فروکش تب فروش در بورس

در این میان بررسی روند قیمت و نحوه چرخش معاملات حاکی از توجه دوباره معامله‌گران بورسی به مولفه‌های بنیادی ارزش‌آفرین برای شرکت‌ها و پرهیز از هیجان‌زدگی مفرط در بازار است. جایی که به واسطه نزدیک شدن به روزهای پایانی تیرماه، گزارش عملکرد اولین ماه تابستان شرکت‌های بورسی نیز در معرض دید بورس‌بازان قرار خواهد گرفت و در کنار صورت‌های مالی فصلی شرکت‌ها می‌تواند هفته‌ای حساس و مهم را برای بورس تهران رقم زند.

تعادل نسبی در معاملات سهام

شاخص کل بورس تهران که سال ۹۸ را پرقدرت آغاز کرده بود، از ابتدای تیر ماه با شتاب در مسیر صعودی گام برداشت و تنها طی ۵ جلسه معاملاتی از میانه کانال ۲۳۴ هزار واحدی تا نیمه دوم کانال ۲۴۸ هزار واحد پیش‌رفت. ۱۰ جلسه معاملاتی زمان سپری شد تا نماگر اصلی بورس تهران توانست با قدرت از این مرز حساس نیز عبور کند. در این برهه زمانی انگیزه برای نوسان‌گیری از سهام کوچک‌تر بازار بیشتر شد. سهامی که نوسان‌های شدیدتری را در مسیر قیمتی تجربه می‌کردند. پس از آن معاملات تا حدودی با چاشنی هیجان همراه شد. در این خصوص روز یکشنبه، بازار سهام شاهد تشکیل صف‌های خرید ۱۰۹ میلیارد تومانی بود. شرایطی که در دقایق ابتدایی معاملات روز دوشنبه نیز مشاهده شد اما به یکباره با چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای صف‌های خرید جای خود را به صف‌های فروش داد و حدود ۱۸ میلیارد تومان نقدینگی در انتظار خروج از بازار نشست. طی معاملات روز سه‌شنبه نیز در ادامه این فضای هیجانی، ۹۱ درصد از نمادهای معاملاتی منفی شدند و ۹۰ میلیارد تومان صف فروش در ۱۵۰ نماد معاملاتی در پایان معاملات باقی ماند. در این فضا هر چند همواره بهانه‌های مختلفی برای توجیه کردن سقوط بازار عنوان می‌شود اما بررسی فرضیات مختلف به‌طور مشخص از هیجانی بودن حداقل بخشی از رفتار معامله‌گران حکایت دارد. «دنیای اقتصاد» روز گذشته در گزارشی با عنوان «ریزش بورس در ۱۰ برداشت» به بررسی ریشه‌های توجیه بورس‌بازان زیر فشار عرضه‌ها پرداخت. این بررسی نتایج مهمی دربر داشت و به‌طور قطع از غلبه هیجان بر دادوستدها خبر می‌داد. دیروز اما تا حدودی از هیجانات موجود میان معامله‌گران کاسته شد و بازار روندی متعادل به خود گرفت. تداوم این شرایط اما تصمیم‌گیری با دقت بیشتر رامی‌طلبد. واقعیت این است که تکیه بر سیگنال‌های بدون پشتوانه یا در مرحله بعد، عدم توان تشخیص میزان تاثیرگذاری عوامل در سودآوری و عایدی سهامداران و وزن دادن‌های کم و زیاد به عوامل مختلف، سطوح متفاوتی از عدم تسلط بر سهام در سبد دارایی را نشان می‌دهد که امواج حرکت‌های گروهی و هیجانی را در پی خواهد داشت.

هفته‌ای مهم برای بورس‌بازان

هفته آتی را می‌توان هفته‌ای تاثیرگذار و مهم برای بورس تهران قلمداد کرد. جایی که سامانه کدال در معرض انتشار گزارش‌های فصلی شرکت‌ها قرار دارد و همزمان با اتمام برگزاری مجامع شرکت‌های سهامی، با نزدیک شدن به پایان تیرماه، این گزارش‌ عملکرد ماهانه شرکت‌هاست که مورد توجه فعالان بازار قرار خواهد گرفت. گزارش‌هایی که از هفته دیگر یک به یک رونمایی شده و با پاسخ دادن به بسیاری از شائبه‌های موجود می‌تواند در روند آتی بازار موثر واقع شود.

