یک شیوه جدید اداره روزنامه؛ خبرنگاران سهام‌داران روزنامه‌ها

به گزارش خبرنگار مهر، موسسه غیرتجاری فرهنگی مطبوعاتی گسترش صنعت معدن و تجارت یا روزنامه صمت از سال ۱۳۹۳ با مدیرمسئولی ناصر بزرگمهر، فعالیت خود را آغاز کرد.

این روزنامه که از ابتدای تاسیس به شیوه سهام‌داری اداره می‌شود، حمایت از تولید ملی را شعار و هدف اصلی خود قرار داده است و می‌کوشد منافع روزنامه‌نگاران را با اختصاص سهام روزنامه به آن‌ها تامین کند.

در اساس‌نامه روزنامه صمت آمده است: «روزنامه‌نگاران، حق دارند که از مزایای پیمان جمعی بهره‌مند شده و از قرارداد ی شخصی که ضامن امنیت جسمانی و روحی او، و نیز درآمدی که متناسب با رسالت اجتماعی و  باشد با توجه به قانون، بهره‌مند شوند.»

درباره شیوه اداره روزنامه صمت به شیوه سهام‌داری با ناصر بزرگمهر «مدیرمسول» این روزنامه گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

ناصر بزرگمهر  متولد۱۳۳۳  از پیش‌کسوتان روزنامه‌نگاری است که کتاب او با عنوان «مدیریت کوتوله‌ها» چندی پیش به چاپ سوم رسید. این کتاب مجموعه مقالات مدیریتی بزرگمهر است که در روزنامه‌های اقتصاد پوبا، میعاد اقتصاد، صبح اقتصاد، عصر اقتصاد، هدف و اقتصاد و ... چاپ شده  بود.

از پیشینه روزنامه صمت بگویید؟

«روزنامه صمت» که زیر نظر موسسه غیرتجاری فرهنگی مطبوعاتی گسترش صنعت معدن و تجارت فعالیت می‌کند، نخستین روزنامه‌ای است که از سال ۱۳۹۴ به شیوه سهامداری اداره می‌شود.

روزنامه گسترش صنعت متعلق به «سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران» یا IDRO بود که سال ۱۳۹۲ به دلیل ضرردهی تعطیل شد و سال ۱۳۹۳ روزنامه تازه‌ای با عنوان «صمت» توانست از هیات نظارت بر مطبوعات پروانه فعالیت بگیرد. در واقع روزنامه صمت با استفاده از نیروی انسانی روزنامه گسترش صنعت به صورت تخصصی آغاز به کار کرد اما هم‌نام وزارت صنعت معدن و تجارت بود.

چرا تصمیم گرفتید که این روزنامه را به شیوه سهام‌داری اداره کنید؟

با شکل‌گیری روزنامه صمت به شیوه سهام‌داری، برای نخستین‌بار در کشور رسانه‌ای به وجود آمد که کارکنان و خبرنگاران آن، به معنای واقعی خودشان را عضوی از خانواده روزنامه می‌دانستند. ما می‌خواستیم همه کارکنان در سود و زیان روزنامه سهیم باشند و نفع شخصی مد نظر ما نبود. مراحل ثبت روزنامه حدود ۳ سال طول کشید و در این مدت تمامی نیروها از نیروهای خدمات گرفته تا تمامی خبرنگاران و مسئولان، از یک تا پنج درصد سهام دارند. معتقدم که این شیوه اداره روزنامه گام بزرگی در مطبوعات ایران است.

آیا شیوه اداره روزنامه صمت می‌تواند در روزنامه‌ها و نشریه‌های دیگر نیز اجرا شود؟

به طور کلی در ایران دو نوع روزنامه منتشر می‌شود. نخست، روزنامه‌هایی با صاحب‌امتیاز حقوقی که سازمان‌ها و نهادها پشتوانه آن هستند؛ مثل روزنامه‌های جام جم، کیهان، همشهری و ... و دیگر، روزنامه‌های که یک شخص حقیقی صاحب امتیاز آن است و همه سود و زیان آن را متحمل می‌شود. وقتی یارانه‌ای به این روزنامه‌ها تعلق می‌گیرد، هیچ تضمینی نیست که همه آن یارانه صرف همان روزنامه شود. از طرفی با توجه به عدم ثبات خانواده روزنامه‌نگاران- که عضو ضعیف‌ترین قشرهای جامعه‌اند- با آن‌که تحت تاثیر نوسان شرایط روزنامه‌نگاری هستند، از سودها و منافع آن منتفع نمی‌شوند. در حالی که معتقدم به طور کلی کارکنان یک سازمان باید بتوانند در سود و زیان آن شریک باشند. این امر به سرزندگی آن سازمان کمک می‌کند. همه یا بخش‌هایی از سهام روزنامه می‌تواند به نیروی انسانی خودش تعلق گیرد.

پیشنهادم به روزنامه‌هایی که به نهادهای دولتی وابسته‌اند این است که همین شیوه را پیش بگیرند تا بتوانند پویایی و تعهد را در رسانه خود حفظ کنند. روزنامه‌های «همشهری» و «ایران» که اکنون شرایط سختی را تجربه می‌کنند می‌توانند از نخستین‌ نشریاتی باشند که به شیوه سهام‌داری اداره می‌شوند.

با توجه به تمهیداتی که در خصوصی‌سازی شدن وجود دارد، چرا روزنامه‌های دولتی چنین روندی را پیش نمی‌گیرند؟

این را باید از خودشان پرسید اما به طور کلی کار مطبوعاتی کار سودآوری نیست و معمولا وقتی روزنامه‌ای تعطیل یا روزنامه‌نگاری بیکار می‌شود، خبرنگاران و کارکنان آن روزنامه تا مدت‌ها بیکار می‌مانند. اداره شدن روزنامه به شیوه سهام‌داری، می‌تواند به روزنامه‌نگارانی که به این‌ترتیب بیکار شده‌اند کمک کند خودشان روزنامه دیگری راه‌اندازی کنند.

تبدیل شدن روزنامه‌های دولتی به شبه دولتی و واگذاری سهام آن به خانواده آن نشریه چه مزایای دیگری دارد؟

ما تجربه خوبی از سهامی شدن روزنامه خودمان داریم. در این مدت که روزنامه صمت به شیوه سهام‌داری اداره شده است، همه کارکنان می‌دانند که مدیران منافع شخصی خود را دنبال نمی‌کنند. حتی مدیرعامل هم از طریق سهامدان انتخاب می‌شود. درآمد همه وارد سیستم مالی مشخصی می‌شود و نکته پنهانی وجود ندارد. از این رو، خبرنگاران و کارکنان همواره برای ارتقای این موسسه تلاش می‌کنند.

معتقدم که اداره روزنامه به شیوه سهام‌داری به کارکنان کمک کرد تا صندوق‌های قرض‌الحسنه‌ای را راه‌اندازی کنند و بتوانند بخشی از مشکلاتشان را به این طریق مرتفع کنند.