بازمهندسی وبهینه سازی فرایند های بانکی درجهت حرکت بسوی استانداردهای بانکداری بین المللی پس از رفع تحریم

 الف- فرصت ها

1.مشارکت برند های جهانی،کاهش هزینه های تامین،تولید برای صادرات مشترک،دسترسی به بازارهای جدید.

ب- تهدیدات

1.اقبال عمومی به برند های جهانی،توان اقتصادی بالاتر رقبا،انعطاف پذیری بالای رقبا،تکنولوژی بالاتر رقبا،محدودیت مالی کمتر رقبا،استراتژی های کار آمد رقبا،صبر وتحمل بیشتر رقبا.

2.محدودیت بالاتر برند رقبا،حقوق انحصاری رقبا،تنوع روز آمد محصولات رقبا،حقوق انحصاری رقبا

در انتها بحث مجدداً تاکید می کنم بخش بانکی کشور در توسعه و به کارگیری تکنولوژی های اطلاعات درکشور پیشتاز است لذاباکارگیری تکنولوژی های جدید( فناوری های نوین) در عرصه کسب‌وکار می بایست  مدل هایی طراحی گرددکه در شرایط محیطی مختلف کارایی لازم را داشته باشند.درهمین راستا استفاده ازمدیریت کیفیت جامع،مهندسی کسب وکاروتفکر سیستمی به همراه توسعه نرم افزار های کاربردی،یکپارچه سازی سیستمها، معماری سرویس گرا،مدیریت گردش کارومدیریت تراکنش های اطلاعاتی با رعایت استاندارد های بین المللی درحوزه فرایند های بانکی سبب ایجاد تحول نوآور درمدل کسب وکار با مزیت رقابتی پایدار در عرصه صنعت بانکداری جهانی      می گردد.این مدل کسب و کار ابزاری است که سازمان و بنگاه تجاری به وسیله آن می تواند درآمد و سود به دست آوردوگسترده  بودن شبکه ارتباطی بزرگ ترین مزیت رقابتی دربرابر رقبای داخلی است وتوسعه بانکداری بین المللی به رونق کسب وکار بانک ها ورشد اقتصاد ایران کمک می کند.

اهداف کلیدی کسب وکارشامل بقا،رشد وسودآوری می باشد.شایستگی موتور مزیت رقابتی است.ازدیگر شایستگی های مزیت رقابتی می توان بارزش بودن،کمیاب بودن،به سادگی قابل تقلید نبودن،قابل جایگزین نبودن را نام برد همچنین برای دستیبابی به مزیت رقابتی پایدار(PARFAM)وایجادتمایزدرمیان رقباشش ویژگی سودآوربودن،تطبیق پذیری،قابلیت اطمینان،انعطاف پذیر،تحسین برانگیز،قابل مدیریت در سازمان الزامی است.در همین راستا محصولات تحلیلی به عنوان کلید توسعه بانکداری هستند. محصولات تحلیلی، گروهی از محصولات بانکی هستند که مشتریان آن مدیران و کارشناسان بانک در موقعیت‏های و سطوح مختلف هستند. توسعه محصولات و خدمات بانکی، افزایش سهم بازار، مواجهه با انواع نوسانان و تغییرات محیطی، افزایش رضایت مشتریان، افزایش بهره‏وری و کاهش زیان‏های مالی و معنوی و پاسخ‏گویی به موقع به نهادهای مختلف دولتی و خصوصی، همگی به محصولات تحلیلی نیازمندند.مهارت‏ها و دانش در این حوزه معمولاً پراکنده است و به صورت کلاسیک در دوره‏های آکادمیک ارائه نمی‏شوند. از سویی درک یکجا و یکپارچه محصولات آنالیتیک و شناسایی کاربرد آن‏ها سبب می‏شودکه بانک‏ها بتوانند از مشاوران و شرکت‏های تأمین‏کننده نرم‏افزاری استفاده بهتری بکنند و وظیفه کارفرمایی خود را به نحو احسن اجرا کنند.

