آینده‌بینی بازار سهام ۹۸

آخرین پیش‌بینی مورد اجماع ۵۰ گروه تحلیلی فعال در بازار سرمایه از سود ۸۱ شرکت بورسی، حاوی تغییرات عمده‌ای نسبت به دوره قبل است. داده‌های این گزارش نشان می‌دهد که متوسط پیش‌بینی‌ تحلیلگران از بازدهی شاخص کل بورس تهران در سال ۹۸، ضمن ارتقای ۱۲ واحد درصدی نسبت به پیش‌بینی قبلی، به عدد ۴۹ درصد افزایش یافته است. مقایسه این رقم با بازدهی ۱۹ درصدی شاخص کل از ابتدای سال تا روز گذشته، نشان‌دهنده انتظار تحلیلگران از ادامه رشد بورس در سال جاری است. به‌طور کلی، مجموع داده‌های این گزارش که با کوشش مدیریت سرمایه کیان گردآوری شده از رشد محسوس آخرین پیش‌بینی تحلیلگران از سودآوری شرکت‌ها حکایت دارد. به نظر می‌رسد انتشار این گزارش در شرایطی که بازار سهام ضمن محاصره از سوی ریسک‌های سیستماتیک از ضعف تحلیلی رنج می‌‌برد، بتواند پرتویی بر فضای مبهم فعلی بیفکند و در اطمینان‌بخشی به متقاضیان تحلیل نقش موثری ایفا کند.

ضرورت تحلیل در فضای تردید

در شرایطی که شرکت‌های بزرگ بورسی با شرایط تحریمی در جدالند و ریسک‌های غیراقتصادی فراز و نشیب محسوسی را تجربه می‌کنند نیاز بازار به بازبینی انتظارات از آینده سهام به اوج خود رسیده است. اطلاع از برآورد گروه‌های تحلیلی مختلف و متعدد از آینده بازار سهام می‌تواند محک مناسبی را در اختیار فعالان بورسی قرار دهد. پس از حذف الزام پیش‌بینی سود از صورت‌های مالی شرکت‌ها در زمستان ۹۶، ضعف تحلیل در بازار بیش از پیش خودنمایی کرد. از همین رو، به پیش‌بینی‌های کارشناسانه در بین فعالان سهام احساس نیاز بیشتری شد و گروه‌های تحلیلی به مشارکت بیشتری در این زمینه پرداختند. گزارش اجماع کارشناسان ضمن برخورداری از نظرات متفاوت درخصوص سودآوری شرکت‌ها، طیف کاملا محافظه‌کار تا خوش‌بین نسبت به وضعیت شرکت‌ها را در بر دارد. به بیان دیگر، گزارش اجماع تحلیلگران راهنمای مناسبی است که نشان می‌دهد شرکت‌ها در برهه فعلی کدام سناریو را پیش رو دارند و روند سودآوری آنها به کدامین سو تمایل دارد. با این حال پیش از آنکه به ارائه جزئیات بیشتری از گزارش اجماع پرداخته شود، لازم به تاکید است که داده‌های این گزارش تنها نشان‌دهنده پیش‌بینی و انتظار گروهی از تحلیلگران فعال در بازار سرمایه است و لزوما نمی‌تواند مبنای تصمیم‌گیری برای اهالی سهام باشد.

 گرای گزارش‌های اجماع به مسیریابی سهام

عموما در روزهای پررونق، بورس شاهد حضور بازیگران تازه‌واردی است که انتظار کسب بازدهی‌های قابل توجه در کوتاه‌ترین زمان ممکن را دارند. نقش‌‌آفرینی این دسته از معامله‌گران معمولا به‌عنوان یکی از عوامل ایجاد روندهای هیجانی در دادوستدها شناخته می‌شود. جایی که روندهای قیمتی فارغ از میزان ارزندگی سهام فراگیر می‌شود و تفاوت محسوسی در معاملات سهام شرکت‌های مختلف دیده نمی‌شود.  با وجود این، باید در نظر داشت که بازیگران خرد تنها در بازه‌های کوتاه‌مدت روندساز خواهند بود و بازی‌ساز روند‌های کلی و میان‌مدت عموما شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری، صندوق‌ها و مشاوران سرمایه‌گذاری هستند. این موضوع اهمیت توجه به داده‌های پیش‌بینی اخیر را بهتر نشان می‌دهد. گزارش مورد اجماع پیش رو حاصل همکاری ۵۰ گروه تحلیلی، صندوق و کارگزاری شناخته‌‌شده بازار سهام است و دیدگاه تحلیلگران این گروه‌ها را از روند‌های میان‌مدت و یک‌ساله متغیرهای کلان و سودآوری شرکت‌ها به نمایش می‌گذارد.

