Fa En پنجشنبه 9 فروردین 1403 ساعت 16 و 9 دقیقه

انواع ابزار مالی مبتنی بر حق مالی ، بدهی و فارکس

فرهنگ اصطلاحات تخصصی مالی، واژه "Instrument" را به ابزار مالی ترجمه کرده است و آن را به‌عنوان یک سند رسمی و قانونی مانند سهام و اوراق قرضه تعریف می کند. انواع بسیار متنوعی از ابزارهای مالی در بازارهای پول و سرمایه دنیا وجود دارد که به سه دسته کلی به صورت زیر قابل تقسیم هستند:

 

در ادامه به بررسی انواع هر یک از این سه دسته می پردازیم.

همان طور که قبلا اشاره شد، مواردی مانند اختیار معاملات را در بخش انتها توضیح می دهیم، چرا که با توجه به پوزیشنی که گرفته ایم می تواند ابزار مالی مبتنی بر حق مالی باشد و یا بدهی که شامل موارد زیر است:

قراردادهای آتی و سلف

آتی و سلف قراردادهایی هستند که به منظور تحویل دارایی های مورد نظر در زمانهای مختلف بسته می شوند. به همین دلیل است که گاهی اوقات به این قراردادها، قرارداد تحویل تعویقی نیز می گویند. در این تعریف، بین قرارداد برای تحویل تعویقی و قرارداد برای تحویل فوری تمایز گذاشته می شود. قرارداد تحویل فوری، شامل قراردادهای قیمت نقدی است. در حقیقت قراردادهای آتی و سلف برای افراد این امکان را به وجود می آورند که از احتمال خطر قیمت خطر قیمت سهام و کالا خود را حفظ کنند. این کار نیز از طریق قفل کردن قیمت ابزارهایی که در معامله مورد استفاده قرار می گیرند انجام می شود.

 معاملات آتی

نوعی معاملات استاندارد است که در آن، به فروشنده قرارداد کوتاه و به خریدار آن بلند اطلاق می شود. هر دو طرف، رسید حسن انجام معامله را بنام "ودیعه نزد نهاد پایاپای(نهاد تسویه) می سپارند. هر قرارداد آتی یک تاریخ دارد که بیانگر ماه تحویل قرارداد یا پایان آن است. معاملات آتی مالی که بر ابزارهای بدهی صورت می گیرد بنام معاملات آتی بهره دار نامیده می شود. معاملات آتی مالی بر ارزهای خارجی نیز به نام معاملات آتی ارزهای خارجی خوانده می شود. معاملات آتی بر شاخص بازار سهام نیز انجام می شود که به نام معاملات آتی شاخص نوعی پیمان آتی یا قرارداد پیش خرید یا پیش فروش است که بر مبنای عملکرد شاخص قیمت سهام بورس نیویورک تنظیم می شود. بر مبنای شاخص قیمت ١٠٠ سهم سهام نامیده می شود.

 معاملات سلف

از آنجایی که معاملات سلف استاندارد نیستند، طرفین می توانند قرارداد را به نحو دلخواه و با توجه به نیاز خود تنظیم کنند. معاملات معاوضه به هر شکل که باشند معاوضه نرخ بهره، ارز یا کالا بخشی از معاملات سلف هستند. نوع دیگری از معاملات سلف، معاملات آتی دلار اروپایی است که سال ١٩٨٣ معرفی شده است. در این نوع قرارداد، دو طرف در مورد نرخ بهره پرداختی بر سپرده در موعد معین به توافق می رسند.

 معاوضه

در تاریخ بازارهای مالی، هیچکدام از بازارها به سرعت و وسعت معاملات معاوضه گسترش نیافته اند. امروزه شرکتهای صنعتی، شرکتهای مالی، پس اندازکنندگان، بانکها، شرکتهای بیمه، سازمانهای جهانی و دولتهای مقتدر و مستقل از معاملات معاوضه استفاده می کنند.