 یکی از مشکلات جدی در حوزه آنالیتیک، موضوعات مرتبط با مدیریت داده‏ها و روش‏های مختلف پردازش داده‏ها و به خصوص برای حالات Online و Big data است.از سویی مدیریت نیازهای حوزه آنالیتیک ترکیبی از حوزه مدیریت نیازمندی‏ها مهندسی نرم‏افزار و مدیریت نیازها اطلاعات و مبحث حاکمیت داده‏ها است و نهایتاً توانمندی پردازش‏های آماری و داده‏کاوی لازم هستند.از این رو برون‏سپاری در این زمنیه موضوع جدی در بانکداری است و به همین دلیل بانک‏ها باید بتوانند نیاز خود را دقیق و اصولی تدوین و بیان کنند و نهایتاً فعالیت‏های تحلیلی را به خوبی انجام دهنددر خصوص  نقدینگی، پورتفولیو منابع و مصارف، تولید محصولات جدید و خدمات متنوع، مدیریت ارتباط با مشتریان و بازاریابی، تصمیمات بهتر و حتی بهینه بگیرند.

 مسأله مهم دیگر در امر توسعه بانکداری موضوع نقش جدی فناوری اطلاعات استکه اگر به صورت همبسته و منسجم باکسب‏وکار بانکی و فرایندها نهادینه نگردد مستمراً بین تأمین‏کنندگان خدمات فناوری اطلاعات بابانکداران چالش‏های جدی وجود خواهد داشت که نهایتاً هر دوسمت ضرر می‏کنند.برخی مشکلات ریشه در بخش فناوری اطلاعات و بخشی در بافت بانکداری دارد، از این رو توجه به توسعه و ارتقای محصولات بانکی بدون توجه به این موضوع مهم ممکن نیست.

  بانکداری در ایران برای پیوستن به بانکداری بین‌الملل نیازمند تغییرات و بهبودهایی است لذاحوزه‌های مورد نیاز اعمال تغییرات در شبکه بانکی کشور  می بایست مشخص شوند تا برنامه‌ریزی قابل اتکایی برای روبه‌رو شدن با شرایط پس ازرفع تحریم‌ها داشته باشند.بدون شک رفع تحریم‌ها و فراهم شدن بستر جهانی شدن بانکداری، ضرورت‌هایی را برای بانکداری ایران به همراه داردکه می‌توان حوزه‌های زیر را به عنوان  مهم ترین چالش‌ها و بارزترین نقاط نیازمند بهبود برای حضور در سطح بین‌المللی برشمرد:

1. ضرورت رعایت استانداردهای بین‌المللی و قوانین نظارتی جهانی (استاندارد‌های کمیته بازل)
2. ضرورت ارتقای فناوری بانکی و زیرساخت‌های موجود
3.  ضرورت بازبینی در شبکه شعب و ساختار بانک
4.  ضرورت بازبینی و تکمیل قوانین و مقررات بانکی و تطبیق آن با مقررات بین‌المللی
5.  ضرورت ارتقای سطح دانش حرفه‌ای و توان کارشناسی شبکه بانکی
6.  ضرورت تقویت شاخص‌های بهره‌وری مالی و خدمت‌رسانی.

یکی از مسائل اساسی نظام بانکی کشور این است که فرایندهای اجرایی به صورت نظام مند وبراساس یک چارچوب جامع ویکپارچه مبتنی بر استانداردهای بین المللی طراحی وعملیاتی نشده است وبرای رفت از وضعیت  موجود لازم است فرایند های اجرایی مورد بازنگری وبهینه سازی قرارگیرد.بطوری که امکان بهبود تعاملات درداخل هر بانک  ودررابطه نهاد نظارتی وهمچنین مراودات بین المللی فراهم شود.تحقق این امر در یک بازه زمانی مناسب،ایجاب       می کندکه از چارچوب های موفق مطرح وتجربه شده در صنعت بانکی بهره گیری شود.

یکی ازچارچوب های اطلاعاتی تجربه شده درسطح موسسات پولی ومالی بین المللیIFW   (Information framWork ) است که شرکت خدمات انفورماتیک به عنوان بازوی فنی بانکی مرکزی درزمینه فناوری اطلاعات با تهیه این دانش افزار،امکان بهره برداری ازآن رادرکشور فراهم کرده است.

