پروژه سیاسی یا نظریه اقتصادی؟

پروژه سیاسی یا نظریه اقتصادی؟

جیمز مکینتاش/ وال استریت ژورنال درست همان‌طور که امپراتوری مقدس روم نه مقدس بود نه رومی و نه یک امپراتوری، تئوری مدرن پولی نه مدرن است نه عمدتا درباره پول و نه یک تئوری. با این حال، این روزها بسیاری از اقتصاددان‌ها برای اهداف مختلف از آن استفاده می‌کنند. تئوری مدرن پولی که در بین دموکرات‌ها حامیان رو به تزایدی پیدا کرده به سیاست اقتصادی متعارف توجه ویژه دارد. به جای آنکه مدیریت اقتصاد کلان به کمیته تعیین نرخ بهره بانک مرکزی سپرده شود، هواداران تئوری مدرن پولی معتقدند اقتصاد کلان به بهترین شکل تحت تاثیر هزینه و سیستم مالیات دولت اداره می‌شود.

دوشنبه 2 اردیبهشت 1398 ساعت 1:15

به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از دنیای اقتصاد 

پروژه سیاسی یا نظریه اقتصادی؟

جنجالی‌ترین ادعای این تئوری آن است که در کشورهای مختلف از جمله آمریکا که به ارز خود استقراض می‌کند، کسری دولت به خودی خود اهمیتی ندارد. این ادعا مورد انتقاد شدید قرار گرفته است. منتقدان می‌گویند اگر به این تئوری عمل شود دولت‌ها بسیار بیش از مالیاتی که می‌گیرند، هزینه خواهند کرد و این عامل به رشد شدید نرخ تورم منجر می‌شود. با این حال طرفداران تئوری مدرن پولی می‌گویند اگر لازم شد دولت‌ها باید برای مهار تورم اقدام کنند، برای مثال از طریق بالا بردن مالیات‌ها. بسیاری از منتقدان تئوری مدرن پولی، همچنین طرفداران این تئوری را به ناتوانی در درک نحوه کارکرد پول متهم می‌کنند و این در حالی است که تئوری مدرن پولی سیستم پولی را همان طور تعریف می‌کند که بانک‌های مرکزی بزرگ تعریف می‌کنند. از آنجا که اجرای دیدگاه‌های مطرح شده در این تئوری بر جنبه‌های مختلف اقتصاد، بازارها و زندگی مردم اثرات بزرگ دارد. سرمایه‌گذاران و رای‌دهندگان باید با این دیدگاه‌های عجیب آشنا شوند. در واقع به قدرت رسیدن رئیس‌جمهوری که به این تئوری عقیده دارد یا کسب اکثریت از سوی نمایندگانی که با آن موافق یا مخالف هستند بر سیاست‌هایی که در حوزه‌های گوناگون اقتصاد اتخاذ می‌شود اثر می‌گذارد. بازار کار، خدمات بهداشتی و درمانی، نرخ مالیات شرکت‌ها و اشخاص و بسیاری دیگر از بخش‌های اقتصاد جزو حوزه‌هایی هستند که از دیدگاه رئیس‌جمهوری و نمایندگان کنگره درباره اقتصاد اثر می‌پذیرند.

