سوئیفت ضرر می کند یا ایران

به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از ایرنا 

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، قطع دسترسی نظام بانکی به سوئیفت یکی از موارد اعمال تحریم های ضدایرانی آمریکا بود که از بیست و یکم آبان ماه به اجرا رسید. این روزها که برخی از رسانه ها اقدام به تبلیغات منفی گسترده درباره اوضاع اقتصاد ایران پس از قطع دسترسی به سوئیفت کرده اند، این ضرورت بیشتر به چشم می آید تا آگاهی لازم ترویج شود که اولا سوئیفت چه کارکردی در نظام بانکی دارد و دوم اینکه آیا تبعات نبود این امکان برای نظام بانکی و مبادلات مالی قابل جبران است و این مشکل در دوره تحریم های گذشته چگونه و با چه هزینه ای مدیریت شد.
سوئیفت به معنای جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی، سیستمی است که برای ارسال و دریافت هرگونه پیام ارزی در بین واحدهای ارزی بانک های داخل کشور و بانک های خارج از کشور مورد استفاده قرار می‌ گیرد. در واقع یک پیام رسان در بین بانک ها است که مسیر امنی برای تبادلات مالی بین بانک ها فراهم می آورد. در واقع سوئیفت قالبی را ارائه می ‌کند که تراکنش‌های بین المللی از طریق آن بدون مشکل جریان پیدا کند و ردیابی ‌شود. بنابراین برخلاف اطلاع رسانی های مغرضانه نمی تواند باعث ایجاد مسدودیت در حساب ها و ارتباطات بانکی شود.
هر چند آمریکا با اعمال تحریم سوئیفت، اقتصاد و تجارت خارجی ایران را نشانه گرفته اما این یک تحریم تکراری است و تجربه دور زدن تحریم سوئیفت را در سال های گذشته هم داشته ایم و در آن دوره هم که محدودیت ها جدی تر و گسترده بود، جایگزینی برای کارکرد سیستم سوئیفت در تبادلات مالی عملیاتی شد و به اجرا رسید.
بانک مرکزی هم اعلام کرده که قطع خدمات سوئیفت در برخی بانک‌های کشور خللی در انجام مبادلات ارزی و فرایند تجارت خارجی کشور ایجاد نمی ‌کند و سامانه‌ های جایگزین پیام‌ رسانی از مدت‌ها پیش برای پوشش امکانات و خدمات سوئیفت پیش ‌بینی، توسعه و عملیاتی شده‌اند. بنابراین با قطع ارایه خدمات سوئیفت به برخی بانک‌های داخلی، خللی در انجام مبادلات ارزی و فرایند تجارت خارجی پیش‌بینی نمی‌شود و فعالان اقتصادی می‌توانند از خدمات تمام بانک‌های دارای مجوز ارزی برای امور بازرگانی استفاده کنند.
البته وقتی به مردم می گوییم که تحریم سوئیفت قابل دور زدن است و می توان سیستم و سامانه های دیگری را جایگزین آن کرد، این موضوع هم باید گفته شود که این اقدامات هزینه هایی را هم به دنبال دارد.

** قطع ارتباط با سوئیفت، تجارت خارجی را متوقف نمی کند
«کامران ندری» کارشناس اقتصادی در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا درباره قطع ارتباطات سوئیفت و اثر گذاری آن در مبادلات مالی شرکت ها و بانک های ایرانی، گفت: سوئیفت تنها یک سامانه خبر رسان مالی است که دستورهای پرداخت و نقل و انتقالات بین بانکی از طریق این سامانه سریع و ایمن منتقل می شود و البته نقش کلیدی در تبادلات مالی دارد.
