طرح جدید اصلاح سرمایه بانک ها - صداقت بانکداران ایرانی با بانک‌های بین‌المللی

به گزارش بینا , علی دیواندری صبح امروز (یکشنبه) در دومین روز از چهارمین همایش تجاری و بانکی ایران - اروپا، ریشه بسیاری از مشکلات نظام بانکی در ۱۰ سال گذشته را تحریم های اقتصادی دانست و گفت: از آغاز فعالیت دولت یازدهم در سال ۱۳۹۲ بانک مرکزی با اتخاذ سیاست های پولی و اعتباری موفق به مهار تورم شد.

رییس پژوهشکده پولی و بانکی با اشاره به تلاش های بانک مرکزی برای بازگردان ثبات اقتصادی به ایران از سال ۱۳۹۲ گفت: تلاش های بانک مرکزی باعث شد تا بعد از ۲۵ سال شاهد نرخ تورم تک رقمی در کشور باشیم.

وی با بیان اینکه بانک مرکزی در طول ۴ سال گذشته تسلط بیشتری بر منابع ارزی خود پیدا کرده است، افزود: توافق هسته ای و برجام این امکان را به بانک مرکزی داد تا تسلط بانک مرکزی بر منابع ارزی افزایش یابد؛ با وجودی که در دوره ای شاهد کاهش قیمت جهانی نفت و بالطبع آن درآمدهای نفتی ایران بودیم اما نرخ ارز در بازه زمانی مشخص شده نرخ تقریبا ثابتی داشته است.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی به سیاست های دولت برای تک نرخی کردن ارز اشاره کرد و افزود: این موضوع چیزی نیست جز اینکه تسلط بانک مرکزی بر منابع ارزی بیشتر شده و دیوارهای تحریم نیز ترک خورده و شکسته است؛ منابعی که از بانک ها در خارج از کشور بلوکه شده بود یا نانوشته بود، آزاد شده است.

دیواندری تمامی این مسایل را از جمله عوامل تاثیرگذار بر افزایش قدرت پیش بینی اقتصاد ایران برشمرد و اظهارداشت: یکی از موانع جذب سرمایه گذاری مستقیم و غیرمستقیم بی ثباتی در قدرت پیش بینی اقتصاد بود و در حال حاضر در حال ورود به یک دوره ثبات هستیم و طبیعتا انتظار داریم که امکان سرمایه گذاری خارجی برای ما فراهم شود.

اختلافات حقوقی بانکهای ایرانی و اروپایی به یک درصد هم نمی رسد

این مقام مسئول نظام بانکی کشور افزود: سابقه ۷۰-۸۰ ساله بانک های اروپایی با بانکهای ایرانی را بررسی کنید، یک مورد پیدا نمی کنید که یک بانک ایرانی پول بانکی خارجی را هم نداده باشد، حتی اختلافات حقوقی آنها هم به یک درصد نمی رسد.

دیواندری با بیان اینکه با تصمیم نهادهای ذیربط بنا شد در بانک های دولتی ۲۲ میلیارد تومان افزایش سرمایه داشته باشیم، گفت: باتوجه به اصلاح قانون بودجه سال قبل، ۴۵ هزار میلیارد تومان مصوب شد که 22 هزار میلیارد تومان از این مبلغ برای افزایش سرمایه بانک های دولتی صرف خواهد شد؛ ضمن آنکه بانک های خصوصی هم برای خود برنامه دارند.

رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در ادامه از طرح جدید بانک مرکزی برای سرمایه بانک ها خبر داد و گفت: بانک مرکزی برنامه ویژه ای برای اصلاح حداقل سرمایه بانک ها در نظر گرفته که بزودی ابلاغ می شود.

وی افزایش معوقات بانکی را محور دیگر سخنان خود قرار داد و تصریح کرد: مطالبات معوق در نظام بانکی که دلیل اصلی آن به اعتقاد بنده تحریم ها بود باید مورد توجه قرار گیرد.  بخشی از دارایی های سمی و انجماد دارایی ها که در نظام بانکی ایران وجود دارد و برای آن درحال راه حل یابی هستیم به اثرات ناشی از تحریم ها باز می گردد.

دیواندری با تاکید براینکه ریشه بسیاری از مطالبات معوق کلان هم به تعهدات ارزی که از دوران تحریم برای برخی مشتریان باقی مانده باز می گردد، افزود: بعد از اجرای توافق و راه افتادن مجدد بانک ها برای کار کردن با بانک های خارجی، می توانیم مشکلات را با شدت بیشتری پشت سر بگذاریم؛ کما اینکه امروز با تدابیر بانک مرکزی و تلاش بانک ها در نظارت و کنترل پرتفوی اعتباری از برخی مشکلات عبور کردیم و این مسیر ادامه خواهد یافت.

