درحالی که کتاب های اقتصاد کلان مملو از راه های کنترل تورم و برون رفت از رکود به عنوان ۲ معضل مهم و مورد توجه سیاستگذاران است اما وقوع همزمان این ۲ موضوع، جمع اضداد است.
به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از شبکه خبری اقتصاد و بانک ایران
کتابهای اقتصاد کلان را که باز کنی پر است از راهحل و راهکار برای کنترل تورم و برونرفت از رکود، دو معضلی که همواره از بزرگترین نگرانیهای سیاستگذاران بوده و همیشه در تلاشند تا در کمترین زمان ممکن روشی برای مقابله با این معضلات پیدا کنند. اما ورق زدن دوباره کتابها و مقالهها نشان میدهد که انگار همیشه یا تورم بوده یا رکود و از دید اقتصاددانان وقوع همزمان این دو، جمع اضداد است کما این که در اقتصادهای غربی تا دهه ۷۰ میلادی هرگز این دو با هم مشاهده نشده بودند. از همین روست که یکی از مشهورترین نمودارهای اقتصادی تحت عنوان «منحنی فیلیپس» نشانگر رابطه معکوس نرخ بیکاری با نرخ تورم است. شاید دلیل این نوع تفکر در اقتصادهای غربی این باشد که همیشه «عرضه تقاضای خود را به وجود میآورد». کالا تولید میشود، قیمت فروش آن بین عوامل تولید تقسیم میشود و همین درآمد صرف خرید کالاها میشود. تولید کالا همراه خود اشتغال، درآمد و در نتیجه تقاضا برای خرید را ایجاد میکند پس اگر قیمت کالایی به هر دلیلی افزایش پیدا کند (از جمله افزایش نقدینگی)، تولید آن برای تولیدکننده صرفه بیشتری پیدا کرده، در نتیجه تولید را افزایش میدهد و برای این کار نیاز به نیروی کار داشته و تقاضا برای استخدام نیروی کار بیشتر، کمابیش به کاهش بیکاری منتهی میشود.
این نگاه اقتصاددانان غربی به ماجرا از آنجا نشات میگیرد چند فرض را در پس ذهن خود دارند که عبارتند از: ۱- دلیل تورم در اقتصاد افزایش تقاضا است. ۲- اقتصاد به افزایش تقاضا جواب داده و در برابر تقاضای بیشتر، تولید بیشتری انجام میدهد. ۳- جوابگویی به تقاضا در اقتصاد از کانال تولید داخلی صورت میگیرد که لاجرم به افزایش اشتغال منجر میشود.
ولی در اقتصادهای نفتی، جریان به این گونه نیست؛ پولی در اقتصاد توزیع میشود که تمام آن لزوماً حاصل تولید عوامل تولید نیست و ناشی از استخراج و فروش نفتی است که بخش بزرگی از قیمت آن بر مبنای کمیابی این منبع خدادادی است به طوری که در بسیاری از متون اقتصادی از تفاوت قیمت هزینه تولید هر بشکه نفت خام و قیمت فروش آن به نام رانت نفتی یاد میشود. این رانت یا درآمد نفتی وارد اقتصاد میشود در حالی که بین عوامل تولید تقسیم نشده و به ازای آن کالایی به جز نفت در اقتصاد تولید نشده است. در اغلب کشورهای نفتی این درآمد در اختیار دولت قرار داده میشود و دولت به روشهای مختلف از پرداخت دستمزد کارکنان خود گرفته تا دادن یارانههای نقدی و غیرنقدی آن را در اقتصاد توزیع میکند و این پول در اقتصاد گردش پیدا میکند و همراه با خود تقاضایی را بوجود میآورد که برای آن تولیدی صورت نگرفته است. یعنی به عبارتی این تقاضا، درونزا نبوده و برونزا است و راحتترین و سریعترین روش برای جوابگویی به آن، استفاده از بخشی از همین دلارهای نفتی برای واردات است.
