بررسی عملکرد قرض‌الحسنه بانک‌ها

به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از الف 

به گزارش الف، بر اساس گزارش بانک مرکزی برای سال ۱۳۹۷ در مجموع بالغ بر ۲۳۷ هزار میلیارد ریال تسهیلات قرض‌الحسنه در سرفصل‌های مختلف به تمامی بانک‌های کشور ابلاغ شده است که بخش عمده معادل ۱۹۵ هزار میلیارد ریال با سهم ۸۳ درصد به تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج اختصاص دارد. همچنین مدد جویان تحت پوشش کمیته امداد (با سهم ۶ درصد) مددجویان تحت پوشش بهزیستی (با سهم ۳ درصد)، مشاغل خانگی (با سهم ۳ درصد) و ازدواج و ودیعه مسکن کارکنان ارتش (با سهم ۵ درصد) بخش دیگر تسهیلات ابلاغی بانک مرکزی را شامل می‌شود.

 براساس گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر کرده است، عملکرد بانک‌ها در ۶ ماه ابتدایی سال نشان‌دهنده فاصله چشمگیر از سهمیه‌های ابلاغی بانک مرکزی است. بانک‌ها در این مدت بالغ بر ۱۵۱ هزار میلیارد ریال تسهیلات قرض‌الحسنه پرداخت کرده‌اند که تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج با حدود ۸۴ هزار میلیارد ریال عملکرد، سهمی حدود ۵۵ درصد را به خود اختصاص داده است.

 بعد از آن تسهیلات قرض الحسنه برای نیازهای ضروری (درمان و بیماری، تحصیل و ...) با عملکرد بالغ بر ۵۸.۵ هزار میلیارد ریال (حدود ۳۹ درصد سهم) در جایگاه دوم پرداخت قرار دارد. این در حالی است که بانک مرکزی سهمیه ای برای پرداخت این تسهیلات به بانک ها ابلاغ نکرده است، همچنین در وب سایت بانک مرکزی یا سایر بانک ها افراد مشمول این تسهیلات و سازوکار پرداخت آن بیان نشده است و بانک ها به تشخیص خود و با اشخاص مورد نظر خود این تسهیلات را پرداخت کرده اند و بانک مرکزی نیز نتوانسته مانع آن شود.

 شایان ذکر است بر اساس بخشنامه مورخ ۱۳۹۷.۳.۸ بانک مرکزی سقف تسهیلات ضروری برابر ۱۰۰ میلیون ریال است و لذا در صورت رعایت این سقف توسط بانک‌ها حداقل ۵۸۵ هزار نفر باید از تسهیلات برخوردار شده باشند که اطلاعات میدانی پرداخت این تعداد تسهیلات ضروری را تایید نمی‌کند.

کاهش صف متقاضیان با وجود افزایش سقف تسهیلات

افزایش مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه از ۳۰ به ۱۰۰میلیون ریال در تبصره «۲۹» قانون بودجه سال ۱۳۹۵، توانست به طور قابل توجهی وضعیت پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج را بهبود بخشد، به طوری که تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج پرداختی در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال قبل، از جهت تعداد و ارزش به ترتیب ۲۶.۶ و ۳۰۰.۸ درصد رشد داشته است. در سال ۱۳۹۶ نیز تسهیلات ازدواج پرداختی نسبت به سال قبل از جهت ارزش و تعداد به ترتیب ۲۴ و ۱۵ درصد رشد داشته است.

همچنین صف دریافت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج از حدود ۵۰۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۵ به حدود ۲۰۰ هزار نفر کاهش یافته است. در واقع افزایش مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج موجب تشدید نظارت بانک مرکزی بر مصرف منابع قرض‌الحسنه توسط بانک‌ها، کاهش انحراف در مصارف قرض‌الحسنه و جلوگیری از پرداخت تسهیلات به کارمندان بانک‌ها از محل منابع قرض‌الحسنه و افزایش تعداد بانک‌های عضو سامانه قرض‌الحسنه ازدواج در سال‌های اخیر شده است. بنابراین به علت افزایش نظارت بانک مرکزی و نیز اجرای طرح ضربتی ازدواج در سال ۱۳۹۶، افزایش در مبلغ تسهیلات قرض‌الحسنه نه تنها موجب افزایش طول صف نشده، بلکه موجبات کاهش آن را نیز فراهم کرده است.

عملکرد تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج در سال ۱۳۹۷

از ابتدای سال ۱۳۹۷ تا نیمه دی ماه تعداد ۸۳۹ هزار و ۷۶۵ فقره تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج، مجموعا به مبلغ ۱۳۱، ۱۶۲ میلیارد ریال پرداخت شده که سهم گروه‌های مختلف بانک‌ها در نمودار زیر نمایش داده شده است:

همچنین تعداد تسهیلات پرداخت شده و تعداد افراد در صف در ماه‌های مختلف سال جاری نیز در نمودار بعد قابل مشاهده است:

بر این اساس در نیمه دی ماه تعداد ۱۶۸ هزار و ۱۹۳ نفر در صف دریافت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج بوده‌اند. در صورتی که از ابتدای سال تعداد ۱۵۰ هزار تسهیلات بیشتر (ماهیانه ۱۵ هزار فقره) در نیمه دی ماه، کمتر از ۲۰ هزار نفر در صف دریافت تسهیلات قرار داشتند. این امر نیازمند ۲۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال منابع بوده است. همچنین در مجموع ۹۰ هزار و ۱۵۵ نفر از اشخاص متقاضی در صف هنوز به مرحله ورود به شعبه نرسیده‌اند و ۷۸۰ هزار و ۳۸ نفر در حال تکمیل مدارک و دریافت وام هستند.