به گزارش شبکه خبری بانک و بیمه "بینا" به نقل از سرپوش
نگاهی انتقادی به دخالت دستگاههای غیرلازم در اقتصاد، ما را به سرمنشأ آن یعنی عدم تفکیک صریح و روشن وظایف و تکامل نیمبند نهادهای سیاسی میرساند. علیاکبر نیکواقبال اقتصاددان در گفتوگو با «آرمان» راهکار نهایی این موضوع را وجود یک سازمان پرقدرت و صالح برای اصلاح امور میداند که در ادامه میخوانید.
عدم دخالت دستگاههای غیرلازم در اقتصاد در برگیرنده چه نکاتی است و سرمنشأ دخالتهای غیرلازم در امور و فرایندهای غیراقتصادی از کجا نشأت میگیرد؟
موضوع دخالت نهادها (رفتارها و رویههای سازمانی) و ارگانهای داخلی یک سازمان در امور مربوط به همان سازمان و یا دخالت بعضی ارگانها و نهادهای دولتی و حتی نهادهای پرقدرت خصوصی در امور یک دستگاه و یا سازمانهای وزارتی یک کشور، میتواند امری کم و بیش جا افتاده در بسیاری از کشورها تلقی شود. کشورهای پیشرفته و دارای احزاب سیاسی قوی و قوای سهگانه مستقل توانستهاند با موفقیت از دخالت در امور، وظایف و مسئولیتهای یکدیگر اجتناب کنند. از یک طرف قوه مجریه این کشورها با داشتن اکثریت آرای مردمی و داشتن اکثریت پارلمانی توانسته است از دخالت سایر قوا در اجرای مصوبات قانونی مجلس با موفقیت جلوگیری کرده و با قدرتی کافی، قوانین و مصوبات قوه مقننه را که در تصویب آن، نقشی پرقدرت نیز ایفا میکنند به اجرا گذارند.
بنابراین سرمنشأ بسیاری از دخالتهای غیرلازم در امور و فرایندهای اقتصادی از عدم تفکیک صریح و روشن وظایف، اختیارات و مسئولیتهای سازمانها یا نهادها و تکامل نیمبند نیروها و نهادهای سیاسی کشور نشأت میگیرد. شایان ذکر است که وحدت فرماندهی به این معنی که هر فرد و یا هر دستگاه یا نیروی سازمانی فقط یک رئیس دارد و از او دستور میگیرد و نه از چند رئیس، از اصول و قواعد بسیار پراهمیت و اساسی مدیریت است. در امثال و حکم آمده است اگر دو آشپز داشته باشیم یا غذا شور میشود و یا بینمک. تعداد مدیران و سازمانهایی که در امور اقتصادی ایران فعالیت و کم و بیش گردانندگی و تاثیرگذاریهای لازم و غیرلازم میکنند البته کم نیستند. اگر بخواهیم چند نامی را ذکر کنیم میتوان به دستگاههای عریض و طویل در وزارتخانههای مختلف اقتصادی، سازمان مدیریت و برنامهریزی، بانک مرکزی و نهادهای پرقدرت اقتصادی مانند انواع و اقسام شرکتهای خصولتی و ... نام برد. جالب است که وزارت اقتصاد و دارایی که بر اساس عنوان آن باید بزرگترین مسئولیت را حداقل در تشریح امور اقتصادی کشور، در یک سال گذشته با تورمی در حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد داشته باشد، بر اساس اخبار مطبوعاتی کشور هیچگونه فعالیتی نداشته و مشغول ترمیم کابینه وزارتی خود است.
