ایران و انتخابات پرماجرای آمریکا

به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از ایرنا 

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، انتخابات میان دوره ای کنگره آمریکا سه شنبه ششم نوامبر (میانه آبان ماه) برگزار شد و به پیروزی دموکرات ها در مجلس نمایندگان و جمهوریخواهان در سنا انجامید.
بسیاری از ناظران از تقسیم پیروزی بین دو حزب آمریکایی سخن می گویند اما واقعیت ها نشان می دهد که سهم دموکرات ها از نتیجه انتخابات میان دوره ای بیشتر و مطلوبتر بوده است.
مهمترین عاملی که سبب شد تا «دونالد ترامپ» رخدادهای روز سه شنبه را پیروزی عظیم بخواند، تداوم و تقویت اکثریت جمهوریخواهان در مجلس سنا بود. البته این وضعیت برای بسیاری قابل انتظار بود زیرا انتخابات سنا برای تعیین یک سوم اعضای این مجلس در ایالت هایی برگزار شد که غالبا گرایش جمهوریخواهانه داشته اند مانند میزوری، ایندیانا و داکوتای شمالی. قابل توجه اینکه در ایالت جمهوریخواه دیگری چون تگزاس پیروزی سناتور جمهوریخواه در برابر رقیب دموکرات به سختی حاصل شد.
انتخابات سنا هر دو سال یک بار برگزار شده و هر بار یک سوم اعضا این مجلس یکصد عضوی، برای دوره ای شش ساله انتخاب می شوند. همچنان هم که اشاره شد این دوره نوبت بسیاری از ایالت های جمهوریخواه بود تا دو سناتور خود را راهی کنگره سازند.
انتخابات نمایندگان اما به دلیل گستردگی در سراسر کشور به شکل دماسنج سیاسی آمریکا عمل کرد و نارضایتی ها از دولت ترامپ موجب شد تا در مقابل 193 کرسی جمهوریخواه، 219 کرسی به دموکرات ها تعلق یابد. به این ترتیب، دموکرات ها پس از هشت سال توانستند اکثریت این مجلس را از آن خود سازند.
این انتخابات به دلیل تشدید تقابل و اختلافات دو حزب در عرصه های داخلی و خارجی به یک هماوردی سنگین تبدیل شد و یکی از گرانترین و جدی ترین رقابت های تبلیغاتی و سیاسی را رقم زد.
نتیجه انتخابات هم در نوع خود منحصر به فرد بود تا جایی که در این انتخابات از نامزدی همجنسگرا تا دو زن مسلمان سومالیایی و فلسطینی تبار توانستند به کنگره راه یابند. رای آوردن نامزدی افغانستانی با پیشینه پناهندگی، یک سرخپوست آمریکایی و شهروندی آمریکایی ایرانی تبار از دیگر رخدادهای این انتخابات بود.
پیش از برگزاری انتخابات برخی تحلیلگران بیان داشتند که پیروزی دموکرات ها باعث به جریان افتادن فرایند استیضاح ترامپ در کنگره شده و دشواری های بسیاری را برای او به وجود خواهد آورد. گروهی نیز از فروکش اقدامات ضدایرانی کاخ سفید در صورتی پیروزی دموکرات ها سخن به میان آوردند.
در نخستین واکنش به نتیجه انتخابات، «نانسی پلوسی» رهبر دموکرات ها در کنگره اعلام داشت این نتیجه ورای رقابت های دموکرات- جمهوریخواه منجر به احیای قانون اساسی برای نظارت بر دولت ترامپ خواهد شد. با این حال پلوسی به تازگی اعلام کرده با آغاز به کار کنگره جدید که دو ماه دیگر گشایش می یابد، به دنبال کشمکش با دولت نخواهد رفت و جسورانه نقاط اشتراک را جست وجو خواهد کرد.
آنچه مشخص است ورای تعارفات دیپلماتیک میان نخبگان آمریکایی، تضادها میان دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در یکی از جدی ترین حالات خود طی دهه های اخیر بوده و به همین خاطر بسیاری از ناظران، جامعه سیاسی آمریکا در دوره کنونی را جامعه ای دوقطبی توصیف می کنند. نقطه شروع این دو قطبی شدن نیز تلاش بی سابقه ترامپ برای تاراج و از بین بردن کارنامه و میراث دولت دموکرات «باراک اوباما» در زمینه های مختلف داخلی و خارجی بود که با واکنش این حزب روبرو شد.
در این جامعه دوقطبی، در برابر ترامپ و هواداران سیاست های پوپولیستی وی که به وعده ها و شعاریش برای رونق اقتصاد و توسعه اشتغال امید فراوانی بسته اند، دموکرات ها، نخبگان جامعه و طیف وسیعی از رسانه ها و شهروندان طبقات میانی و همچنین مهاجران و اقلیت ها و حتی عده ای از جمهوریخواهان سنتی قرار گرفته اند تا سیاست های هنجارستیز او را مهار کنند.