از معاملات معاوضه در جهت کاهش هزینه تأمین سرمایه، مدیریت احتمال خطر، استفاده از صرفه جویی های مقیاس، آربیتراژ بازارهای جهانی سرمایه، ورود به بازارهای جدید و ابداع و خلق ابزارهای ترکیبی استفاده می شود

اختیار معامله

اختیار معامله، قراردادی است که بین دو نفر بسته می شود که در آن یک طرف حق انجام معامله را دارد اما تعهد و الزامی نسبت به انجام آن ندارد. مفهوم اختیار معامله مفهومی عام است. و شامل اختیار خرید و اختیار فروش است. اختیار خرید به خریدار حق خرید و نه تعهد خرید دارایی خاصی را می دهد. اختیار فروش به خریدار حق فروش و نه تعهد فروش دارایی مورد نظر را می دهد. از آنجائیکه اختیاربدون تعهد و الزام دارای ارزش است، خریدار اختیار معامله باید در ازای خرید اختیار معامله به فروشنده پرداختی داشته باشد. قیمتی که برای اختیار معامله پرداخت می شود، قیمت برگ اختیار خرید و فروش نام دارد.

 اختیار معامله یک دوره ای

اختیار معامله یک دوره ای، معامله ای است که یک دوره تعریف شده را پوشش می دهد. تاریخ دقیقی که حق اختیار معامله منقضی می شود را تاریخ انقضا می نامند. قیمتی که خریدار ممکن است به فروشنده اختیار معامله بپردازد تا دارایی را خریداری کند، قیمت توافق شده یا قیمت توافقی می گویند. فروشنده برگ اختیار خرید را فروشنده استقراضی اختیار معامله و خریدار را مالک اختیار معامله گویند.

دو نوع اختیار خرید و فروش وجود دارد: اختیار خرید و فروش آمریکایی و اروپایی. اروپایی و آمریکایی بودن اختیار معامله، بیانگر منشأ آن نیست به عبارت دیگر از نظر جغرافیایی معنی دار نیست.

اختیار معامله اروپایی اختیار معامله ای است که فقط در طول یک دوره کوتاه نزدیک به پایان عمر اختیار معامله انجام می شود.

اختیار معامله آمریکایی در هر دوره ای از زمان یعنی از لحظه ای که به وجود آمده تا لحظه انقضا انجام می گیرد.

به طور کلی این اوراق نشان دهنده منافع مالک در یک واحد تجاری است. منافع ناشی از مالکیت اغلب به عنوان "منفعت باقیمانده" نامیده می شود زیرا طلب و ادعای سهامداران در مورد دارایی شرکت، در مرحله آخر تمام طلبها قرار دارد.

اوراق سهام 

سرمایه هر شرکت سهامی، به قطعاتی تقسیم شده که هر یک از آنها را سهم گویند. بنابراین سهم عبارت از قطعاتی است که مجموع آن سرمایه را تشکیل می دهد .

در ماده 24 اصلاحی قانون، سهم چنین تعریف شده است: سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی که مشخص میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی می باشد.

در شرکت های دیگر سهم هر شریک را سهم الشرکه می گویند ولی در شرکت سهامی به ذکر سهم اکتفا می شود، مثلاً گفته می شود فلان شخص در فلان شرکت دارای یک یا چند سهم است.

دارنده سهم نمی تواند به نسبت سهم از مایملک شرکت مالک باشد بلکه به نسبت سهم خود از شرکت دارای حق می باشد و به موجب آن از منافع شرکت استفاده کرده و در مجمع عمومی رأی می دهد و در صورت انحلال از دارائی شرکت سهم خواهد برد.

قانون در شرکت سهامی عام حداکثر قیمت اسمی سهام را ده هزار ریال معین کرده ولی در شرکت های سهامی خاص حداقل واکثری برای مبلغ اسمی سهام تعیین نشده است .

سهام هر شرکت ممکن است به چند صورت بیرون بیاید به شرح زیر:

  • سهم با نام
  • سهم بی نام
  • سهم ممتاز

سهام بانام

سهم ممکن است با نام باشد، در این صورت دارنده سهم معلوم و مشخص است و در محل شرکت دفتری وجود دارد که شماره ردیف سهام و نام دارنده در آن ذکر شده بنابراین هر یک از سهام از روی شماره ردیف معلوم است متعلق به چه کسی است.