یکی از چارچوب های اطلاعاتی موفق ومطرح درصنعت بانکداری جهان Information framWork به اختصار IFW است. IFWیک چارچوب اطلاعاتی جامعه ویکپارچه شامل مجموعه ای از مدل های کسب وکار موسسات مالی مبتنی براستاناردهای بین الملی است که زیان مشترکی بین متخصصان کسب وکار وفناوری اطلاعات ایجاد می کند.این چارچوب درحوزه های توسعه وبهبود سامانه های بانکی ،یکپارچه سازی وپاسخگویی سریع به نیازهای مشتریان،     برنامه ریزی راهبردی سازمان ،بازمهندسی وبهینه سازی فرایند های بانکی،طراحی وایجاد انباره داد های بانکی وتدوین مدل یکپارچهکسب وکار بانکداری توسط متخصصان صنعت مالی وتحلیلگران سیستم کاربردارد.

مدل های کسب وکار IFW بیش از 80 درصد فرایند های کسب وکار مالی را پوشش می دهد.این مدل قابلیت سفارش سازی وتوسعه به منظور پوشش نیازعای یک بانک خاص رابرارد.همچنین IFWبرپایه مدیریت کسب وکارBusiness Process Management  (BPM) و معماری سرویس گر Service Oriened Architecture (SOA) ایجاد شده است.

این چارچوب شامل 3 مدل اطلاعاتی،فرایندی ویکپارچه سازی است.مدل اطلاعاتی برای فراهم کردن محتوای داده ای بانکی به منظور پرداختن به حوزه هایی مانند اطلاعات در سطح سازمان با هدف تعیین محدوده وتعریف اصطلاحات کسب وکار ومدل فرایندی برای فراهم کردن محتوای فرایند های بانکی به منظور پرداختن به حوزه هایی مانند مهندسی مجددفرایند های کسب وکار با هدف تحلیل بعضی فرایند فرایند های کسب وکار با قابلیت استفاده مجدد مورد استفاده قرار می گیرد.مدل یکپارچه سازی نیز برای فراهم آوری محتوای خدمات کسب وکار بانکی به منظور پرداختن به حوزه هایی مانند سرویس گرا با هدف تحلیل وطراحی خدمات با قابلیت استفاده مجدد انجام می گیرد.

باید اضافه کردکه ایجادزیرساخت لازم برای ارائه خدمات بانکداری وچابک وهوشمند درحداقل زمان وهزینه باکارایی واثربخشی بالا واجرای پروژه های بانکی با استفاده از قابلیت های طراحی تجربه شده،ارائه دید جامع نگر درزمان طراحی فرایند ها،سهولت در تطبیق  فعالیت های بانکی  با قوانین ،مقررات ودستور العمل ها،تسریع درطراحی وپیاده سازی داده های عملیاتی درسطح سامانه های بانکی از جمله مزایای اجرای چارچوب  IFW است.براساس بازخوردهای بسیاری ازموسسات ارائه دهنده وخدمات مالی توسعه یافت.این چارچوب به این این صنعت بانکی محدود نشدوپس از آن با توجه به فعالیت در معماری سایر حوزه های کسب وکار از جمله خرده فروشی وبیمه نیز توسعه پیداکرد.از این رو به عنوان اولین وجه تمایز این چارچوب  می توان  به جامعیت وتجربه عملیاتی آن درصنعت مختلف مانند مخابرات ،بیمه وخرده فروشی اشاره کرد.

در IFW به نمای سازمان،کسب وکاروفنی به صورت مجزا تعریف شده است.این سه نما به دلیل آن است که بهره برداران وماهیت تغییر هر نما متفاوت از نمای دیگر است.علاوه براین تولید مدل ها نیز تسیل می شود.همچنین می توان  مدل های عمومی رادر سطح صنعت تعریف وایجاد کردازسوی دیگر IFW به گونه ای طراحی شده است که توسط به گروه مختلف طراحان ساختار سازمانی وتوسعه دهندگان مهارت ها،تحلیل گران کسب وکار وفعالان در حوزه زیر ساخت های فنی مورد بهره برداری  قرار گیرد.