وی با اشاره به اینکه مطالبات معوق دلیلی شد تا بانک ها وارد طرح های جدید پرریسک نشوند، گفت: ظهور علایم اولیه رکود اقتصادی که ریشه پولی دارد موجب مشکلات نقدینگی بنگاه ها، تحت تاثیر قرار گرفتن سودآوری بانک ها در نتیجه افزایش معوقات بانکی و نرخ سود و ... شد.

مشکلاتی در حوزه واقعی اقتصاد و تاثیر ان روی نظام بانکی

رییس پژوهشکده پولی و بانکی ضمن بیان اینکه در نتیجه در حوزه واقعی اقتصاد مشکلاتی به وجود آمد که اثرات آن به نظام بانکی هم منتقل شد، تصریح کرد: بسیاری از مشکلات حال حاضر بانک ها به بانک ها تحمیل شد در حالیکه مسبب آن خودشان نبودند.

به گفته دیواندری، جنگ قیمتی در نرخ سود و نوسانات قیمتی موجب افزایش قیمت تمام شده پول و با مشکل مواجه شدن بنگاه ها شد. ضمن آنکه نرخ سود بین بانکی نیز افزایش محسوسی یافته بود که قیمت تمام شده را بالا برد؛ ولی در ۴ سال قبل بانک مرکزی با همکاری نظام بانکی اقدامات بسیار خوبی را انجام دادند.

وی ادامه داد: بانک مرکزی وارد بازار بین بانکی شد و توانست نرخ ها را در حد معقولی کاهش دهد تا در نتیجه اقتصاد ایران را به آرامشی برساند. هرچند ممکن است آثار جنگ قیمتی باقی مانده باشد ولی شوک آن از بین رفت و هدایت نرخ ها امروز به حد معقولی رسیده است.

رییس پژوهشکده پولی و بانکی همچنین گفت: نکته ای که در جذب سرمایه گذاری خارجی اثر دارد، محدودیت های جدید نظام بانکی است که بخشی از آن به خاطر محدودیت های بین المللی و دور بودن از بازار جهانی است، مقررات بانکی دنیا تغییرات جدیدی دارد،‌ قواعد مبارزه با پولشویی و ... در دنیا تغییر کرده ولی در نظام داخلی آمادگی تطبیق با آنها وجود ندارد.

دیواندری با اشاره به اینکه برای رفع محدودیت ها فقط نمی توانیم از امکانات موجود استفاده کنیم بلکه باید سهم تامین و جذب سرمایه خارجی افزایش یابد، اظهارداشت: زمانی بود که نمی توانستیم از پول خودمان استفاده کنیم؛ البته ما هیچ وقت نفهمیدیم که چرا نباید شهریه یک دانشجویی که در خارج از کشور درس می خواند، پرداخت شود یا چرا هزینه درمانی بیماران را نمی توانستند پرداخت کنند؟

وی اضافه کرد: الان مشکل نقل و انتقال وجوه حل شده است ولی اقتصاد ایران بزرگ تر از آن است که با این کار مشکلش حل شود چرا که ظرفیت بسیار بالایی دارد. در ایران ثروت، پول و کار است در حقیقت ایران بازار بکر کشورهای خارجی و طرف های تجاری است و حیف است که این بازار جذاب فقط از این طریق ساپورت شود. بانک ها باید از همه امکانات استفاده کنند.

سرمایه گذاری اروپا در ایران و حل برخی از مشکلات

رییس پژوهشکده پولی و بانکی همچنین تصریح کرد: اگر بخشی از این منابع که اروپا نمی داند با این منابع ریالی خود چه کار کند، در ایران سرمایه گذاری شود بسیاری از مشکلات حل خواهد شد؛ البته اقتصاد ایران معطل نخواهد ماند چراکه تجارت و سرمایه راه خود را پیدا می کند، ولی ایران دوست دارد به صورت سنتی اروپا شریک تجاری ایران باشد.

وی البته این موضوع را هم متذکر شد که الان وضیعت نظام بانکی قابل مقایسه یا یک دهه گذشته و برخی کشورهای دنیا نیست. اگر ما به دلیل عدم آمادگی برای پیاده سازی مقررات جدید کمی عقب هستیم باید یادآوری کنیم که در دنیا بعضا آگاهانه این مشکلات وجود دارد.

دیواندری خطاب به سرمایه گذاران و بانک های خارجی گفت: نظام بانکی ایران نسبت به طرف های خارجی خود بسیار با صداقت است و این خاصیت ایرانیان است اگر چیزهای غیر از این است ساخته دست دیگرانی است که ما هم دچار آن شدیم.