انتخاب سهام با نام به این جهت است که شرکت مایل است شرکاء خود را بشناسد و سیاست تجاری آن ایجاب می کند بداند سهام شرکت در دست چه اشخاصی است. سابقاً شرکت های سهامی اغلب دارای سهام بی نام بوده اند و سهام با نام کمتر وجود داشت. ولی در جنگ بین المللی 1914- 1918 در شرکت های بزرگ اروپا که اقتصاد کشور را اداره می کردند، کشورهای متخاصم در ممالک یکدیگر مبادرت به خرید سهام بی نام به منظور جاسوسی یا اخلال در امر شرکت نمودند. از این جهت این قبیل شرکت ها بیشتر سهام خود را به سهام با نام تبدیل نمودند.

در شرکت های سهامی گاهی سهام آنها تماماً بی نام و گاهی کلاً با نام و بعضی اوقات قسمتی از سهام با نام و بقیه بی نام است و این موضوع ارتباط با سیاست اقتصادی شرکت دارد، سهام با نام را اغلب اشخاصی تهیه می کنند که کمتر قصد انتقال سهام را دارند . زیرا تشریفات انتقال آنها از سهام بی نام بیشتر است.

ماده 40 اصلاحی قانون تجارت مقرر می دارد انتقال سهام بانام باید دردفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد . انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضاء کند . پس در صورتی که سهام با نام مورد انتقال واقع شود تشریفات انتقال به عمل نمی آید مگر این که صاحب سهم شخصاً یا وکیل او در مرکز شرکت حاضر و در دفتر ثبت سهام ستون انتقالات را امضاء و خریدار جدید را معرفی نماید.

در شرکت های سهامی خاص ممکن است فروش سهام با نام موکول به موافقت هیئت مدیره یا مجمع عمومی باشد ولی به موجب ماده 41 قانون در شرکت های سهامی عام نقل و انتقال سهام نمی تواند مشروط به موافقت مدیران شرکت و یا مجمع عمومی صاحبان سهام باشد.

ماده 30 قانون مقرر داشته مادام که تمام مبلغ اسمی هر سهم پرداخته نشده صدور ورقه سهم بی نام یا گواهی نامه موقت ممنوع است . به تعهد کننده این گونه سهام گواهی نامه موقت با نام داده خواهد شد که نقل وانتقال آن تابع مقررات مربوط به نقل وانتقال سهام با نام است.

سهم بی نام ورقه ای است که اسم دارنده آن در ورقه و یا در دفاتر شرکت ثبت نشده باشد . و مالکیت آن با در دست داشتن ورقه سهم محرز می شود . از لحاظ سرعت در نقل و انتقال سهام و تسهیل در تجارت آن، سهام بی نام بهتر از سهام با نام است.

سهام بی نام

سهام بی نام به صورت سندو وجه حامل بوده و دارنده آن مالک شناخته می شود مگر آن که خلاف آن قانوناً ثابت شود . نقل وانتقالات این نوع سهام با قبض و اقباض به عمل می آید .

اگر کسی خواست سهام بی نام خود را بفروشد کافی است که قیمت آن را دریافت و سهم را مانند اسکناس تسلیم کند . سهم در دست هر کس مشاهده شد و هر کس به عنوان مالکیت آن را در دست داشت می تواند از منافع شرکت استفاده نموده و در مجامع عمومی به نام دارنده سهم وارد شود و در موقع انحلال هم از دارائی شرکت سهم ببرد . مگر این که شخص دیگری در دادگاه ثابت کند که سهم متعلق به او است و دارنده به نا حق آن را در تصرف دارد.

سهامی که در بورس ها معامله می شود اغلب بی نام است و اشخاصی که مایل به خرید و فروش سهام تجارت نموده و استفاده ببرند سهام بی نام می خرند.