روندهای عمومی دادوستدهای سهام و رفتار معامله‌گران این بازار حاکی از آن است که رفته‌رفته این گزارش‌ها مورد اعتنا و اتکای بازار قرار می‌گیرد. دو موعد پیشین انتشار پیش‌بینی مورد اجماع از سودآوری شرکت‌ها به شکل محسوسی در تعیین روند بورس موثر بود. برآورد کارشناسان از سود شرکت‌ها که در آذر ماه سال ۹۷ منتشر شد بر این موضوع تاکید داشت که در بدبینانه‌ترین سناریوهای موجود سطح ۱۵۴ هزار واحدی شاخص را باید حمایت بنیادی این نماگر دانست. سطحی که شاخص کل بورس به‌‌رغم تجربه اصلاح‌های شدید تا نزدیکی آن افول کرد، اما اصلاح به سطوح پایین‌تر از آن را تجربه نکرد.  همچنین گزارش‌ پیشین مورد اجماع که در اسفندماه سال گذشته منتشر شد این اطمینان را در اختیار فعالان بازار قرار داد که از دید تحلیلگران، بورس تهران پتانسیل‌های قدرتمند و جذابی برای صعود دارد و انتظار می‌رود که در آینده‌ای نزدیک شاهد واکنش به این محرک‌ها باشیم. از موعد انتشار آن گزارش تا پایان معاملات روز گذشته، شاخص کل بورس بازدهی بیش از ۳۰ درصدی را به ثبت رسانده است.  

 برآورد تحلیلگران بورسی از متغیرهای کلان

در جدول زیر بازدهی مورد انتظار کارشناسان شرکت‌کننده در آخرین پیش‌بینی مورد اجماع از بازارهای مختلف قابل مشاهده است. همچنین متغیر مهم دیگر این جدول به میزان تورم انتظاری باز‌می‌گردد. نوبت پیشین اجماع کارشناسان که اسفندماه منتشر شد، تورم سال ۹۸ را بین ۱۵ تا ۵۰ درصد برآورد کرده بود. گزارش فعلی نشان می‌دهد که انتظارات تورمی کارشناسان برای سال جاری همچنان صعودی است و بازه ۲۰ تا ۷۰ درصدی را در آخرین پیش‌بینی نشان می‌دهد. انتظارات تورمی از جمله مسائل تعیین‌کننده در رابطه با تمام بازارهاست؛ به عبارتی در فضای تورمی انتظار رشد قیمت در تمام بازارها وجود دارد. با این حال آنچه حائز اهمیت است انتخاب مقصدی برای سرمایه‌گذاری با امکان کسب بیشترین بازدهی است.

از طرفی تحلیلگران بازدهی بورس طی سال ۹۸ را در محافظه‌کارانه‌ترین سناریوها ۳۰ درصد پیش‌بینی می‌کنند و سقف بازدهی برآورد شده برای این بازار ۱۱۵ درصد است. به عبارتی کف و سقف مورد انتظار کارشناسان برای نماگر کل بازار به ترتیب سطح ۲۳۲ و ۳۸۴ هزار واحدی را نشان می‌دهد. با این وجود میانگین انتظارات از روند بورس در سال جاری بر رشد ۴۹ درصدی شاخص کل متکی است. همچنین بازدهی املاک که در پیش‌بینی اسفندماه کارشناسان، دامنه‌ای بین ۵ تا ۳۰ درصد را پوشش می‌داد در این گزارش بازه گسترده‌تر صفر تا ۵۰ درصدی را در‌برمی‌گیرد. رکود معاملات مسکن و ریسک نقدشوندگی سرمایه از جمله مهم‌ترین مسائل مطرح در رابطه با بازار مسکن است که سبب می‌شود انتظار برای بازدهی این بازار رقیب به مراتب کمتر از انتظارات بازدهی بورس باشد.

در رابطه با بازار ارز، انتظارات از روند آتی کمی متفاوت است. در حالی که برخی تحلیلگران امکان کاهش نرخ برابری دلار به ریال را محتمل می‌دانند، میانگین انتظارات کارشناسان رشد ۲۰ درصدی نرخ ارز را نسبت به سطوح فعلی مطرح می‌کند. با این وجود در صورت وقوع هر کدام از سناریوها برای نرخ ارز، انتظار می‌رود که بازدهی بورس به مراتب بیشتر از آن بازار باشد. انتظار کارشناسان از میانگین قیمت نفت در سال جاری، نسبت به اجماع قبلی تفاوت چندانی نداشته است؛ تنها سقف مورد انتظار برای این کالای پایه از ۷۰ به ۷۵ دلار به ازای هر بشکه صعود داشته است. در رابطه با متغیرهای جزئی‌تر و مرتبط با سودآوری شرکت‌ها، نرخ ریالی محصولات فلزی مانند شمش فولاد، روی، مس و ورق فولادی همگی رشد ملموسی را نسبت به پیش‌بینی قبلی نشان می‌دهد. با وجود این، میانگین نرخ دلاری محصولات پتروشیمی تغییر محسوسی را تجربه نکرده است.