مهم‌ترین ایده در تئوری مدرن پولی که آن را به یک تئوری شبیه می‌کند این است که اقتصاد و نرخ تورم باید با سیاست‌های مالی مدیریت شود، نه سیاست‌های پولی و دولت باید نرخ بیکاری را به حداقل برساند. به جای آنکه در دوره رکود بانک مرکزی نرخ‌های بهره را کاهش دهد دولت باید هزینه بالاتری بکند و به جای آنکه در دوران رونق نرخ‌های بهره بالا برده شود دولت باید مالیات‌ها را بالا ببرد یا هزینه کمتری بکند. طرفداران تئوری مدرن پولی احتمالا در این زمینه درست می‌گویند که تغییرات نرخ مالیات و هزینه دولت در اقتصاد تاثیرات فراگیر دارد و این تاثیرات سریع‌تر از تاثیرات تغییر نرخ بهره رخ می‌دهد و نیز این اثرات قابل پیش‌بینی‌تر هستند. من معتقدم در حوزه سیاسی است که تئوری مدرن پولی نقطه ضعف دارد و باید به این نکته مهم اشاره شود که تئوری یاد شده در اصل یک پروژه سیاسی است و طرفداران راستگرای این تئوری بسیار کم‌شمار هستند. تئوری مدرن پولی به روشنی نحوه اثرگذاری پول را توصیف می‌کند؛ به ویژه آنهایی که هنوز معتقدند پول و طلا دو ابزار در هم تنیده هستند باید به آن توجه ویژه داشته باشند.

باور اشتباهی که درباره پول وجود دارد این است که عرضه آن محدود است. دولت و بانک‌های مرکزی میزانی قابل ملاحظه پول پایه قوی ایجاد می‌کنند. سپس بانک‌های تجاری می‌توانند از طریق اعطای وام به دلیل نرخ پایین سپرده قانونی نزد بانک مرکزی، این میزان پول را چند برابر کنند. فرض‌های اشتباه که نتیجه این طرز تفکر است: بانک‌ها قبل از وام دادن سپرده‌ها را جذب می‌کنند و نیز هر چه کسری بودجه دولت بزرگ‌تر باشد، نرخ‌های بهره به‌طور خودکار بالاتر خواهد بود. در واقع بانک‌های تجاری هنگام دادن وام سپرده به وجود می‌آورند و این بانک‌ها به میزان پایه پولی محدود نیستند. بانک‌های مرکزی تلاش می‌کنند اقتصاد را مدیریت کنند و از طریق قیمت پایه پولی یعنی نرخ بهره، میزان وام‌دهی بانک‌ها را افزایش می‌دهند یا محدود کرده و میزان عرضه پول را مدیریت می‌کنند. از زمانی که بانک‌های مرکزی سیاست‌های انبساطی اتخاذ کرده‌اند اهمیت میزان عرضه پول کمتر شده و نرخ‌های بهره که بانک مرکزی به بانک‌ها بر اساس ذخیره اضافی بانک نزد بانک مرکزی پرداخت می‌کند قیمت پایه را تعیین می‌کند.

در این سیستم، وزارت دارایی به خاطر حسابی که در بانک مرکزی دارد از جایگاهی ویژه برخوردار است. هنگامی که وزارت دارایی هزینه می‌کند این کار با ذخایر بانک مرکزی انجام می‌شود و پول به بانک‌ها روانه می‌شود و هنگامی که وزارت دارایی مالیات می‌گیرد یا اوراق قرضه منتشر می‌کند، این ذخایر کاهش می‌یابد. هرچه ذخایر بانک‌ها بیشتر باشد، نرخ‌های بهره پایین‌تر خواهد بود؛ البته اگر بانک مرکزی اقدامی انجام ندهد. طرفداران تئوری مدرن پولی از اینکه توانسته‌اند عملکرد و اثرات پول را توصیف کنند به خود می‌بالند البته این توصیف مفید است؛ اما یک اقدام بی‌سابقه نیست. بانک‌های مرکزی نیز چنین دیدگاهی دارند. طرفداران تئوری مدرن پولی استدلال می‌کنند که از آنجا که پول این گونه عمل می‌کند، دولت‌ها باید صرفا از دارایی‌های بانک مرکزی منابع مالی مورد نیاز خود را تامین کنند و این یعنی پول رایگان. در سیستم کنونی بانک مرکزی آمریکا با بالا بردن نرخ‌های بهره اثرات تورمی افزایش هزینه دولت را خنثی می‌کند.