انتشار سهام بی نام و یا صدور گواهی موقت بی نام موقعی ممکن است که تمام قیمت آن پرداخته شده باشد.
سهام با نام و بی نام در تمام مراحل دارای یک ارزش می باشند و دارندگان آنها در نفع وضرر و استفاده شرکت یکسان اند. 
زمانی که شرکت احتیاج دارد اشخاص سرشناسی وارد شرکت شوند و یا احتیاج به افزایش سرمایه داشته و در شرایط عادی کسی حاضر به خرید سهام نباشد ممکن است سهام ممتاز منتشر کند . سهام ممتاز سهامی است که نسبت به سایر سهام رجحانی در نفع و یا سرمایه و یا سایر موارد داشته باشد ولی در هر حال قیمت اسمی آنها از سایر سهام تجاوز نخواهد نمود.

سهام ممتاز

سهام ممتاز موقعی قابل انتشار است که اساسنامه شرکت اجازه انتشار آن را داده باشد و یا مجمع عمومی فوق العاده آن را تصویب نماید . در تبصره 2 ماده 24 اصلاحی مقرر گردیده در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات قانون مزایائی قائل شوند این گونه سهام، سهام ممتازه نامیده می شود.

کلیه سهام شرکت را نمی توان ممتاز دانست . زیرا در این صورت هیچ کدام از سهام به دیگری رجحان نداشته و عادی محسوب می شوند. سهام ممتاز ممکن است در چند وهله منتشر شده و دارای چند نوع باشد . مثلاً ممکن است شرکت یک سری سهام ممتازه داشته باشد که فقط پنج درصد از منافع بیش از سایر سهام ببرد و سری دیگر علاوه بر منافع در دارائی شرکت در زمان انحلال حق تقدم داشته باشد و همچنین دسته های دیگری. معمولاً در این قسم سهام ردیف ممتاز هر یک جدا بوده و به علامت الف و ب یا علامت دیگر مشخص می شوند و در ذیل هر یک از سهام امتیازی که برای آنها معلوم شده چاپ می شود.

در این بازار ابزارهای مالی نه از نوع بدهی هستند و نه از نوع حق مالی و مالکیت. تبادلات این نوع معولا بر روی ارزهای خارجی و تبدیل آنها به یکدیگر ایجاد شده است و شامل موارد زیر می باشد:

آتی

این نوع معاملات ارزی به نحوی شبیه معاملات پیمانی است منتها اندازه و تاریخ سررسید استانداردی دارد. مثلا در قراردادی 500 هزار پوند انگلیس برای تحویل در ماه دسامبر آینده با نرخی که قبلا توافق شده است معامله می شود. معاملات آتی استاندارد شده اند و معمولا در بورس هایی که برای این منظور طراحی شده اند انجام می شوند. معاملات در بازه ای به طول تقریبی 3 ماه صورت می گیرد.

پیمانی

یکی از روش های پوشش ریسک مبادلات ارزی این است که وارد معاملات پیمانی شویم. در این نوع از معاملات تا وقتی که به سررسید مبادله نرسیده ایم هیچ یک از طرفین پولی جابجا نمی کنند. خریدار و فروشنده در یک نرخ مبادله ای برای معامله ای در آینده به توافق می رسند و معامله صرف نظر از این که نرخ به چه مقداری برسید در یک تاریخ معین انجام می شود. مدت مبادله از چند روز تا چند سال می تواند طول بکشد.

نقدی

این نوع از معاملات در تاریخ های تحویل دو روزه انجام می شود و در مقایسه با معاملات آتی یا پیمانی که تحویل های بلند مدت تری دارند نقدی بحساب می آید. معاملات نقدی مبین مبادله مستقیم دو نوع ارز متفاوت هستند. این معاملات کوتاه ترین زمان معاملات را میان انواع مختلف فرآهم کرده است و از پول و وجه نقد بجای قرارداد استفاده می شود.

