عملگرایی راهی برای رهایی از چالش‌ها

از نگاه بسیاری تحلیلگران و اندیشه‌ورزان، علم نوعی فعالیت «حل مساله» است. گاهی این مسائل مفهومی و نظری است که دیدگاه انسان‌ها را نسبت به پدیده‌ها تغییر می‌دهد؛ اما در نهایت میزان پیشرفت هر علمی را می‌توان در توانایی حل مسائل فراروی یک کشور ارزیابی کرد. بی‌تردید هدف علم، صرفا تفکر و تولید علم برای علم نیست، بلکه هدف علم ارائه راه‌حل‌های مناسب در مواجهه با مسائل و چالش‌های جامعه، حل مسائل، ابداع نوآوری و خلاقیت است تا بتواند رفاه و آسایش برای انسان به ارمغان آورد و از رنج‌های انسان‌ها فرو کاهد. در همین راستا، فناوری‌های نوین همیشه به‌عنوان یکی از نمودهای عینی و عملی مطرح بوده و تحولات مهمی در زندگی انسان‌ها به وجود آورده است.

متاسفانه مساله‌محوری و مشکل‌گشایی در کانون برنامه‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه و موسسات پژوهشی نیست. تولید مقاله و سایر محصولات علمی بدون توجه به نیازهای داخلی، مشکل‌گشای مسائل کشور نخواهد بود. پرسش این است متناسب با چند برابر شدن تعداد مقالات منتشر شده در کشور، چرا مسائل کشور حل‌نشده است؟ برای نمونه بر اساس برخی برآوردهای انجام‌ یافته، بیش از ۹۰ درصد مقالات در برخی رشته‌های دانشگاهی با رهیافت مسائل فرارو نوشته نمی‌شود؛ بنابراین نگاه تولید علم صرفا برای علم گره‌گشای مشکلات نیست. راهکار مواجهه ما با مشکلات باید حل مساله باشد که مبتنی بر بهره‌مندی از دانش اندوخته برای حل مسائل پیش‌رو است. بی‌تردید علم بدون عمل‌گرایی سودمندی کمتری خواهد داشت، البته عمل‌گرایی هم بدون علم شبیه رهایی در جنگل بدون نقشه راه خواهد بود. رابطه علم و عمل‌گرایی دوسویه است. استفاده از علم برای حل مسائل فراروی کشور به معنای کاربردی کردن علم خواهد بود و عمل‌گرایی هم نیازمند داشتن الگوی ذهنی برای اثرگذاری بهتر در جامعه است.
تمرکز بر حل مساله برای رفع نیازهای کشور و گشودن راهکارهایی برای جهش تولید، اشتغال و ارتقای بهره‌وری، پیشرفت، رفاه اقتصادی و تعالی اخلاقی جامعه را در پی خواهد داشت. باید دغدغه اصلی علم همین انسان‌ها باشد زیرا اینها واقعیت هستند. اگر مسائل انسانی حل نشود یعنی پیشرفت علم با مشکل همراه است.
رویکرد ما بهره‌مندی از توانمندی‌های دانشگاه در حل مسائل پولی و بانکی است. ما پژوهش‌ها را باهدف بهبود کارآیی، چابک‌سازی سازمان، کاهش هزینه و ریسک، ارائه خدمات مطلوب به مشتریان، گسترش شمول مالی، افزایش درآمدها و سودآوری و ایجاد اشتغال پایدار دنبال می‌کنیم و از همه ایده‌ها و اندیشه‌های راهگشا در این مسیر بهره‌برداری می‌کنیم.

در این راستا چندی پیش نشست صمیمی با گروهی از نخبگان دانشگاهی و فناوری جوان داشتیم. ایده‌های خلاقانه و علمی بی‌دلیل در حوزه‌های تامین مالی، استارت‌آپ‌ها، به‌کارگیری فناوری در ارائه خدمات مالی و بانکی، ایجاد زنجیره‌های ارزش و ... مطرح و هر یک به برنامه‌های کاری برای سازمان تبدیل شد. رهیافت ما تلفیق دانش با واقعیت‌های موجود در جغرافیای اقتصادی کشور، تنگناهای سازمانی و موانع پیش روست تا از رهگذر آمیختگی دانش نهفته در مراکز پژوهشی و تجربه‌های انسانی انباشته در پست‌بانک ایران، بتوانیم قوت‌ها را تقویت و تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم. شیوه کاری ما، ترکیب ایده‌های دانشگاهی با تجربیات سودمند در نظام بانکی است تا با تلفیق آن بتوانیم راهکارهای بومی متناسب با ظرفیت‌های اقتصادی و اجتماعی کشور ارائه کنیم و پس از تحلیل و ارزیابی موشکافانه، آنها را در عمل پیاده‌سازی و اجرایی کنیم و به دنبال ارزیابی و پایش و دیده‌بانی کنیم تا آثار و پیامدهای محسوس آن را در سودآوری، حمایت از تولید و کسب کارهای نوپا اشتغال‌زایی و رفاه زندگی مردم به‌ویژه مناطق کم‌برخوردار و روستایی مشاهده کنیم. بی‌تردید نگاه عمل‌گرایانه، فضاها و فرصت‌های جدید برای فعالیت گشوده خواهد کرد و برابری‌های اقتصادی و رضایتمندی اجتماعی را در پهنای کشور تقویت خواهد کرد و بیش‌ازپیش زمینه را برای بهره‌برداری از توان پژوهشی کشور و جهت‌گیری برنامه‌های پژوهشی برای عمل‌گرایی، واقع‌نگری و کاربردی کردن یافته‌های علمی برای کاهش مشکلات موجود، بهبود روش‌ها، ارائه نوآوری‌ها، خلق فناوری جدید، تجاری کردن ایده‌ها، رونق کسب‌وکار و افزایش تاب‌آوری فراهم خواهد کرد.