تئوری مدرن پولی خواهان از میان رفتن سیاست پولی است. طرفداران این تئوری استدلال می‌کنند که هزینه دولت و مالیات ابزارهای موثرتر برای پایین نگه داشتن نرخ تورم هستند و پیشنهاد می‌کنند دولت به دخالت مستقیم اقدام کند. برای مثال سطح دستمزدها و قیمت‌ها را کنترل کند. یکی از علل طرفداری از این تئوری آن است که در سال‌های اخیر مشاهده شده که سیاست‌های پولی به خوبی عمل نکرده است. از سال ۲۰۰۸ یعنی سال بحران مالی و رکود اقتصادی جهان، نرخ‌های بهره در آمریکا نزدیک صفر و در اروپا و ژاپن منفی بوده است با این حال نرخ تورم زیر ۲ درصد باقی مانده است. به این ترتیب هشدارها درباره اینکه سیاست‌های انبساطی سبب رشد شدید نرخ تورم می‌شود منطقی نبوده است. پروفسور ویلیام میچل، استاد دانشگاه نیوکاسل استرالیا می‌گوید: «این ایده که بالا بردن نرخ‌های بهره سبب کاهش نرخ تورم می‌شود از لحاظ نظری بنیان‌های چندان مستحکمی ندارد و در عمل درستی آن اثبات نشده است.» اما باید به این نکته اشاره شود که نرخ تورم صرفا تحت تاثیر نرخ‌های بهره نیست. من در اینجا به یک واقعیت اشاره می‌کنم: درست است که تاثیر سیاست‌های پولی آنی نیست، هنگامی که نرخ‌های بهره به سمت صفر می‌رود، اثر آن چشمگیر نیست و ابزار کاملی محسوب نمی‌شود اما سیاست‌های پولی سبب می‌شود تصمیم‌گیری‌ها در حوزه اقتصاد کلان از دسترس احزاب سیاسی و دولت‌ها دور باقی بماند و این استقلال بانک مرکزی بسیار ارزشمند است که از میان رفتن آن خطرات بزرگی برای کشورها دارد.

طرفداران تئوری مدرن پولی ابتدا استدلال کردند که بانک‌های مرکزی همواره اقدامات غیرسیاسی انجام می‌دهند. سپس آقای میچل اعلام کرد ما باید در حوزه تصمیم‌های اقتصادی به سیاستمداران اعتماد کنیم. او معتقد است اگر احزاب با افزایش هزینه و ایجاد کسری بودجه به رای‌دهندگان رشوه دهند و نرخ تورم بالا رود، رای‌دهندگان پای صندوق‌های رای آنها را مجازات خواهند کرد. اما واقعیت این است که نرخ تورم صرفا از هزینه دولت و نرخ بهره تاثیر نمی‌پذیرد. وظیفه واقعی بانک‌های مرکزی ایجاد اعتماد است طوری که وقتی شوک تورمی به وجود می‌آید، مردم مطمئن باشند قیمت‌ها تحت تاثیر اقدام بانک مرکزی کاهش خواهد یافت. از سوی دیگر اگر اقتصاد کلان در کنترل سیاستمداران و احزاب قرار گیرد، دوره‌های اقتصادی تحت تاثیر انتخابات‌ گوناگون از جمله ریاست جمهوری و کنگره قرار خواهد گرفت و هیچ چیز قابل پیش‌بینی نیست. البته اکنون نیز دولت در آستانه انتخابات اقداماتی انجام می‌دهد که بر شاخص‌های اقتصادی اثر می‌گذارد و آرای مردم را جلب می‌کند؛ اما اگر تصمیم‌ها صرفا در دست دولت باشد انسجام امور از میان می‌رود و به هر دلیل ممکن است، رای‌دهندگان سیاستمداران را به خاطر اقدامات اشتباه اقتصادی مجازات نکنند. بانک مرکزی به‌عنوان یک نهاد مستقل، مانعی در برابر اقدامات اشتباه اقتصادی دولت‌هاست.

آیا این خبر مفید بود؟

ثبت نظر

ارسال

نمایش‌

بی توجهی به کارکنان نفت در تعیین پاداش پایان خدمت کارکنان دولت!

بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۲ در سال آینده پاداش پایان خدمت کارکنان در ازای هر سال خدمت و به میزان حداکثر تا سی سال ۵۲۰ میلیون تومان پیش‌بینی شده که نسبت به امسال ۷۵ میلیون تومان اضافه شده است.

  • 403

2877 میلیارد دلار ثروت نفتی برباد رفته در 12 سال تحریم

برای فهم بهتر مقدار هزینه 2877 میلیارد دلاری وارد شده از صادرات نفتی از دست رفته تا پایان سال میلادی گذشته، می‌توان به ارزش ریالی آن با توجه به قیمت دلار در بازارهای امروز اشاره کرد که بالغ بر 100.7 هزار هزار میلیارد تومان می‌شود.

  • 408

رحیمی: در لایحه بودجه ۱۴۰۲ هیچ افزایش قیمتی برای حامل‌های انرژی دیده نشده است/ معافیت برای خانوارهای کم‌درآمد

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: سال آینده هیچ افزایش قیمتی برای حامل‌های انرژی از جمله بنزین، گازوئیل و گاز را نداریم و این موضوع اصلاً در بودجه سال ۱۴۰۲ نیامده است.

  • 479

اشتباه بانک مرکزی در آبان ماه

سید احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت : نرخ ارز در سامانه نیما متغیر خواهد بود. بخشی از مشکلی که در آبان و آذر ماه به وجود آمد بود. اشتباه در تخصیص ارز در یکی از زیرمجموعه های بانک مرکزی بود و موجب شد واردات برای کالاهایی که با درهم باید وارد می شد با محدودیت همراه شود .که باعث شد این موضوع القا ش ...

  • 478

قیمت قطعات یدکی در بازار سلیقه ای شد/ خبری از نظارت نیست

رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو با اعلام اینکه قیمت قطعات یدکی گران شده اما قیمت دستمزد تعمیرکاران خودرو تغییر نکرده است، گفت: در حال حاضر قیمت قطعات یدکی خودرو بسیار بالاست و هیچ نظارتی در این رابطه انجام نمی شود.

  • 475

کارنامه روحانی و رئیسی در کنترل تورم

«تورم را نصف و سپس تک‌رقمی خواهیم کرد»؛ این دقیقا وعده‌ای بود که سیدابراهیم رئیسی در انتخابات سال گذشته داد. اکنون 16 ماه از آغاز به کار دولت او می‌گذرد و بررسی‌ها نشان می‌دهد رئیسی و دولتش در کنترل تورم طی این مدت، نسبت به بازه زمانی مشابه در دولت روحانی، ناکام بوده‌اند.

  • 397

سابقه بیمه خریدنی نیست ولی یک استثنا دارد

سابقه بیمه خریدنی نیست مگر اینکه فرد به ۶۰ سال رسیده باشد و برای بازنشسته شدن نیاز به خرید سابقه بیمه داشته باشد.

  • 569

مردم بیشتر چه خانه‌هایی می‌خرند؟

فشار تقاضا برای واحدهای کوچک متراژ و قدیمی نمایه غالب در این بازار است.

  • 340

اقتصاد کلان چیست؟

ه علت تاثیرگذاری وضعیت اقتصادی بر تمامی افراد، مسائل اقتصاد کلان، نقش مهمی را در مباحثات سیاسی ملی ایفا می‌کنند. شرکت‌کنندگان در انتخابات از وضعیت اقتصادی آگاه هستند و می‌دانند که سیاست‌های دولت می‌تواند از راه‌های قابل‌توجهی بر اقتصاد، تاثیرگذار باشد.

  • 387

چرا مردم تمایلی به بیمه‌های زندگی ندارند؟

یک مدیر بیمه‌ای ضمن تشریح برخی دلایل عدم توجه مردم به بیمه‌های زندگی، گفت: :‌ یکی از مهمترین دلایل تورم و کاهش ارزش پول است که مردم متناسب با شرایط تصمیم می‌گیرند.