سوآپ

قرارداد های سوآپ متداول ترین انواع از معاملات پیمانی هستند. سوآپ ارز از دو طرف مبادله تشکیل شده است که برای زمان مشخصی ارز مبادله می کنند. هر دو طرف توافق می کنند که معامله را در یک زمان مشخص معکوس کنند. البته سوآپ ها مانند سایر قراردادها در بورس ها معامله نمی شوند و روش های دیگری برای تنظیم این قراردادها وجود دارد.

اوراق بهادار وابسته به سهام، اوراق بهاداری است که بیانگر ادعا و طلب بر سهام است یا آنکه ارزش آن به طریقی به آن سهام مربوط شود. انواع مختلفی از ابزارهای وابسته به سهام وجود دارند که عبارتند از:

  • ابزارهای حق تقدم
  • حق خرید اضافی سهام
  • اختیار معامله سهام
  • اسناد بدهی قابل تبدیل
  • گواهی های اختیار معامله شاخص بندی شده
  • قراردادهای آتی شاخص بندی شده
  • سرمایه گذاری مشترک
  • سپرده آمریکایی

اسناد بدهی قابل تبدیل

به اوراق بهادار منتشر شده از طرف یک شرکت گفته می شود که دارنده آن اوراق می تواند آنها را طی دوره ای مشخص به سهام شرکت تبدیل نماید.قیمت تبدیل از بدو امر مشخص است.

اختیار معامله سهام

اختیار معامله سهام، شامل اختیار معامله خرید و فروش بر سهام عادی است. این ابزار از این جهت جزء ابزارهای وابسته به سهام است که قیمت آن تابعی از سهام مربوطه است. به رغم رابطه آن با سهام مورد نظر، اختیار معامله سهام به وسیله منتشرکننده سهام به وجود نمی آید. در واقع هر فرد می تواند اختیار معامله سهام را با فروش آن ایجاد کند. از آنجایی که استفاده از یک نوع اختیار معامله احتمال خطر زیادی دارد، ترکیبی از اختیار فروش و اختیار خرید می تواند احتمال خطر بسیار کمی را داشته باشد.

حق خرید اضافی سهام

حق خرید اضافی سهام شبیه اختیار معامله خرید سهام است. به این مفهوم که دارنده آن بدون آنکه تعهدی برای خرید سهام مربوطه از ارائه کننده آن داشته باشد، حقی بدست می آورد.

حق تقدم

شرکتها از نظر قانونی باید چنان عمل کنند که انتشار سهام سبب تضعیف منافع سهامداران موجود نشود. در این شرایط، شرکت به سهامداران موجود حق خرید درصدی از سهام جدید به تناسب درصدی از سهام که در حال حاضر دارند، را می دهد و سپس سهام جدید را به خریداران جدید عرضه می کند. برای آنکه خرید سهام جدید برای سهامداران موجود جالب توجه باشد، شرکت حق تقدم انتشار می دهد.

حق تقدم به مالک آن حق خرید تعدادی از سهام جدید را در قیمت ثابت که به آن قیمت حق تقدم می گویند می دهد. از این تعریف کاملاً روشن است که این حق مبین اختیار معامله است.

ابز ارهای سرمایه گذاری مشترک

ابزار سرمایه گذاری مشترک به ترتیباتی گفته می شود که در آن داراییها انباشت شده و سهام آنها به سهامداران فروخته می شود. صندوقهای مشترک که نمایانگر شرکت های سرمایه گذاری باز هستند معروفترین و رایج ترین واسطه برای بدست آوردن سهام شرکتها محسوب می شوند. در این صندوقها ارزش هر سهم صندوق به تناسب ارزش خالص دارایی آن ارزش بازاری شرکت منهای بدهیهای آن تعیین می شود. شکلهای دیگری از ابزارهای سرمایه گذاری  مشترک وجود دارند که شامل شرکتهای سرمایه گذاری بسته و واحدهای تراکمی هستند.

معاملات آتی شاخص بندی شده

معاملات آتی شاخصی قراردادهای آتی هستند که برای شاخص سهام، شاخص اوراق قرضه و دیگر شاخص ها نوشته شده اند. به بیان دیگر این قراردادها، قراردادهای آتی هستند که بر حسب تعدادی از شاخص های سهام نوشته شده اند.

