اشک چشم ها یخ زده است

به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از ایرنا 

به گزارش خبرنگار قضایی ایرنا، بازدید ما از زندان ها، ندامتگاه ها و ارودگاه های نگهداری محکومان در جنوب تهران به قرنطینه سلامت زندانیان رسید و هستی و با چند مددجویی که حکم زیر 5 سال دارند در این مکان به گفت و گو نشستیم.

* 16 گرم شیشه و 7 سال حبس
مصرف شیشه داشت که به قول خود ترک کرده است. 43 تا 44 ساله به نظر می رسد؛ مردی با چشمهایی روشن از شهرستانی دور مهمان تهرانی ها در اردوگاه فشافویه. تا حدودی شرم دارد از خود بگوید از اینکه زن و فرزندانش الان نزد پدرش که خود تحت حمایت کمیته امداد است. آنان در شهری دورتر از تهران زندگی می کنند و او بابت ندانم کاری هایش اینجا در اردوگاه فشافویه.
به ادعای خودش کشیدن مواد را خیلی وقت پیشتر ترک کرده بود اما به خاطر مشکلات مالی و بیماری دخترش از سر ناچاری به مواد روی آورد. آن هم روزی که دخترش را برای درمان با خود به تهران آورده بود و از همشهریانش در تهران درخواست مواد کرد. حالا به خاطر یافتن مواد از او، به 7 سال حبس محکوم شده است. دو فرزند مدرسه ای دارد اما مهرماه در کنار فرزندانش نبود.
می گوید از روی همسر و فرزندانش شرمنده است. نه تنها از همسر و فرزندانش، بلکه از خودش هم احساس شرم و خجالت دارد. به ادعای خودش تحصیلاتی در حد ابتدایی دارد، برقکار ساختمان است اما بیشتر اوقات بیکار. می خواهد پس از آزادی بار دیگر مرتکب اشتباهی که انجام داده نشود. کارگری کند تا بتواند از عهده مشکلات اقتصادی و زندگی بر بیاید.

* قرصی که وارد کننده تجهیزات پزشکی را روانه فشافویه کرد
با مردی 46 ساله که از سن خود چهار تا پنج سالی جوانتر به نظر می رسد، رو به رو می شوم. با دست هایش بازی می کند و چشم ها را بر زمین می دوزد. او می گوید: «5 ماه است که اینجا هستم و قبل از آن، 5 ماه هم در زندان قزلحصار بوده ام». تحصیلات خود را کارشناسی و شغل خود را وارد کننده تجهیزات پزشکی عنوان می کند. به ظاهر قیافه اش می آید که مصرف مواد داشته است. خودش می گوید که سالها قبل شیشه مصرف می کرده و سال 91 هم مصرف آن را کاملا ترک کرده است و ادامه می دهد: «آن موقع که شیشه مصرف می کردم همسرم به همراه پسرم مرا ترک کرده بود و پس از ترک شیشه، هر دو بازگشتند».//
او ادعا دارد که با یافتن قرص متفورمین در خانه اش او را به اینجا آورده اند و اصرار دارد که اصلا مواد مصرف و نگهداری نمی کند و دلیل ادعای خود را ترک نکردن همسر و پسر نوجوانش می داند. این وارد کننده تجهیزات پزشکی می گوید: «اگر مواد مصرف می کردم همسرم نمی ماند و باز می رفت اما او در خانه است. با سند می توانم مرخصی بگیرم اما از آنجا که سند به نام خودم است نمی توانم مرخصی بگیرم و به منزل بروم.»

