نقش حسابرسی داخلی به زبان ساده چیست؟

دامنه حسابرسی داخلی اغلب به اشتباه منحصر به موضوعات مالی تصور می شود اما با توجه به هدف حسابرسی داخلی، دامنه آن همه جنبه های کنترل داخلی را اعم از مالی و غیر مالی در بر می‌گیرد. نظر به اهمیت تشریح جزییات و مفاهیم این بخش مهم بانک و آشنایی بیشتر همکاران با ساز و کارها و نوع فعالیت ها و فرآیندهای آن و با عنایت به تدوین و تصویب " دستورالعمل ضوابط و فرآیند اجرایی حسابرسی داخلی" که با کد مستند 0327 در سیستم مستندات درج شده است، ضرورت انجام آن در سازمان‌ها از جمله بانک صنعت و معدن و نیز تفاوت آن با انجام حسابرسی‌ خارجی (مستقل)، روابط عمومی بانک صنعت و معدن با خدیجه اطیابی مدیر حسابرسی داخلی این بانک به گفتگو نشسته است که مشروح آن در ادامه می آید:

1-نقش حسابرسی داخلی به زبان ساده چیست؟
نقش حسابرسی داخلی این است که به مدیران سازمان کمک کند تا از هرگونه خطرات احتمالی در داخل سازمان جلوگیری کرده و بر روی سازمان و کارمندان کنترل داشته و شاهد اجرای صحیح قوانین و مقررات باشند. همچنین به مدیران ارشد سازمان ها کمک می کند تا فعالیت ها و برنامه های خود را به صورت منظم برنامه ریزی کرده و به پیشرفت سازمان کمک نمایند. حسابرسان داخلی باید از عملیات اجرایی سازمان جدا بوده و مستقل و بی طرف باشند.
عامل اصلی برای توانمند بودن حسابرسی داخلی استقلال آن است . عملکرد حسابرسی داخلی باید چنان باشد که به روشنی نشان دهد تحت تاثیر هیچگونه اعمال نفوذ غیر مسئولانه نیست که بتواند دامنه رسیدگی یا کار آن را محدود کند یا تغییر دهد یا بتواند در تصمیم گیری درباره محتوای گزارشهایی که به مدیریت ارائه می‌شود اثر گذارد .
حسابرسی داخلی نقش مهمی در اطمینان‌بخشی و ارائه مشاوره‌، کمک به سازمان از طریق بهبود عملیات و افزودن ارزش جهت ارتقای فرآیندهای راهبری سازمان و کنترل ایفا می‌کند.
بدیهی است با توجه به تجربیات جهانی، درصورت اجرای صحیح دستورالعمل کنترل‌های داخلی (کد مستند 0317)، منشور فعالیت حسابرسی داخلی (کد مستند 0315) و منشور کمیته حسابرسی (کد مستند 0316)، بانک به سمت شفافیت بیشتر و حاکمیت کنترل‌های مطلوب تر حرکت خواهند کرد.

2-تفاوت حسابرسی داخلی و خارجی (مستقل) چیست؟
برای شناسایی تفاوت بین حسابرسی های داخلی و خارجی باید دید که هر کدام چه چیزی را ارائه می کند و چرا با دو نوع حسابرسی روبرو می شویم.
حسابرسی داخلی معمولا توسط کارشناسان خبره داخلی سازمان و حسابرسی خارجی توسط اعضای یک مؤسسه حسابرسی انجام می شود. در بانک صنعت و معدن این امر توسط حسابرس مستقل و بازرس قانونی بانک یعنی "سازمان حسابرسی" صورت می پذیرد. سایر موسسات حسابرسی که در برخی موارد به طور مستقیم با بانک همکاری دارند، بازوی کمکی حسابرسی داخلی هستند که بخشی از فرآیند حسابرسی داخلی از طریق برونسپاری به آنها محول شده است.

3-حسابرسی داخلی و حسابرسی توسط حسابرس مستقل چه مواردی را پوشش می دهد؟
حسابرسی داخلی بررسی های مربوط به کنترلهای داخلی نظام راهبری، بهبود فرآیند، مدیریت ریسک و روند پیشرفت برنامه‌هاست و حسابرسی خارجی بررسی گزارش‌های مالی و کنترل‌های داخلی مربوط به این گزارش‌ها و همچنین موضوعات حسابرسی ویژه تعیین شده از سوی مراجع قانونی را در بر می گیرد.
4-هدف از انجام حسابرسی چیست؟
هدف از انجام حسابرسی داخلی؛ ارزیابی سیستم کنترل داخلی و بهبود اثر بخشی نظام راهبری، مدیریت ریسک و کنترل فرآیندهاست. لیکن هدف از حسابرسی خارجی (مستقل) اظهار نظر در این مورد است که آیا صورتهای مالی به درستی تنظیم شده و دارای اشتباه و تحریف با اهمیت نیست. حسابرسی مستقل ممکن است در مورد سیستم کنترل داخلی نیز اظهار نظر کند اما این اظهار نظر به کنترلهایی محدود می شود که حسابرسان آن را به عنوان بخشی از کار خود مورد ارزیابی قرار داده‌اند.

5-نتیجه حسابرسی به چه کسی گزارش می شود؟
نتیجه گزاش حسابرسی داخلی، به هیات مدیره و مدیریت ارشد گزارش می شود. این در حالی است که گزارش حسابرسی خارجی به هیات مدیره، اعضای مجمع عمومی، سهامداران و اعضای خارج از سازمان ارائه می شود. سازمان با نتایج حسابرسی داخلی می تواند نقاط قوت و مستعد بهبود خود را شناسایی نماید و در جهت اصلاح و تقویت آن قدم بردارد و برای بهبود گزارش حسابرسی خارجی که نتایج آن به صورت عمومی منتشر می شود، تلاش کند.

6- مسئولیت حسابرسان داخلی و حسابرسان خارجی در قبال سازمان چیست؟
مسئولیت حسابرسی خارجی (مستقل) عموماً در برابر اعضاء مجمع عمومی یا صاحبان سهام بوده در حالی که حسابرسی داخلی در برابر هیأت مدیره پاسخگو می‌باشد.

7-چرا سازمان ها حسابرسی داخلی دارند؟
در سال ۲۰۰۲ تصویب شد که حسابرسی داخلی و گزارشات ارائه شده می تواند به مدیران در کنترل فرآیندهای شرکت کمک کند؛ همچنین این حسابرسی به محافظت در برابر کلاهبرداری و شرایط احتمالی نیز کمک می کند بطوریکه می توان گفت امروز حسابرسی داخلی نقش مهمی را در سازمان ها و شرکتها ایفا می کند.