وی با اشاره به کارکرد سوئیفت اظهار داشت: در واقع وقتی مبادلات مالی صورت می گیرد پیام هایی بین بانک ها رد و بدل می شود که به تسویه مبادلات منجر می شود. این پیام در یک بسترنرم افزاری امن وسریع باید اتفاق بیافتد در غیر این صورت تسویه مبادلات با مشکل مواجه خواهد شد. تسویه دشوار و غیرایمن باعث می شود که طرف های تجاری ریسک انجام مبادلات را نپذیرند و این موضوع می تواند برای شرکت های ایرانی مشکل ایجاد کند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: سوئیفت از این جهت در دنیا اهمیت پیدا کرده است که سریع ترین، امن ترین و معتبرترین سیستم پیام رسان مالی محسوب می شود.
ندری با بیان اینکه قطع سوئیفت می تواند مشکلاتی ایجاد کند اما مبادلات مالی در بستر امن برای شرکت های ایرانی برقرار خواهد بود، گفت: البته کشورها می توانند به صورت دوجانبه سیستم هایی تعریف کنند که طرف های تجاری از طریق آن مبادلات مالی را انجام دهند. در حال حاضر کشورهایی که پذیرفته اند علی رغم تحریم های آمریکا با ایران روابط مالی داشته باشند درصددند از سیستم غیر از سوئیفت برای تبادلات مالی بین ایران و بانک های خودشان استفاده کنند.
به گفته ندری، ترجمه اقتصادی اینکه با قطع سوئیفت تبادلات مالی ایران و سایر کشورها با مشکل مواجه می شود این است که هزینه های تجارت خارجی ایران نسبت به سایر کشورها افزایش پیدا می کند. به این معنا که اگر یک تاجر و تولیدکننده چینی برای خرید مواد اولیه یک دلار هزینه می کند تاجر و تولیدکننده ایرانی برای تهیه همان مواد باید دو دلار بپردازد. این موضوع باعث می شود در شرایط تحریم و وجود برخی چالش های داخلی، هزینه ها در فضای کسب و کار افزایش یابد.
وی با تاکید بر اینکه به طور قطع راهکارهایی برای جبران محدودیت دسترسی به سوئیفت وجود دارد، اظهار داشت: قطع ارتباط با سوئیفت باعث نمی شود که تجارت ایران با دنیا متوقف شود اما به هر حال هزینه هایی برای ما ایجاد می کند.
ندری با بیان اینکه اولین بار نیست قطع ارتباط با سوئیفت را تجربه می کنیم، بیان داشت: در دوره تحریم های قبل هم با قطع ارتباط سوئیفت، محدودیت ها مدیریت شد و نتوانستند با ایجاد این محدودیت ها تجارت خارجی کشورمان را متوقف سازند و همچنان می توانیم از طریق روش های دیگر، ارتباط مالی را با دنیا حفظ کنیم.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: برخی از رسانه ها تبلیغات منفی در این باره به راه انداخته اند. در تحریم های دوره قبل دسترسی ما به سوییفت محدود شد و حتی بعد از برجام هم این مشکل رفع نشد چرا که اساسا موضوع روابط بانکی و سوئیفت به برجام ارتباطی ندارد. از آنجایی که بانک های ایران باید یک سری از استانداردها را برای برقراری تبادلات بین المللی رعایت می کردند و عضو کارگروه ها و پروتکل هایی می شدند، تا آن زمان که این مقدمات انجام و طی نشود نمی توان با بانک های خارجی ارتباط برقرار کرد. در دوره ای دسترسی به سوئیفت برقرار بود اما آن طرف بانکی حاضر نبود با این شرایط با ایران تبادلات مالی داشته باشد.
وی افزود: بعد از برجام در زمینه های پیوستن به پروتکل های بین المللی و رعایت استانداردهای مربوط به مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم پیشرفت چندانی نداشتیم و هنوز هم این موضوعات به نتیجه نرسیده است و همین الان هم که مساله تحریم ها رفع شود این مشکلات روابط بانکی به قوت خودش باقی است چرا که هنوز موضوعات پیوستن به FATF و رعایت مسائل فنی تعیین تکلیف نشده است.
به گفته ندری «مساله ارتباط بانک های کشورمان با بانک های خارجی به موضوع سوئیفت و تحریم ها برنمی گردد موضوع این است که هنوز نپذیرفته ایم استانداردهای فنی را که FATF بخشی از آن است، در نظام بانکی رعایت کنیم.»

