظیم است. 

دستکش رباتیک چالش دیگر پیش روی نابینایان و افراد کم بینا پیدا کردن دستگیره در است. این دستکش این امکان را به فرد نابینا می‌دهد که با لمس اشیا، پیرامون خود را در واقع ببینند. این به این معنی است که نابینایان برای درک ماهیت اشیائی مانند فنجان، دستگیره در و غیره نیاز به لمس طولانی مدت آنها ندارند. در پشت این دستکش یک دوربین و یک سیستم تشخیص گفتار تعبیه شده است که کاربر را قادر می‌کند دستورات صوتی دستکش مانند "دستگیره در"، "لیوان"، "کاسه" یا "بطری آب" را تشخیص دهد. دستکش دست کاربر را هدایت می‌کند که از طریق لمس کردن به شی مورد نظر برسد. یک سیستم ترکیبی جدید لمسی که حاوی مجموعه‌ای از پین‌های استوانه‌ای است و اطلاعات را به یک محرک مکانیکی یا الکتریکی ارسال می‌کند. محرک الکتریکی یک حس الکترواستاتیکی ایجاد می‌کند، به این معنی که اعصاب روی پوست دست را تحریک می‌کند تا حس لمس را شبیه سازی کند.    

منظره را احساس کن فورد در حال ساختن خودروی هوشمندی است که به مسافران نابینا امکان تجربه کردن مناظر بیرون ماشین را فراهم می‌کند. پیش‌نمونه‌ ساخته شده از این نوع ماشین که "منظره را احساس کن" نام دارد، با استفاده از عکس‌هایی با کنتراست بالا در روی چراغ‌های ال‌ای‌دی(LED) منظره بیرون ماشین را باز تولید می‌کند. مسافران نابینا می‌توانند شیشه پنجره ماشین را لمس کنند و سایه‌های متنوع ارتعاش خاکستری را با شدت‌های مختلف احساس کنند. شرکت خودروسازی فورد در ایتالیا و شرکت جی‌تی‌بی رما با همکاری یک شرکت محلی که برای نابینایان ابزار تولید می‌کند، این پیش‌نمونه را طراحی کرده‌اند. 

اپلیکیشن لوک اوت(Lookout) گوگل در کنفرانس گوگل I/O ۲۰۱۸ که در کالیفرنیا برگزار شد، اپلیکیشن جدید و بدون نیاز به اتصال به اینترنت Lookout را معرفی کرد. به گفته‌ گوگل این اپلیکیشن با استفاده از هوش مصنوعی و فناوری تشخیص تصویر می‌تواند اطلاعات مربوط به صحنه‌ پیش روی دوربین موبایل را برای کاربر شرح دهد.  گوگل می‌خواهد به کمک هوش مصنوعی، اطلاعات مورد نیاز نابینایان را به صورت ساده و کامل در اختیار آن‌ها قرار دهد. به عنوان مثال می‌تواند در صورت ورود کاربر به یک محیط جدید، اطلاعات افراد ثابت در آن مکان، محل قرارگیری آسانسورها و مسیرهای مورد نیاز کاربر را به او نشان دهد. به عنوان مثال، Lookout می‌تواند به فرد نابینا بگوید که وارد اتاق نشیمن یا سرویس بهداشتی شده و این که چه وسایلی پیرامون او قرار دارند. 

کتاب‌خوان انگشتی محققان آزمایشگاه «ام‌.آی‌.تی مدیا» موفق به طراحی دستگاهی هوشمند و البته به شکل حلقه شده‌اند که درست مانند انگشتر، روی انگشت کاربر سوار شده و به افرادی که مشکل بینایی دارند، امکان خواندن متون را از روی کتاب‌های معمولی، گوشی و تبلت می‌دهد. این دستگاه قرار است با نام «کتاب‌خوان انگشتی»(FingerReader) در بازار عرضه شود. پس از به دست کردن دستگاه، کاربر انگشت اشاره خود را زیر خط مورد نظر، به طور مثال منوی غذا، مجله، روزنامه حرکت داده و حروف و کلمات توسط دوربین کوچکی که روی دستگاه تعبیه شده اسکن و سپس با صدای بلند و واضح برای کاربر خوانده می‌شوند. هشدارهای آوایی و لرزشی ابتدا و انتهای هر خط را مشخص کرده و همزمان اگر خطی توسط کاربر جا ماند، هشدار دیگری به کاربر داده خواهد شد. 

چشم بیونیک کارشناسان به تازگی با استفاده از چاپگر سه‌بعدی نمونه اولیه چشم بیونیک(bionic eyeball) را طراحی کرده اند که می‌تواند دگرگونی در سطح نور را تشخیص دهد. این چشم هوشمند قادر به تشخیص سطوح مختلف در سطح نور است. چشم بیونیک کاری مشابه شبکیه چشم به منطور بازگرداندن بینایی انجام می‌دهد. در این وسیله که در آن نوعی ایپملنت قرار داده می‌شود، تصاویری که فرد می‌بیند به امواج الکتریکی تبدیل و آن گاه سیگنال‌های تصویر به مغز منتقل می‌شوند و به این ترتیبت فرد قادر به تشخیص تصویر و افراد می‌شود.

5656