به این ترتیب، به طور خلاصه درآمدی در اقتصاد توزیع میشود که ناشی از پرداخت به عوامل تولید برای تولید کالا نیست و تقاضایی را ایجاد میکند که جواب آن به صورت درونزا در اقتصاد کشور پیدا نمیشود و البته کالاهایی برای جوابگویی به این تقاضا معرفی میشوند که از خارج وارد شده و درآمد حاصل از فروش آنها به جیب عوامل تولید داخلی سرازیر نمیشود. ولی ایراد کار کجاست؟ ظاهراً همهچیز درست کار میکند و به هر تقاضایی در اقتصاد پاسخ داده میشود و عرضه و تقاضا در هماهنگی با هم قرار دارند، هر چند که بخشی از این عرضه از محل تولیدات داخلی نباشد.
چشم اسفندیار دقیقاً همینجاست، درآمدی در اقتصاد توزیع شده است که ما به ازای کالایی آن در اقتصاد تولید نشده و در نتیجه اگر به هر دلیلی واردات قطع شود، تورم در اقتصاد به شدت افزایش مییابد چرا که عرضه دیگر جوابگوی تقاضا نیست. از طرف دیگر، در آن بخش از تولید نیز که در داخل کشور انجام میشود، در طول زمان وابستگیهای زیادی به واردات تکنولوژی، مواد اولیه و واسطه ایجاد شده است که خود به آسیبپذیری بیشتر اقتصاد در برابر افت واردات دامن میزند و به عبارتی دیگر، شوک منفی سمت عرضه حساب میشود. پس همراه با تورم، افزایش بیکاری نیز در اقتصاد مشاهده خواهد شد که شاید بتوان گفت حکایت این روزهای اقتصاد ایران است. به دلیل افت درآمدهای نفتی و نیز تحریمهای وضعشده بر مراودات بانکی کشور با بانکهای خارجی، امکان واردات کمتر شده و حتی اگر واردات به همان شکل سابق نیز ادامه یابد به دلیل افزایش نرخ ارز، قیمت ریالی کالاهای وارداتی افزایش یافته است بنابراین کنترل تورم با استفاده از واردات به شکل سابق امکانپذیر نیست. از سوی دیگر، تولید داخل نیز در برخی از کالاها وجود نداشته یا در صورت وجود به نوعی، از نظر تکنولوژی یا مواد اولیه و واسطه در گرو واردات است. پس شوک عرضه به وقوع پیوسته است و آنچه که در اقتصاد به نام رکود تورمی خوانده میشود، در اقتصاد ایران در حال ظهور و بروز است، حالتی که راهحل کلاسیکی برای آن در آموزههای اقتصاد ارائه نشده است ولی مورد به مورد و با توجه به وضعیت خاص هر کشوری میتوان راهحلهایی را برای برونرفت از آن به کار گرفت که در یادداشت بعدی به آن پرداخته خواهد شد.
ایلناز ابراهیمی
منبع: ایبِنا
نمایش
بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۲ در سال آینده پاداش پایان خدمت کارکنان در ازای هر سال خدمت و به میزان حداکثر تا سی سال ۵۲۰ میلیون تومان پیشبینی شده که نسبت به امسال ۷۵ میلیون تومان اضافه شده است.
برای فهم بهتر مقدار هزینه 2877 میلیارد دلاری وارد شده از صادرات نفتی از دست رفته تا پایان سال میلادی گذشته، میتوان به ارزش ریالی آن با توجه به قیمت دلار در بازارهای امروز اشاره کرد که بالغ بر 100.7 هزار هزار میلیارد تومان میشود.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: سال آینده هیچ افزایش قیمتی برای حاملهای انرژی از جمله بنزین، گازوئیل و گاز را نداریم و این موضوع اصلاً در بودجه سال ۱۴۰۲ نیامده است.
سید احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت : نرخ ارز در سامانه نیما متغیر خواهد بود. بخشی از مشکلی که در آبان و آذر ماه به وجود آمد بود. اشتباه در تخصیص ارز در یکی از زیرمجموعه های بانک مرکزی بود و موجب شد واردات برای کالاهایی که با درهم باید وارد می شد با محدودیت همراه شود .که باعث شد این موضوع القا ش ...
رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو با اعلام اینکه قیمت قطعات یدکی گران شده اما قیمت دستمزد تعمیرکاران خودرو تغییر نکرده است، گفت: در حال حاضر قیمت قطعات یدکی خودرو بسیار بالاست و هیچ نظارتی در این رابطه انجام نمی شود.