**تبعاتی که اعمال تحریم های سوئیفت برای این نهاد دارد
نظام بانکی ایران از سال 1364 قرار بود به عضویت سوئیفت در بیاید اما این امکان با وقوع جنگ تحمیلی محقق نشد. پس از اتمام جنگ هشت ساله و رفع برخی ازمشکلات در نهایت بانک مرکزی به همراه پنج بانک در سال 1371 به سوئیفت متصل شد. با تشدید تحریم‌های اروپا و آمریکا علیه ایران در اسفند سال 1390 ارتباط رسمی بانک مرکزی با این سیستم قطع و باعث شد در آن دوره بانک‌های کشورمان برای مراودات تجاری و مبادلات مالی از راه‌های غیر رسمی از جمله استفاده از بانک‌های ترکیه ‌ای و سایر کشورها به انتقال پول بپردازند. هر چند هماهنگی ها در این باره دشوار بود اما در نهایت جایگزینی برای انجام عملیات بانکی ایجاد شد و شرکت ها و بانک ها توانستند به فعالیت های اقتصادی خود ادامه دهند.
در دوره تحریم های جدید، محدودیت در دسترسی به سوئیفت از قبل پیش‌بینی‌ شده بود و نظام بانکی برای واکسینه شدن در برابر تحریم سوئیفت، راهکارهایی را در نظر گرفته از جمله پذیرش پیشنهاد روسیه برای استفاده از شبکه اطلاع رسانی مالی روسی. البته ایران به صورتی گسترده تر در حال ایجاد و راه اندازی سیستم اطلاع رسان مالی است که با کشورهایی که با آنها مراودات تجاری داریم می توانیم از طریق سامانه وطنی مبادلات مالی داشته باشیم.
اما موضوع مهم این است که رفتار قلدرمآبانه آمریکا در استفاده از پروتکل ها و نهادها و موسسات بین المللی در اعمال تحریم ها علیه کشورها باعث شده تا سایر کشورها همواره خود را در خطر رویارویی با این رفتار آمریکا ببینند و به همین دلیل به دنبال راه اندازی سیستم های شبه سوئیفتی برای خود هستند، چنانکه روسیه و چین دست به این اقدام زده اند.
اخیرا «اسبر بانک» به‌عنوان بزرگ‌ترین بانک روسیه با همکاری موتور جست‌وجوی «یاندکس» ایجاد یک سیستم پرداخت بین‌المللی مبتنی بر «بلاک چین» را آغاز کرده است تا معاملات خود را تسهیل کند. بنابراین کشورها می توانند با توافق های دو جانبه برای استفاده از سایر سامانه ها مبادلات مالی خود را در برابر تحریم های احتمالی سوئیفت بیمه کنند که زیان این همکاری سوئیفت با آمریکا برای حذف کشورها از این سامانه، متوجه خود سوئیفت خواهد شد.
کارشناسان اقتصادی غربی از جمله پروفسور «استیو کین» اقتصاددان دانشگاه «کینگستون» درباره این موضوع معتقدند که آمریکا با فشار آوردن به سوئیفت برای مستثنی کردن ایران، به یک دولت یاغی تبدیل شده است. اقتصاد جهانی بزرگتر از آن است که تحت تاثیر اقدام سوئیفت قرار گیرد، اما محروم کردن ایران از خدمات این نهاد، خطر استفاده از یک ارز ملی واحد (دلار) به عنوان ابزاری برای پرداخت‌های بین المللی را برجسته خواهد کرد و محرومیت ایران از سوئیفت باید برای سایر کشور‌ها یک زنگ هشدار باشد مبنی بر اینکه آمریکا یاغی شده و نباید به آن اجازه داد که سیاست‌های اقتصادی و سیاسی را به سایر جهان دیکته کند. از همین رو یکی از مقامات اجرایی سوئیفت هم اعلام کرده متاسفند که نتوانسته در برابر اعمال تحریم علیه ایران بی طرفانه عمل کنند.
پژوهش **9345**9279