در زمینه تفکر انتقادی کمتر از ۱۰ کتاب داریم

به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از ایسنا 

، پنجاه و ششمین نشست کتاب «خانه دانش و فرهنگ زریاب» با موضوع تفکر نقادانه برگزار شد. ناصر اروجلو در این نشست با معرفی کتاب «راهنمای تفکر نقادانه» گفت: این کتاب اثر نیل براون و استیوارت کیلی از استادان دانشگاه­‌های آمریکاست که مولفان آن، سابقه چندین دهه پژوهش و تدریس در زمینه تفکر انتقادی داشته‌اند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به تعداد کم کتاب درباره تفکر انتقادی در ایران تاکید کرد: این امر نشان می‌دهد که این بحث مورد استقبال جامعه علمی ما نبوده است. با توجه به اینکه تفکر انتقادی زیرمجموعه فلسفه قرار می‌گیرد گاه در حوزه اندیشه به جاهایی می­‌رسیم که بویژه در حوزه روابط انسانی، مبانی اندیشه‌هایمان جوابگوی وضعیت موجود جامعه­‌مان نباشد. این در حالی است که این مباحث از قبل از میلاد توسط سقراط مطرح شده و سقراط به عنوان «قابله اندیشه­‌ها» با طرح این موضوع نقش غیرقابل انکاری در کشف گنجینه‌های عظیم موجود در وجود انسانها داشته است.

او خاطرنشان کرد: مباحث این کتاب بر این اساس است که چگونه می­‌توان از طریق طرح یکسری سوالات، اندیشه‌ها را غربالگری کرد؟

وی تاکید کرد: در طول تاریخ، مفاهیم تفکر انتقادی، عامل ایجاد تحولات عظیم اجتماعی و سیاسی از جمله انقلاب کبیر فرانسه و استقلال آمریکا از بریتانیا و آثار بعدی آن در حوزه­‌های علمی و آموزشی بوده است.

اروجلو افزود: این کتاب با تکیه بر طرح سوالات نقادانه، توانایی پرسیدن و ایجاد انگیزه برای به کار­گیری این توانایی، تفکر انتقادی را به جای تفکر اسفنجی پیشنهاد می‌کند. در این کتاب طرح سوالاتی از قبیل ادعای طرح‌شده چیست؟ استدلالات کدامند و از چه استحکامی برخوردارند؟ در طرح موضوع از چه کلمات مبهمی استفاده شده است؟ کلمات کلیدی هر متن کدامند و نویسنده یا گوینده دنبال چه نتیجه‌ای از این متن یا سخنرانی است؟ پس‌زمینه ذهنی نویسنده یا گوینده چیست؟ راهنمایی­‌هایی برای گریز مخاطب از فرضیه­‌های فریب‌دهنده، مغلطه­‌ها، شگردهای استدلالی، کلی­‌گویی­‌های خوش‌آب و رنگ، قیاس­‌های مع­‌الفارق و آمارهای اغواکننده ارائه می‌کند.

به گفته این مدرس دانشگاه، تفکر انتقادی تفکری است انتزاعی که از اصولی مانند مستقل فکر کردن، آلت دست نبودن، دنبال دانش و حقایق بودن و داشتن توانایی غربالگری اندیشه­‌ها تشکیل شده است.

او شاخصه‌هایی مانند کنجکاوی و دنبال افزایش دانش بودن با ذهن باز و به دور از تعصب و پس زدن افکار جدید، پذیرش خطاپذیر بودن انسان­‌ها، شک کردن در اموری که فرد نقشی در پدید آمدن آن‌ها نداشته، تفکر منطقی، و لحاظ شرایط زمانی و مکانی رویدادها و افراد برای قضاوت در مورد آن‌ها را از جمله مولفه های این نظریه عنوان کرد و افزود: عواملی مانند احساسات، تجربیات شخصی، فرقه‌گرایی و حزب‌گرایی در حوزه اندیشه، انسان­‌ها را فریب داده و از درک واقعیات محروم می‌کنند.

اروجلو در زمینه رابطه تفکر انتقادی و سیستم آموزشی خاطرنشان کرد: سیستم­‌های نوین آموزشی در سطح دنیا از شیوه‌های معلم­‌محور و دانش‌آموز­محور عبور کرده و در حال اجرای ورژن­‌های پیشرفته نظریه‌های یادگیری­محور هستند.

او تاکید کرد: در این شیوه معلم و دانش­‌آموز، عناصر پروژه مشترکی به نام فرآیند یادگیری هستند که هر دو در آن مشارکت فعال دارند. در این شیوه، معلم از تجربیات و نظرات دانش‌آموزان بهره‌مند می‌شود. این نظریه با بهره‌گیری از نظرات روسو و جان دیویی بر شکوفایی فردی و آموزش بر اساس استعدادهای فردی بنا شده و بیشترین تاکید بر توانایی راهبری، مهارت حل مساله، تفکر خلاقانه و نقادانه، توانایی همکاری، کار جمعی و مهارت­‌های مذاکره بوده است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تاکید کرد: با لحاظ جمیع جهات یادشده به نظر می‌رسد واردکردن مبانی تفکر انتقادی به سیستم آموزشی کشور از ضروریات باشد.

پنجاه و ششمین نشست نقد و بررسی کتاب «خانه دانش و فرهنگ زریاب» با حضور جمعی از فرهیختگان داخلی و خارجی در سالن اجتماعات دانشگاه پیام نور خوی برگزار شد.

انتهای پیام