  • 532

قطار سریع السیر در بازار سکه

برخی از سکه بازان با اشاره به اظهارات اخیر رئیسی درباره قطار پیشرفت به کنایه می گفتند نرخ دلار این روزها سوار قطار سریع السیر شده و ایستگاه ها را یکی پس از دیگری طی می کند. همین امر موجب شده سکه بازان تحت هیجان افزایش قیمت دلار در موقعیت خرید قرار بگیرند.

  • 498

نقش موثر اصناف در تنظیم بازار و توزیع کالاهای اساسی

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت قزوین با تاکید بر نقش مهم اصناف در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور و توزیع کالا و خدمات بین جامعه گفت: بدون همراهی و حضور موثر اصناف هیچ برنامه‌ای در بازار قابلیت اجرا و عملیاتی شدن ندارد.

  • 397

احتمال تغییر سن و سابقه بازنشستگی در بودجه ۱۴۰۲/ کدام صندوقها با بودجه دولت سرپا هستند؟

دولت برای جلوگیری از تشدید چالش در صندوقهای بازنشستگی بایستی پیشنهادهای تحولی در حوزه صندوق‌های بازنشستگی و اصلاح سن و سابقه بازنشستگی در بودجه سال ۱۴۰۲ لحاظ کند.

  • 1754

پول مازاد فروش خودرو در بورس کالا به جیب خودروساز می‌رود؟

عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: اگر قیمت معامله شده خودرو در بورس بالاتر از بهای تمام شده پایه و سود معقول باشد، تفاوت مذکور باید برای مصارف عمومی به طور مثال برای توسعه صنعت حمل و نقل هزینه شود.

  • 285

«زمستان سخت» پتروشیمی ایران آغاز شد

بحران مدیریتی در حالی دومین دارنده منابع گازی جهان را دچار چالش جدی کرده است که رسانه‌های نزدیک به دولت مدت‌ها بود «زمستان سخت اروپا و التماس آن‌ها برای گاز ایران» را نوید می‌دادند.

  • 487

تحلیل تکنیکال بورس چیست؟

تحلیل تکنیکال بورس در واقع علمی در بازارهای مالی است که در آن پیش‌بینی قیمت‌های آینده بر اساس بررسی قیمت‌های گذشته صورت می‌گیرد.

  • 271

وضعیت حاد در بانک های 4 استان کشور

نرخ تسهیلات به سپرده ها پس از کسر سپرده قانونی در مهر ماه امسال، در 4 استان کشور بالاتر از 100 درصد بوده که اتفاقی خطرناک در اقتصاد قلمداد می شود. به باور برخی تحلیل گران این رویداد می تواند موجب رشد فزاینده نقدینگی شده و از این حیث این 4 منطقه را میدان انفجار نقدینگی می دانند.

  • 1895

بیشترین رشد قیمت سهام بانکی به سامان رسید

در اولین روز هفته معاملات بورس و فرابورس تهران، شاهد تغییرات اندک شاخص سهام بانک‌ها و موسسات اعتباری در بازار سرمایه بودیم.

  • 1705

بیشترین رشد قیمت سهام انبوه سازی، املاک و مستغلات به وتوس رسید

در اولین روز کاری هفته معاملات بورس وفرابورس تهران شاهد افت شاخص سهام شرکت های انبوه سازی،املاک و مستغلات دربازار سرمایه بودیم.

  • 675

وصول ۲۷۰ هزار میلیارد تومان مالیات در ۷ ماه/ درآمد مالیاتی مهر ۵۰ هزار میلیارد تومان شد

با توجه به آمارهای سازمان امور مالیاتی طی ۷ ماهه سال جاری حدود ۲۷۰ هزار میلیارد تومان مالیات وصول شده است و درآمد مالیاتی مهر ماه ۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است.

  • 361