وی با اشاره به چالش های جذب سرمایه گذاری خارجی در دهه گذشته و اقدامات آغاز شده برای بهبود جذب سرمایه گذاری خارجی گفت: با توجه به تجربه ای که در سطوح ارشد نظام بانکی ایران دارم می دانم که اگر مشکلاتی در دوره تحریم برای بانک های ایران به وجود نمی آمد، امروز وضعیت دیگری در جذب سرمایه گذاری خارجی داشتیم.

وی با بیان اینکه، جذب سرمایه گذاری خارجی تنها به صورت مستقیم نیست،خاطرنشان کرد که بخشی از سرمایه گذاری های انجام شده در سال های گذشته در صنعت نفت، پتروشیمی و ارتباطات به شکل غیرمستقیم، فاینانس و یوزانس بوده است.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی برخی سال های گذشته را سال های طلایی در جذب سرمایه گذاری خارجی به ویژه در حوزه پتروشیمی توصیف کرد و افزود:یوزانس امکانات خوبی را به ویژه برای صادرکنندگان ایرانی به وجود آورده بود؛ همچنین بانک های ایرانی از خطوط کوتاه مدت و ریفاینانس استفاده می کردند.

عملکرد خوب و به روز بانک های ایرانی و نام درخشان آنها 

دیواندری یادآور شد که پیش از تحریم ها حساب های بانک مرکزی ایران و بانک های ایرانی در کشورهای دیگر فعال بود و از منابع خود نزد بانک های خارجی برای استفاده از ریفاینانس استفاده می کردند.

وی، تحریم های بانکی را ابزاری برای فشار در حوزه سیاسی دانست و تاکید کرد: همه می دانند که بانک های ایران بسیار خوشنام  و تا اندازه ای از دانش روز بانکداری برخوردار بودند و نمایندگانی را برای آموزش روش های بانکداری به کشورهای منطقه اعزام می کردند.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی ادامه داد: بانک های ایرانی نزدیک به ۶۰ سال است که در اروپا دارای شعبه هستند و تعداد شعب بانک های ایرانی در اروپا بیش از دیگر کشورهای منطقه است.

دیواندری، انتخاب تحریم های مالی و بانکی را به دلیل سلطه کشورهای تحریم کننده و برنامه ریزان تحریم بر این حوزه عنوان کرد و گفت: مشکل ایران تنها تحریم بود و ما به جز تحریم مشکل جدی دیگری نداشتیم؛ تحریم مشکلی ساختگی برای در انزوا قرار دادن اقتصاد ایران بود و دنیا نیز متوجه این موضوع بود.

وی با بیان اینکه تحریم ها باعث محدود شدن سرمایه گذاری های مستقیم و غیرمستقیم، فاینانس پروژه ها، خطوط یوزانس و کوتاه مدت ریفاینانس شد، افزود: تحریم ها باعث شد تا در دوره ای بانک های ایرانی برای ایفای تعهدات خود به دنبال راه فراری برای پرداخت این تعهدات باشند.

دیواندری آغاز مشکل نظام بانکی ایران را از زمانی دانست که ریال جایگزین دلار در تامین منابع شد و توضیح داد: این ظرفیت در ریال و منابع داخلی نبود تا بتوانند جایگزین خطوط کوتاه مدت، فاینانس و ریفایننس شوند به همین دلیل فشار حوزه کسب و کار به سمت منابع داخلی بانک ها آمد.

وی با بیان اینکه استفاده از سرمایه گذاری های خارجی بتدریج در طول ده سال گذشته حذف شد، افزود: اول باید موانع سیاسی برداشته می شد تا بعد از آن بانک ها به سمت به روز کردن شرایط خود باشند.

دیواندری توضیح داد از آنجایی که نظام بانکی می تواند منابع مختلف خارجی را از طریق خطوط کوتاه مدت و ابزارهای اعتباری جذب کند، دروازه ورود سرمایه به ایران است.

ریشه بی ثباتی اقتصادی تحریم ها هستند !

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی در ادامه سخنرانی خود ریشه بی ثباتی های اقتصادی را نیز در تحریم ها دانست و افزود: در دوره گذشته تزریق نقدینگی و عمل نکردن مشتریان به تعهدات ارزی باعث شد تا مشکلاتی در ترازنامه بانک ها با مشکل مواجه شود؛ ضمن اینکه بانک ها به ویژه بانک های دولتی ناچار شدند برای تبعیت از سیاست های دولت برخی از پروژه های داخلی را با هدف رشد اشتغال فاینانس کنند.

وی درباره نوسانات نرخ ارز در دوره گذشته نیز اظهار داشت: تسلط نداشتن بانک مرکزی و نظام بانکی بر ذخایر ارزی ریشه اصلی بی ثباتی های ارزی بود که این موضوع نیز ناشی از تحریم ها بود؛ این بی ثباتی باعث رشد خارج از قاعده نرخ تورم نیز شد.