تعدد فرماندهی و دخالت در امور اقتصادی کشور در چه اموری ریشه دارد؟
تعدد فرماندهی و دخالتهای مدیران سازمانهای مختلف در امور اقتصادی کشور، ریشه در اندازه و تشکیلات عریض و طویل دولت و کاغذبازیهای بیحدوحصر اداری در ایران دارد. اصلاحات اداری در بسیاری از کشورها با موفقیت پیگیری و به انجام رسیده است. در ایران برنامه منطقیکردن اندازه دولت تاکنون به نتیجه مطلوب نرسیده است. در این مورد در یکی از گزارشهای اصلاحات اداری کشور آمده است: یکی از وظایف شورای عالی اداری، اصلاح تشکیلات کلان دولت و حذف یا ادغام برخی وزارتخانههاست. به عقیده طراحان لایحه تشکیلات کلان دولت، هدف اصلی این لایحه کوچککردن اندازه دولت جهت کارآمدتر کردن و کاهش تصدی دولتی و واگذاری بخشی از این تصدیها به بخش غیردولتی است. حجم نامتناسب و تداخل وظایف، دو اشکال عمده ساختار فعلی دولت است. از جمله مهمترین آنهاست، بر اساس آمار و ارقام موجود در حال حاضر بزرگی دولت ۵/۲ برابر حداکثر معمول است.
گذشته از تشکیلات اداری گسترده و رانتی پیش گفته، تداخل غیرلازم دستگاهها در امور اقتصادی به چه نحوی صورت میگیرد؟
به این صورت است که دولتها در ایران، با روندی رو به افزایش، نظام پولی بانکی کشور را بهعنوان ماشین خلق نقدینگی برای رفع نیازهای پولی مالی خود از یک طرف و شبکه بانکی کشور را شبکه توزیع پول در اقتصاد طبق اراده خود میداند. این نگرش دولت به نظام پولی بانکی کشور باعث شده است که قوانین اقتصادی از کار افتاده و کارایی و پیشرفت اقتصادی مخدوش شود. در واقع، دولت سیستم پولی بانکی کشور را از طرق مختلفی مانند تسلط سیاستهای مالی بر سیاستهای پولی، سیاست نرخ بهره و سیاستهای اعتبارات تکلیفی تحت اهرمهای فشار قرار میدهد. تسلط سیاستهای مالی بر سیاستهای پولی، مهمترین متغیر در تعیین حجم پول، نقدینگی و پایه پولی است که از جهت منابع شامل خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی، بدهی دولت به بانک مرکزی، بدهی بانکهای تجاری و سایر موسسات اعتباری به بانک مرکزی و سایر داراییها میشود.
گسترش مخارج بودجهای دولت و بهویژه بودجه جاری کشور و همچنین پایین بودن سطح درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی و نفت، دولت را دچار کسری بودجه میکند و تامین بخش اعظم این کسری بودجه از طریق قرض گرفتن از بانک مرکزی موجب میشود که بدهی دولت به بانک مرکزی به مهمترین منبع ایجاد پول پرقدرت و به تبع آن گسترش نقدینگی بدل شود. افزایش درآمدهای نفتی و وابستگی بیش از حد هزینههای دولت به درآمدهای نفتی و در نتیجه تامین بودجه دولت از طریق فروش درآمدهای ارزی حاصل از نفت به بانک مرکزی موجب میشود که خالص داراییهای بانک مرکزی به مهمترین عامل افزایش پایه پولی بدل شود.
در مورد نرخ سود واقعی سپردهها، آمار در سالهای اخیر نشان میدهد که این نرخ به طور میانگین عموما منفی یا نزدیک به صفر بوده است.