* جای زخم های جوشکاری روی دست جوان 26 ساله
26 سال دارد جوانی خوش چهره و سفید روست. از در که برای گفت وگو وارد می شود، مظلومیت خاصی در چهره اش نمایان است. نه قیافه اش به مصرف کننده مواد مخدر می خورد. نه اینکه روانگردان و شیشه مصرف کند.
روی صندلی آرام می نشیند. قبل از حرف زدنش دستانش توجهت را جلب می کند. پشت مچ دو دستش جای زخم پیداست. نقطه نقطه هایی که انگار کسی داغش کرده باشد. «جای جوش است»؛ وقتی نگاه را روی دستانش متمرکز می بیند ادامه می دهد: «جوشکارم».
از او ماجرای چرایی ورود به زندان را جویا می شوم که چنین توضیح می دهد: « تا 4 صبح در جوشکاری کار می کردم، یکی از این ساعت ها که در حال بازگشت به منزل بودم، یک مامور مقابلم ایستاد و از من پرسید، این وقت از زمان در خیابان چه می کنم و من هم پاسخ دادم، از سرکارم و به خانه برمی گردم و او همچنان که یک دستش را در جیبم می نهد مرا بردند. داخل جیبم یک گرم شیشه می یابند و من مات فقط نگاهشان می کنم».
همچنان که حرف می زند اشک در چشمهایش حلقه زده است. جالب اینجاست که تا آخر گفت وگوی 7 دقیقه ای غرورش به او اجازه نمی دهد تا اشک های داغ بر پهنای صورتش ریخته شود گویی اشک ها به همان حالت در چشمانش یخ زده اند.
«پدر و مادرم یک سال و نیم قبل بر اثر تصادف جان باختند و سرپرست یک خواهر 17ساله ام هستم. خواهرم اکنون نزد خاله ام زندگی می کند». چشم هایش را روی موزاییک زیر پایش انداخته و درباره دادگاه ادامه می دهد و این گونه ادعا می کند: « به دادگاه گفتم من مواد نداشتم اما باور نکردند».
او که به قول خود تا کنون سابقه کیفری نداشته، راهی شدنش به حبس را موجب سوء سابقه می داند، می گوید: «با این کار شغلم را از من گرفتند، سه ماه است که اینجا هستم. 9 ماه دیگر هم باید بمانم. به این فکر می کنم با این سوء سابقه ای که برایم درست کرده اند دیگر کسی به من کار نمی دهد و چگونه می توانم خرج خود و خواهر دانش آموزم را دربیاورم».
به گفته این جوان، به دلیل نداشتن فیش حقوقی، حق مرخصی هم ندارد و خواهرش برای ملاقات با او این همه مسافت را طی می کند و به فشافویه می آید.
عقربه های ساعت گویی با هم سر جنگ دارند و می خواهند زودتر روز تمام شود تا شاید شب هنگام مددجویان در تاریکی شب، دردهایشان را با خود به خواب ببرند.
نیم ساعت از ظهر گذشته است؛ درِ اندرزگاه که باز می شود، به بیرون می روم، گویی روزها و ماه ها داخل زندان بوده ام. تازه می توانم نور آفتاب و به تبع آن آزادی را شاهد باشم آزادی! واژه شیرین و رویایی اما دیر دست یافتنی، برای همه آنانی که خواسته و ناخواسته بابت اشتباه های خود و ما در زندان خیال خود و زندان های واقعی گرفتار شده اند. واژه شوم حبس چون بختک بر سر آنان سایه انداخته است و دست بردارشان نیست.
دوباره به سمت ساختمان مدیریت برمی گردم؛ اینجا نمی تواند پایان بازدید یکروزه از زندان باشد. دوباره از مسئول دفتر رئیس اردوگاه فشافویه می خواهم تا با توجه به نام زندان (اردوگاه حرفه آموزی و کاردرمانی فشافویه) بازدیدی از واحد اشتغال و کاردرمانی هم انجام دهم و خوشبختانه با رایزنی های صورت گرفته با درخواست موافقت می شود. ساعت 12:45 به سمت اندرزگاه کارگری می روم.
یک طرف این اندرزگاه یک کارگاه بزرگ خیاطی است. صدای دوخت و دوز چرخ های صنعتی گویی برای زندانیان آوای دلنشین زندگی را می خواند؛ مددجویان طوری دل به این صدا داده اند که صداهای دیگر را نمی شنوند. البته حق دارند این شاید از منظر بسیاری صدای خوشایندی نباشد اما اینجا شرایط فرق می کند. اینکه صبح تا شب به کاری مشغول باشی و بدانی منبع درآمدی هر چند اندک برای خودت می توانی دست و پا کنی و حتی بخشی از آن را به خانواده خودت نیز ببخشی و از دیگر سو، در طول روز گاهی به صحبت ها و دعواهای صد من یک غاز بقیه مددجویان گوش ندهی و افکار مریض چون خوره مغزت را نخورند. خود نعمتی بس بزرگ است. برای همین صدای به ظاهر گوشخراش چرخ های خیاطی، برای این مددجویان گوش نواز می شود.
شاید آن مددجو که با آواز چرخ خو گرفته است، با خود به این می اندیشد اگر فردا روزی آزاد شدم و جایی استخدامم نکنند، می توانم با دریافت اندکی تسهیلات برای خودم کارآفرینی و از این طریق ارتزاق کنم. کارگاه خیاطی سوله بسیار بزرگی است که از جوان گرفته تا سالمند در آن مشغول کار هستند و بیشتر سفارش برخی ارگان ها مانند لباس های یک شکل در آن دوخته می شود.
80 تا 90 نفر همه، چون دانش آموزان روی نیکمت های کلاس درس، رو به در سوله نشسته و در حال خیاطی هستند؛ در این میان چند نفری که اتوکاری و تمیزکاری می کنند؛ دور تا دور این سوله هستند. با یکی از این اتوکارها که بالای سرش تصویر یک جوان خوش تیپ کت شلواری است، هم صحبت می شوم. او که در حد فوق دیپلم سواد دارد از مصرف شیشه اش می گوید و اینکه دیگر ترک کرده است. از وضعیت آب زندان چندان راضی نیست. می گوید: « اگر چه یک بطری آب معدنی در فروشگاه به قیمت بیرون است اما خرید آن برای ما سخت است». او در عین حال از کاری که می کند راضی است. اتوکاری به قدری ذهن او را گرم کرده است که رویاهای بزرگی در سرمی پروراند. می خواهد به ادعای خود پس از آزادی از کشور برود. به چه امیدی و با چه سرمایه و سوادی خدا می داند.