IFW به عنوان یک چارچوب اطلاعاتی می تواند توسط بانک ها وموسسات اعتباری بانک مرکزی وشرکت های نرم افزاری  فعال در حوزه بانکداری مورد استفاده قرار گیرد.

پروژه سامانه نظارت الکترونیکی بانک ها به اختصار سناب نقطه آغاز رویکرد به IFW در شرکت خدمات انفورماتیک است.هدف از این پروژه استانداردسازی فرایند های بانکی وتجمیع داده های بانکی ونظارت برآن تعریف شد.مدل جامع انبار IFW در تجمیع  داده های بانکی به کار می آید.

این پروژه منطبق با دستورالعمل  شفافیت وتمرکز اطلاعات بانکی مصوبه پنجاهمین مجمع بانک مرکزی تعریف شده که بانک ها وموسسات اعتباری رامکلف کرده است.تاتمامی داده های مربوط به عملیات بانکی خود اعم از جذب سپرده ها،اعطای تسهیلات وارائه انواع خدمات بانکی به صورت ریالی وارزی را منحصرا در یک سامانه بانکی یکپارچه ثبت،پردازش ونگهداری کنند.در این پروژه داشبورد های مدیریتی- نظارتی  مربوط  به اطلاعات ارسالی بانک ها طذاحی وبه بانک مرکزی تحویل شد.

از اینرو ارتقای وضعیت موجود بانکداری درداخل وهمچنین منطق ساختن آن با رویه های موجود بانکداری جهانی به ویژه در شرایط پس از تحریم ایجاب می کندکه  رویه ها  وفرایند های بانکی موجود به منظورسهولت وسادگی وهمچنین سرعت بخشی  ویکپارچگی آنها مطابق با استاندارد های بین المللی موردبازنگری اساسی قرار گیردعلاوه براین پشتیبانی مدیریت ارشد بانک هااز باز طراحی فرایند های کسب وکار بانک وخدمات ارائه شده به مشتریان بر اساس چارچوب IFW وهمچنین پشتیبانی از الزام به رعایت مقررات والزامات بانکداری بین المللی ضرورت دارد.

کاهش تعاملات ارزی ،افزایش نرخ ارز،تورم ومطالبات معوق،سودآوری بانک هابا چالش جدی مواجه شده است لغو تحریم های مالی ونفتی فرصت های جدیدی را برای بانک ها ایجاد خواهد کردکه برنامه ریزی مناسب جهت بهره برداری از این فرصت ها می تواند تاثیر بسزایی درافزایش سودآوری  بانک ها داشته باشد.یکی از فرصت ها می تواند تاثیر بسزایی درافزایش سودآوری بانک ها داشته باشد.گسترش فعالیت بانکداری درخارج ازکشوردرحوزه اقتصاد کلان باعث افزایش تجارتبین المللی،افزایش توان مالی پروژه ها وافزایش رشد اقتصادی کشور شده وبرای بانک های کشورمان که درصددافزایش منابع ،افزایش سودآوری وکاهش ریسک هستندیک ضرورت اجتناب ناپذیر خواهد بود.

برخی از این استراتژی  در بانک ها برای رسیدن به اهداف فوق عبارتند از:

1. استراتژی عبور از مرزها
2. افزایش تعداد شعب درکشور های خارجی
3. جذب مشتریان وشرکای خارجی آنها
4. جذب مشتریان کشور های طرف تجاری عمده.

لذا بهترین راه گسترش بانکداری درخارج شروع ازمشتریان فعلی است.با این حال فعالیت این بانک ها محدود به مشتریان داخل نیست بلکه برای جذب سرمایه گذاران  برنامه گسترده یی تدارک دیده اند که از جمله می توان

استراتژی گسترش نفوذ در منطقه،جذب وبکارگیری نخبگان بانکی از بانک های بزرگ دنیا،.گسترش بانکداری تجاری،ادغام با بانک های بزرگ منطقه،افزایش ارتباط استراتژیک  با بانک های کشورهای منطقه.