آخرین انتظارات کارشناسی از سودآوری ۹۸

بازار سهام از چندین منظر برهه حساسی را پیش‌رو دارد. از یکسو انتظارات تورمی، رشد قابل‌توجه سودآوری شرکت‌ها، فرا‌رسیدن فصل مجامع و موعد تقسیم سود بنگاه‌ها کفه جذابیت‌های این بازار را سنگین می‌کند. از دیگر سو تنش‌های سیاسی، فشارهای تحریمی و همچنین جنگ تجاری قدرت‌های بزرگ اقتصادی قسمت عمده ریسک‌های حاکم بر بازار را شکل می‌دهند. با وجود این تحلیل‌های کارشناسان شرکت‌کننده در پیش‌بینی مورد اجماع حاکی از انتظار برای رشد سودآوری شرکت‌ها در شرایط فعلی است. این تحلیلگران سود خالص شرکت‌های بزرگ بورسی در سال ۹۸ را نسبت به گزارش پیشین ۲۱ درصد بیشتر برآورد کرده‌اند؛ بدین ترتیب به‌رغم رشد محسوس قیمت سهام طی بازه ۲ ماه اخیر، میانگین نسبت قیمت به سود این شرکت‌ها در محدوده نزدیک به ۴ مرتبه قرار دارد. از طرف دیگر این گزارش نشان می‌دهد کارشناسان رشد میانگین سود خالص شرکت‌های بزرگ را نسبت به سال مالی ۹۷ در حدود ۴۳ درصد پیش‌بینی می‌کنند.  نکته مهم دیگری که در این گزارش بدان پرداخته شده پیش‌بینی تحلیلگران از میزان سود تقسیمی شرکت‌ها در مجامع عادی سالانه است. با توجه به نزدیک بودن فصل مجامع برای عمده شرکت‌های بورسی انتظار می‌رود این موضوع نیز محرک قدرتمند دیگری برای صعود سهام باشد. میانگین انتظارات مورد اجماع به تقسیم ۶۶ درصدی سود حاصل‌شده در سال مالی ۹۷ اشاره دارد. در صورت وقوع این فرض می‌توان این گونه عنوان کرد که نسبت قیمت به درآمد سهام بر اساس سود آینده‌نگر در محدوده نزدیک به ۵۴/ ۳ مرتبه قرار دارد و از این منظر بازار سهام در یکی از جذاب‌ترین برهه‌ها از لحاظ قیمتی قرار گرفته است.

 لازم به یادآوری است که این نسبت برای بورس تهران به ندرت در محدوده پایین تر از ۴ مرتبه قرار داشته و نشان می‌دهد محرکی مساعد و نسبتا قدرتمند می‌تواند ادامه مسیر صعود را در پی داشته باشد. اجماع تحلیلگران از روند آتی سودآوری شرکت‌ها می‌تواند چارچوب ملموس‌تری نسبت به روند پیش‌ روی شرکت‌ها به دست دهد. این گزارش علاوه بر پیش‌بینی سود شرکت‌ها در سال‌های مالی ۹۷ و ۹۸، جزئیات بیشتری را شامل می‌شود که در سایت «دنیای بورس» قابل دسترسی است. در رابطه با برآوردهای ارائه‌شده باید توجه داشت که هر پیش‌بینی بر مفروضاتی استوار است که بدون لحاظ آن‌‌ها، تحلیل فاقد اعتبار خواهد بود. از جمله نکاتی که می‌تواند در سنجش اعتبار پیش‌بینی‌ها مورد استفاده قرار گیرد باید به دامنه پیش‌بینی شده برای سودآوری شرکت‌ها و همچنین تعداد مشارکت‌کنندگان توجه کرد. به عبارتی تعداد اندک پیش‌بینی‌ها می‌تواند ریسک عدم وقوع یک پیش‌بینی را بیشتر یا گسترده بودن دامنه مورد انتظار برای سودآوری شرکت‌ها می‌تواند از گستردگی بیش از حد احتمالات پیش‌ رو خبر دهد. در این شرایط بررسی‌های بیشتر و رصد دقیق‌ متغیرهای مرتبط ضروری به نظر می‌رسد.