مهمترین ابزار سیاسی و قانونی که می توانست مسیر تصمیم سازی های ترامپ را به شکلی جدی مسدود سازد، کسب دوسوم کرسی های کنگره شامل مجلس نمایندگان و سنا بود تا بخشی از اختیارات رئیس جمهوری به ویژه حق وتو وی را بی اثر کند.
این در حالی است که همچنان مجلس سنا در اختیار حزب متبوع ترامپ خواهد بود و وی با اتکا به همین برتری خواهد توانست در دو سال آینده برخی برنامه های خود را پیش ببرد.
با این حال، کمیته های داخلی مجلس نمایندگان می تواند به کانون هایی چالش ساز برای سیاست های ترامپ مبدل شود و برنامه های اجتماعی وی را با اختلال مواجه سازد به ویژه اینکه طی دو سال گذشته سرنوشت خدمات بیمه عمومی موسوم به «اوباماکر» به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای دولت پیشین محل اختلاف سازش ناپذیر دو طرف بوده است.
افزون بر آنچه گفته شد کمیته های مجلس نمایندگان از این قابلیت برخوردار است تا پرونده هایی چون اظهارنامه مالیاتی مشکوک و پرابهام رئیس جمهوری و اتهام همکاری با روس ها در انتخابات سال 2016 را با هدف فشار مضاعف بر ترامپ به جریان اندازد.
با وجود این ، کمیته سیاسی خارجی سنا به عنوان یکی از مهمترین نهادهای تاثیرگذار بر سیاست خارجی آمریکا همچنان در اختیار جمهوریخواهان است. به همین خاطر برخی تحلیلگران می گویند به رغم پیروزی نسبی دموکرات ها در انتخابات اخیر، رقبای ترامپ ابزارهای چندانی برای تاثیرگذاری مستقیم بر رفتارهای خارجی دولت نخواهند داشت.
پیش از انتخابات بود که کاخ سفید ادعایی را در زمینه مداخله جویی کشورهایی چون روسیه، چین و ایران در انتخابات آمریکا مطرح ساخت. پشتوانه اصلی این ادعا نیز مطلوبیت کنار رفتن دولت جمهوریخواه برای دولت هایی چون جمهوری اسلامی ایران بود که در دوره ترامپ با خصمانه ترین سیاست ها و بازگشت تحریم های هسته ای مواجه بوده اند.
صرف نظر از بی پایگی و تعجب برانگیز بودن چنین ادعایی که از سوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران نیز قویا رد شد، بسیاری پیامدهای انتخابات آمریکا را در سیاست های این کشور در قبال ایران مورد توجه قرار داده اند.
به صورت مشخص بیش از فشار احتمالی رقبای سیاسی بر ترامپ بخاطر خروج از توافق هسته ای به عنوان یکی مهمترین نقاط کارنامه سیاست خارجی دولت پیشین و تبعات ایران ستیزی و تحریم های ضدایرانی که آمریکا را در یک سو و جامعه بین المللی را در سوی دیگر قرار داده و بر اختلافات میان واشنگتن و متحدانش دامن شده، واقعیات بین المللی بر این سیاست ها تاثیرگذاره بوده و خواهد بود.
ترامپ پیش از این از تحریم هایی خردکننده و فلج کننده برای ایران خبر داده بود، حال آنکه در آستانه دور تازه تحریم ها از بسیاری از اهداف اعلانی خود عقب نشست و این نشان داد حتی در صورت ایجاد اجماعی دموکرات- جمهوریخواه برای شدت عمل در برابر تهران، سازواری چندانی در سطح بین المللی برای تحقق این هدف وجود ندارد. یکی از مهمترین زمینه های این ناسازواری را هم خود ترامپ با ستیزه جویی های بین المللی و هنجارشکنی های خود به وجود آورد.
نکته دیگری که در این زمینه می توان به آن اشاره کرد درگیری های رو به افزایش ترامپ با دموکرات ها در جامعه سیاسیِ به شدت دوقطبی آمریکا است. از دید برخی ناظران، طی دو سال باقی مانده تا پایان دولت ترامپ، دموکرات ها از هیچ تلاشی برای ایجاد چالش در برابر برنامه های وی فروگذار نخواهند کرد و بخش بیشتری از توان ترامپ معطوف به تحقق وعده های داخلی خواهد شد؛ وضعیتی که شاید موجب شود رئیس جمهوری آمریکا از ماجراجویی ها تازه در سطح بین المللی کاسته و بیش از پیش به قواعد حاکم بر کنشگری داخلی و خارجی تن در دهد.
پژوهش**9279