گواهیهای سپرده آمریکایی

در طول دهه های متمادی به دلایل متعددی مدیران پرتفوی در بازارهای پیشرفته فقط سهام شرکتهای ملی را خریداری می کردند. با گسترش بازار سهام خارجی و جهانی شدن صنعت مالی، مهندسان مالی در جستجوی راه هایی برآمدند تا اوراق بهادار خارجی را برای سرمایه گذاران قابل دسترس نمایند. به عنوان مثال، در آمریکا یک بانک تجاری تعداد زیادی از سهام خارجی را خریداری و این اوراق را در تراستی که به همین منظور تأسیس شده بود سپرده گذاری کرد. آن گاه بانک نوعی اوراق بهادار منتشر کرد که بیانگر منافع در آن تراست بود. این اوراق بنام گواهی های سپرده آمریکایی خوانده می شود. گواهیها خود اوراق بهادار آمریکایی بوده و در بازارهای آمریکا به شیوه معمول و رایج معامله می شوند. ذکر این نکته ضروری است که مالکیت گواهی سپرده به منزله مالکیت اوراق بهادار خارجی نیست. در عوض گواهی سپرده بیانگر مالکیت سهام در تراست است. از سوی دیگر، تراست مالک اوراق بهادار مربوطه است. از این رو ادعای سرمایه گذاران روی اوراق بهادار خارجی یک ادعای غیرمستقیم است.

انواع مشتقات نیز وجود دارند که در آنها یک طرف بدهکار و یک طرف بستانکار می شود، به نوعی مبتنی بر حق مالی و بدهی بودن آن به طرفی که قرار گرفته ایم دارد که این دسته را نیز گرچه در شرایطی به عنوان حق مالی می توان در نظر گرفت در انتها توضیح داده ایم.

اوراق قرضه (بدهی) براساس مبانی گوناگون دسته بندی می شوند. مهم ترین مبانی عبارتند از: نرخ بهره، سررسید، ماهیت وام گیرنده، میزان انتشار، نوع وثیقه، شدت قابلیت تبدیل و تسعیر، نوع وابستگی وام گیرنده یا بدهی، هدف انتشار و نوع پولی که اوراق به آن پول انتشار می یابد.

اوراق بدهی براساس نرخ بهره به دو دسته نرخ بهره ثابت و نرخ بهره شناور تقسیم می شوند.

اوراق قرضه با نرخ ثابت

اوراق قرضه رهنی: اوراق قرضه ای است که به وساویله یک دارایی حقیقی تضمین می شود. در اوراق قرضه رهنی، ناشر دارایی اش را در رهن دارندگان اوراق قرضه می گذارد. دارندگان اوراق قرضه رهنی به هنگام ورشکستگی شرکت، نسبت به دارایی رهنی ادعای یکسانی دارند. همه اوراق قرضه رهنی سررسید یکسان ندارند.

اوراق قرضه تضمین شده: بعضی از اوراق قرضه به وسیله نهاد دیگری تضمین می شود.

اوراق قرضه قابل تبدیل: به منظور افزایش فروش اوراق قرضه بدون تضمین و اوراق قرضه تراز دوم، ناشران در بیشتر موارد این ابزارها را قابل تبدیل به دیگر دارایی ها - عمدتاً سهام عادی - می کنند.

اوراق قرضه درآمدی: اوراق قرضه درآمدی می توانند تحت شرایط خاصی، فراتر از پرداخت بهره از درآمد عملیاتی ناشر نیز برخوردار شوند.

اوراق قرضه مسلسل: اوراق قرضه ای است که براساس سری زمانی تقسیم شده و هر کدام زمان سررسید خاص و بهره ویژه ای دارند.

اوراق قرضهبا بهره صفر: یک ابزار بدهی است که با تنزیل ارزش اسمی فروخته می شود. چنانچه از نام آن پیداست، به این ابزارها هیچ نرخ بهره ثابتی تعلق نمی گیرد. در عوض، به مرور که به سررسید نزدیک می شوند، ارزش بازار آن تدریجاً افزایش می یابد. در نهایت، در سررسید، ارزش اسمی این اوراق بازپرداخت می شود.