* اشتغال 300 مددجو در اردوگاه
محبی، مدیرکل زندان های استان تهران می گوید: در حال حاضر 300 مددجو در کارگاه های خیاطی، سیم کشی خودرو و فلزکاری ارودگاه فشافویه مشغول به فعالیت هستند. اشتغال به کار این مددجویان موجب می شود تا آنان و حتی خانواده هایشان از بسیاری از آسیب ها دور بمانند.

* آمده ام تا رئیس شوم
سوله بعدی، مخصوص تولید درخت سیم است بدین صورت که در این قسمت به همان تعداد نیروها در سوله خیاطی، درخت سیم چند خودرو را تولید می کنند. از یکی از آنها که 68 ساله است می پرسم «اینجا چه می کنی» و او پاسخ می دهد: «آمده ام تا رئیس شوم».
وقتی تعجبم را می بیند با لبخند ادامه می دهد: « به خاطر حمل شیشه اینجا آمده ام و 5 سال باید در این اردوگاه بمانم. حالا که آمده ام در این قسمت کار می کنم».
گفت وگویم با این پدر تمام نمی شود که جوانی به سرعت خود را نزدیک می کند و می گوید: «خانم. چندین بار درخواست آزادی مشروط داده ام، چرا با درخواست من موافقت نمی شود؟».
برای چه به اردوگاه آمده ای؟ می گوید: بابت مواد. می پرسم، موادی و پاسخ می دهد: «هروئین». هشت سال محکومیت دارم که 4 سال و نیم آن را تحمل کرده ام و برای همین درخواست آزادی مشروط داده ام. می پرسم سابقه قبلی نداری؟ و پاسخ می دهد: «دارم». سومین بارم هست که به خاطر مواد به اینجا می آیم. یک بار هم مشمول عفو شده ام.
می پرسم: دو بار هم قبلا دستگیر شده ای و انتظار آزادی مشروط داری؟ و پاسخ می دهد: بله، اشتباه کرده ام اما فرزندانم در خانه تنها هستند. بار دوم که به زندان آمده ام همسرم طلاق گرفت. دو تا بچه دارم. یک پسر 13 ساله که ترک تحصیل کرده است و دیگری دختر 8 ساله که امسال کلاس دوم ابتدایی درس می خواند.
با حرف های این مددجو سرم گیج می رود؛ او که یک بار مشمول عفو شده باز هم به هر دلیلی دست از خطایش برنداشته است. مهمتر از همه آن طفل معصوم هایی که یکی به خاطر اشتباه پدر و رفتن مادر و بر اثر تنهایی و شاید نداشتن تحمل حرف ها و نیش زخم های همکلاسی ها و کادر مدرسه، درس را بوسید و کنار گذاشت و چندان دور از ذهن نیست، خود در آینده ای نه چندان دور به آسیب دچار شود و راه بی بازگشت پدر را ادامه دهد و آن دیگری، دخترکی هشت ساله که اول مهر در حسرت خداحافظی پدر و مادر برای بدرقه اش در رفتن به مدرسه اش ماند.
ورودی اندرزگاه نوشته ای روی دیوار جلب توجه می کند نوشته ای با این مضمون: « شماره مددکار... شماره اجرای احکام... شماره دادگاه انقلاب تهران...». و این یعنی زندانیان به راحتی می توانند با کیوسک هایی که در اندرزگاه ها واقع شده با هر قسمتی که مایلند تماس گرفته و خواسته خود را مطرح کنند.

* آب شهری به ندامتگاه تهران بزرگ و اردوگاه فشافویه انشعاب یابد
محبی، مدیرکل زندان های استان تهران با توجه به مشکلات این اردوگاه و دیگر ندامتگاه های سطح استان تهران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا خواستار صدور مجوز انشعاب آب شهری به این منطقه می شود.
وی با بیان مشکلات این ندامتگاه در بخش کمبود نیروی انسانی همچنین خواستار تامین نیروی انسانی می شود و از دولت و مجلس می خواهد تا اعتبار و بودجه لازم را برای زندان های کشور به ویژه زندان های استان تهران اختصاص دهند.
از در اندرزگاه که بیرون می آیم. خورشید نم نمک به سمت غرب می رود. آفتاب عالمتاب آرام آرام سایه اش را از سر اردوگاه فشافویه دور می کند. شاید می خواهد فردا با دستی پر، پرحرارت تر از امروز بر سر مددجویان این اردوگاه و ندامتگاه بزرگ تهران که در همسایگی آن واقع شده، بتابد و فردایی بهتر را به همه آنان نوید بدهد.
لیلا اسماعیل نژاد

اجتمام* 7329 * 3063