«تورم را نصف و سپس تکرقمی خواهیم کرد»؛ این دقیقا وعدهای بود که سیدابراهیم رئیسی در انتخابات سال گذشته داد. اکنون 16 ماه از آغاز به کار دولت او میگذرد و بررسیها نشان میدهد رئیسی و دولتش در کنترل تورم طی این مدت، نسبت به بازه زمانی مشابه در دولت روحانی، ناکام بودهاند.
سابقه بیمه خریدنی نیست مگر اینکه فرد به ۶۰ سال رسیده باشد و برای بازنشسته شدن نیاز به خرید سابقه بیمه داشته باشد.
فشار تقاضا برای واحدهای کوچک متراژ و قدیمی نمایه غالب در این بازار است.
ه علت تاثیرگذاری وضعیت اقتصادی بر تمامی افراد، مسائل اقتصاد کلان، نقش مهمی را در مباحثات سیاسی ملی ایفا میکنند. شرکتکنندگان در انتخابات از وضعیت اقتصادی آگاه هستند و میدانند که سیاستهای دولت میتواند از راههای قابلتوجهی بر اقتصاد، تاثیرگذار باشد.
یک مدیر بیمهای ضمن تشریح برخی دلایل عدم توجه مردم به بیمههای زندگی، گفت: : یکی از مهمترین دلایل تورم و کاهش ارزش پول است که مردم متناسب با شرایط تصمیم میگیرند.
برخی از سکه بازان با اشاره به اظهارات اخیر رئیسی درباره قطار پیشرفت به کنایه می گفتند نرخ دلار این روزها سوار قطار سریع السیر شده و ایستگاه ها را یکی پس از دیگری طی می کند. همین امر موجب شده سکه بازان تحت هیجان افزایش قیمت دلار در موقعیت خرید قرار بگیرند.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت قزوین با تاکید بر نقش مهم اصناف در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور و توزیع کالا و خدمات بین جامعه گفت: بدون همراهی و حضور موثر اصناف هیچ برنامهای در بازار قابلیت اجرا و عملیاتی شدن ندارد.
دولت برای جلوگیری از تشدید چالش در صندوقهای بازنشستگی بایستی پیشنهادهای تحولی در حوزه صندوقهای بازنشستگی و اصلاح سن و سابقه بازنشستگی در بودجه سال ۱۴۰۲ لحاظ کند.
عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: اگر قیمت معامله شده خودرو در بورس بالاتر از بهای تمام شده پایه و سود معقول باشد، تفاوت مذکور باید برای مصارف عمومی به طور مثال برای توسعه صنعت حمل و نقل هزینه شود.
بحران مدیریتی در حالی دومین دارنده منابع گازی جهان را دچار چالش جدی کرده است که رسانههای نزدیک به دولت مدتها بود «زمستان سخت اروپا و التماس آنها برای گاز ایران» را نوید میدادند.
تحلیل تکنیکال بورس در واقع علمی در بازارهای مالی است که در آن پیشبینی قیمتهای آینده بر اساس بررسی قیمتهای گذشته صورت میگیرد.
نرخ تسهیلات به سپرده ها پس از کسر سپرده قانونی در مهر ماه امسال، در 4 استان کشور بالاتر از 100 درصد بوده که اتفاقی خطرناک در اقتصاد قلمداد می شود. به باور برخی تحلیل گران این رویداد می تواند موجب رشد فزاینده نقدینگی شده و از این حیث این 4 منطقه را میدان انفجار نقدینگی می دانند.
در اولین روز هفته معاملات بورس و فرابورس تهران، شاهد تغییرات اندک شاخص سهام بانکها و موسسات اعتباری در بازار سرمایه بودیم.
در اولین روز کاری هفته معاملات بورس وفرابورس تهران شاهد افت شاخص سهام شرکت های انبوه سازی،املاک و مستغلات دربازار سرمایه بودیم.
با توجه به آمارهای سازمان امور مالیاتی طی ۷ ماهه سال جاری حدود ۲۷۰ هزار میلیارد تومان مالیات وصول شده است و درآمد مالیاتی مهر ماه ۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
ثبت نظر