اوراق قرضه با نرخ شناور

گرچه هر ابزار کوتاه مدت نرخ معینی را پرداخت می کند؛ اما در هر دوره (عمدتاً سه ماهه)، این نرخ مورد تجدیدنظر قرار گرفته و به این ترتیب، این نوع استراتژی تأمین مالی ویژگی نرخ شناور را دارد.

به طور کلی، این ابزارها اوراق با نرخ شناور خوانده شده و به نام اختصاری شناورها معروفند. اوراق با نرخ شناور از جمله ابزارهای بدهی از نوع اوراق قرضه اند که نرخ آنها به جای اینکه ثابت باشد، شناور است و بیشتر ابزارهای بدهی بلندمدت سنتی را تشکیل می دهند. بانک ها نیز اوراق بهادار با نرخ شناور منتشر کرده که به آن گواهی های سپرده با نرخ شناور می گویند.

در اصطلاح معمولی و به معنای محدود، مبلغی پول است که از یک بانک بازرگانی با اندازه بهره جاری استقراض می شود. به معنای وسیع، هر پولی که از بانک یا موسسه و یا شخصی قرض شود را وام گویند.

انواع وام شامل وام دلال، وام وثیقه دار، وام مصرفی، وام روز، وام سپرده، وام اعتباری، وام محوطه انبارداری، وام اجباری، وام مشارکت، وام تولید، وام تضمین شده، وام مدت دار، وام انبارداری، وام عندالمطالبه، وام بهره دار و وام غیر دیداری است.

بهره وام: قیمتی که شخصی به دیگری در مقابل کاربرد سرمایه وی می دهد. این گونه بهره را بهره صریح نیز گویند.

ارزش استقراضی؛ ارزش وام: در بیمه، حداکثر مبلغی است که می توان از وجوه اندوخته در بیمه عمر و غیره استقراض کرد.

حساب وام؛ حساب مساعده ها: حسابی که بانک برای شخص وام خواه باز می کند.

دارایی های وامی: داریی های بانک که عبارتند از وجوهی که به وام خواهان به وام داده اند.

در یک دسته بندی از وام های خارجی نیز به انواع زیر می رسیم:

  1. Secured loan: در این نوع وام وثیقه ای بصورت دارایی دریافت می شود. از انواع این وام ها می توان Mortgage که مربوط به مسکن است را در نظر گرفت.
  2. Unsecured Loan: این وام ها در برابرشان از وام گیرنده دارایی به عنوان وثیقه دریافت نشده است که انواعی دارد مانند: Credit Card ها.

انواع مشتقات نیز وجود دارند که در آنها یک طرف بدهکار و یک طرف بستانکار می شود، به نوعی مبتنی بر حق مالی و بدهی بودن آن به طرفی که قرار گرفته ایم دارد که این دسته را نیز گرچه در شرایطی به عنوان بدهی می تواند در نظر گرفت در انتها توضیح داده ایم.

[1] بورس و اهمیت ابزارهای مالی، دکتر پرویز سعیدی، ماهنامه تدبیر- سال نوزدهم- شماره 192، برگرفته از سایت www.emodiran.com

[2] دانشنامه رشد، برگرفته از http://umzst.com/Thred-2473.html

[3] شناسایی ابزارهای مالی کاربردپذیر در بازار سرمایه ایران، اسفند ١٣٧7، برگرفته از www.rdis.ir

[4] ماهنامه اقتصاد ایران، شماره 77، تیر1384، برگرفته از سایت این ماهنامه به آدرس www.iraneconomics.net

[5] http://mojnews.com/fa/Miscellaneous/PrintableViewContents.aspx?Contract=cms_Contents_I_News&r=410101

[6] http://en.wikipedia.org/wiki/Loan

[7] http://www.forexbos.com/types-of-financial.html

 

ثبت نظر

ارسال