باز هم حقوقی‌ها خریدار بودند

روز گذشته خالص تغییر مالکیت سهام بار دیگر به نام معامله‌گران حقوقی بازار ثبت شد. شرایطی که از ابتدای تیرماه در بسیاری از روزهای معاملاتی شاهد آن بودیم. طی ۱۹ روز معاملاتی سپری شده از اولین ماه تابستان، شاخص سهام رشدی ۵ درصدی را تجربه کرده است. اما برخلاف سنت همیشگی این سهامداران عمده بودند که خالص خرید سهام را به خود اختصاص داده و برای چهار هفته متوالی در مقام خریدار ظاهر شده‌اند. پیش از این تنها یک هفته معاملاتی در سال ۹۸ نبض بازار در دست حقوقی‌ها بود. در این میان نگاهی به عملکرد این گروه از بازیگران سهام در ۳۸ صنعت فعال بورس تهران در تیرماه نشان می‌دهد حقوقی‌ها بیشترین خالص خرید را در صنایعی همچون بانک و خودرو داشته‌اند. شاید به همین دلیل است که شاخص سهام اثرپذیری زیادی از این روند نداشت. البته در میان اولویت‌های خرید حقوقی‌ها دو گروه محصولات شیمیایی و کانه‌های فلزی نیز به چشم می‌خورند. عمده خرید انجام شده در این دو گروه اما به سهام تازه‌وارد بورسی تعلق داشت. به‌طوری که نگاهی به خالص خرید حقوقی‌ها در میان ۳۳۱ شرکت قابل معامله در بازار سهام نام سه نماد «نوری»، «جم‌پیلن» و «تاصیکو» در صدر لیست خرید معامله‌گران عمده بازار به چشم می‌خورد که به نظر می‌رسد عمدتا جنبه حمایتی داشته است. نگاهی به مشارکت بازیگران سهام در این ماه نیز نشان می‌دهد هر چند خالص تغییر مالکیت به نام حقوقی‌ها ثبت شده است اما بیشترین مشارکت هم در سمت خرید و هم فروش سهام با اختلاف در اختیار معامله‌گران خرد بازار بوده است و در مجموع حقیقی‌ها مشارکتی ۷۷ درصدی در بازار تیرماه داشته‌اند.

نشانه‌هایی از کاهش تنش‌های بین‌المللی

عصر روز سه‌شنبه ادعاهایی از سوی وزیر امور خارجه آمریکا روی خط رسانه‌های بین‌المللی رفت. پمپئو ادعا کرد که «ایران اعلام آمادگی کرده تا بر سر برنامه موشکی خود به مذاکره بپردازد». در ادامه نیز رئیس‌جمهور این کشور مدعی شد تلاش دستگاه دیپلماسی آمریکا برای کاهش تنش با ایران پیشرفت داشته و تهران مایل به مذاکره است و برای گفت‌وگو درباره برنامه موشکی اعلام آمادگی کرده است. در همین حین اما نمایندگی ایران در سازمان ملل در بیانیه‌ای در واکنش به ادعای برخی خبرگزاری‌ها مبنی بر آمادگی ایران برای مذاکره درباره برنامه موشکی خود اعلام کرد: برنامه موشکی دفاعی ایران قابل مذاکره نیست. ایران بارها اعلام کرده مسائل دفاعی و امنیتی در گرو مذاکره نیست و آمریکا با خروج از برجام، میز مذاکره را ترک کرده و گفت‌وگو با این کشور بی‌معنا است. در هر حال اما نشانه‌هایی از کاهش تنش‌ها در فضای بین‌المللی دیده می‌شود. در این فضا دلار آزاد که روز سه‌شنبه با خروج از کانال ۱۲ هزار تومانی، با دلار نیمایی در نرخی یکسان قرار گرفته بود، دیروز تا ۱۱ هزار و ۱۰۰ تومان نیز عقب نشست و در نهایت در نرخ ۱۱ هزار و ۷۰۰ تومان جا خوش کرد. به این ترتیب با توجه به میانگین هفتگی بالاتر از ۱۲ هزار تومان برای دلار نیمایی، برای اولین بار شاهد عقب‌نشینی دلار آزاد نسبت به نرخ رسمی بانک مرکزی هستیم. جایی که خروج تقاضای غیرتجاری، افزایش عمق معاملات، تهدید تقاضا با کمک ابزار فنی و هجوم فروشندگان خرد به بازار مهم‌ترین دلیل افت نرخ دلار آزاد عنوان می‌شود.