بله. این از مصادیق بارز پدیده سرکوب مالی است. شاخص سرکوب مالی، گسترش همهجانبه نرخ بهره واقعی منفی است. در شرایطی که نرخ موزون سپردهها و نرخ سود تسهیلات کمتر از نرخ تورم باشد، عملا جریان توزیع ثروت از سپردهگذاران به دریافتکنندگان تسهیلات خواهد بود. به عبارت دیگر، شبکه بانکی در اثر سیاستهای دولت تبدیل به وسیلهای میشود که از سپردهگذاران به نفع دریافتکنندگان تسهیلات توزیع ثروت میکند. تعیین چنین نرخهای سود بانکی به شیوه دستوری و بدون تناسب با نرخ تورم علاوه بر اینکه میتواند منتج به زیانهای جبرانناپذیری برای اقتصاد ملی شود، با اصل عدالتمحوری دولت نیز در تناقض است. در طرف سپردهگذاران نظام بانکی، نرخهای سود بانکی حقیقی منفی موجب کاهش انگیزه مردم برای سپردهگذاری در سیستم بانکی شده و پسانداز را به صورت پدیدهاى اقتصادى که توجیهکننده کاهش مصرف در زمان حال باشد، منتفى ساخته و جامعه را به سمت و سوی رفتار مصرفگرایی و سوداگری سوق داده است؛
علاوه بر این موجب شده است تا مردم پسانداز در سیستم بانکی را به حداقل رسانده و براى کسب منفعت یا حداقل حفظ ارزش منابع مالی پسانداز شده خود، آنها را به خرید داراییهایی مانند طلا، زمین و کالاهاى بادوام تخصیص دهند، چراکه پسانداز در سیستم بانکی در چنین شرایطی به جز از دست رفتن بخشی از منابع پسانداز شده و کاهش ارزش حقیقی آن و زیان سپردهگذاران معنای دیگری ندارد.
تسهیلات تکلیفی به همراه اقتصاد رانتی چه نتایجی در بر داشته است؟
تسهیلات تکلیفی همراه با اقتصاد رانتی و بوروکراسی موجب شد تا افراد و دستگاههای بینام و نشان و یا حتی با نام و نشان وامهای نجومی را با بهرههای اندک (هشت درصد) دریافت و در بانکهای دیگری با نرخ ۲۰ درصد ودیعهگذاری و سودهای بادآورده غیرتولیدی را برای خود فراهم کنند که اصل وام یا پس داده شده و یا پس داده نشده است.
در نهایت، راهکار شما در این زمینه چیست؟
به اعتقاد من، عدم دخالتهای غیرلازم در امور اقتصادی مطمئنا نیاز به یک سازمان پرقدرت و صالح برای اصلاح امور دارد.
سوسن یحییپور
نمایش
بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۲ در سال آینده پاداش پایان خدمت کارکنان در ازای هر سال خدمت و به میزان حداکثر تا سی سال ۵۲۰ میلیون تومان پیشبینی شده که نسبت به امسال ۷۵ میلیون تومان اضافه شده است.
برای فهم بهتر مقدار هزینه 2877 میلیارد دلاری وارد شده از صادرات نفتی از دست رفته تا پایان سال میلادی گذشته، میتوان به ارزش ریالی آن با توجه به قیمت دلار در بازارهای امروز اشاره کرد که بالغ بر 100.7 هزار هزار میلیارد تومان میشود.
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: سال آینده هیچ افزایش قیمتی برای حاملهای انرژی از جمله بنزین، گازوئیل و گاز را نداریم و این موضوع اصلاً در بودجه سال ۱۴۰۲ نیامده است.
سید احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت : نرخ ارز در سامانه نیما متغیر خواهد بود. بخشی از مشکلی که در آبان و آذر ماه به وجود آمد بود. اشتباه در تخصیص ارز در یکی از زیرمجموعه های بانک مرکزی بود و موجب شد واردات برای کالاهایی که با درهم باید وارد می شد با محدودیت همراه شود .که باعث شد این موضوع القا ش ...
رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو با اعلام اینکه قیمت قطعات یدکی گران شده اما قیمت دستمزد تعمیرکاران خودرو تغییر نکرده است، گفت: در حال حاضر قیمت قطعات یدکی خودرو بسیار بالاست و هیچ نظارتی در این رابطه انجام نمی شود.
«تورم را نصف و سپس تکرقمی خواهیم کرد»؛ این دقیقا وعدهای بود که سیدابراهیم رئیسی در انتخابات سال گذشته داد. اکنون 16 ماه از آغاز به کار دولت او میگذرد و بررسیها نشان میدهد رئیسی و دولتش در کنترل تورم طی این مدت، نسبت به بازه زمانی مشابه در دولت روحانی، ناکام بودهاند.
سابقه بیمه خریدنی نیست مگر اینکه فرد به ۶۰ سال رسیده باشد و برای بازنشسته شدن نیاز به خرید سابقه بیمه داشته باشد.
فشار تقاضا برای واحدهای کوچک متراژ و قدیمی نمایه غالب در این بازار است.
ه علت تاثیرگذاری وضعیت اقتصادی بر تمامی افراد، مسائل اقتصاد کلان، نقش مهمی را در مباحثات سیاسی ملی ایفا میکنند. شرکتکنندگان در انتخابات از وضعیت اقتصادی آگاه هستند و میدانند که سیاستهای دولت میتواند از راههای قابلتوجهی بر اقتصاد، تاثیرگذار باشد.
یک مدیر بیمهای ضمن تشریح برخی دلایل عدم توجه مردم به بیمههای زندگی، گفت: : یکی از مهمترین دلایل تورم و کاهش ارزش پول است که مردم متناسب با شرایط تصمیم میگیرند.
برخی از سکه بازان با اشاره به اظهارات اخیر رئیسی درباره قطار پیشرفت به کنایه می گفتند نرخ دلار این روزها سوار قطار سریع السیر شده و ایستگاه ها را یکی پس از دیگری طی می کند. همین امر موجب شده سکه بازان تحت هیجان افزایش قیمت دلار در موقعیت خرید قرار بگیرند.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت قزوین با تاکید بر نقش مهم اصناف در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور و توزیع کالا و خدمات بین جامعه گفت: بدون همراهی و حضور موثر اصناف هیچ برنامهای در بازار قابلیت اجرا و عملیاتی شدن ندارد.
دولت برای جلوگیری از تشدید چالش در صندوقهای بازنشستگی بایستی پیشنهادهای تحولی در حوزه صندوقهای بازنشستگی و اصلاح سن و سابقه بازنشستگی در بودجه سال ۱۴۰۲ لحاظ کند.
عضو هیات رئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: اگر قیمت معامله شده خودرو در بورس بالاتر از بهای تمام شده پایه و سود معقول باشد، تفاوت مذکور باید برای مصارف عمومی به طور مثال برای توسعه صنعت حمل و نقل هزینه شود.
بحران مدیریتی در حالی دومین دارنده منابع گازی جهان را دچار چالش جدی کرده است که رسانههای نزدیک به دولت مدتها بود «زمستان سخت اروپا و التماس آنها برای گاز ایران» را نوید میدادند.
تحلیل تکنیکال بورس در واقع علمی در بازارهای مالی است که در آن پیشبینی قیمتهای آینده بر اساس بررسی قیمتهای گذشته صورت میگیرد.
نرخ تسهیلات به سپرده ها پس از کسر سپرده قانونی در مهر ماه امسال، در 4 استان کشور بالاتر از 100 درصد بوده که اتفاقی خطرناک در اقتصاد قلمداد می شود. به باور برخی تحلیل گران این رویداد می تواند موجب رشد فزاینده نقدینگی شده و از این حیث این 4 منطقه را میدان انفجار نقدینگی می دانند.
در اولین روز هفته معاملات بورس و فرابورس تهران، شاهد تغییرات اندک شاخص سهام بانکها و موسسات اعتباری در بازار سرمایه بودیم.
در اولین روز کاری هفته معاملات بورس وفرابورس تهران شاهد افت شاخص سهام شرکت های انبوه سازی،املاک و مستغلات دربازار سرمایه بودیم.
با توجه به آمارهای سازمان امور مالیاتی طی ۷ ماهه سال جاری حدود ۲۷۰ هزار میلیارد تومان مالیات وصول شده است و درآمد مالیاتی مهر ماه ۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
ثبت نظر