تدوین سیاست‌هایی برای حفظ ارزش پول/ کنترل نقدینگی در اولویت

، جلسات اخیر هیات دولت بر سیاست‌های اقتصادی و تحولات جدید خارجی متمرکز بود. به تازگی بار دیگر نوسانات بازار مالی مورد توجه قرار گرفت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف شد روند منطقی‌سازی نرخ ارز را تداوم بخشد، اما برای منطقی سازی نرخ ارز چه باید کرد و اکنون بانک مرکزی کجا ایستاده است؟

دکتر مرتضی بکی حسکوئی، اقتصاددان و تحلیل گر مسائل اقتصادی، در اینباره به ایبِنا گفت: همانطور که رییس کل بانک مرکزی هم گفته بودند، در این مدت یک نگرش پولی در بانک مرکزی نسبت به نرخ ارز حاکم است، مبنی بر اینکه بانک مرکزی هدف‌گذاری تورم را به عنوان چارچوب سیاستگذاری پولی اعلام کرده است.

وی افزود: بنابراین در چارچوب سیاستگذاری پولی با هدف‌گذاری تورم، بانک مرکزی تلاش می‌کند به نحوی نرخ تورم را کنترل کند و از محل کنترل نرخ تورم و انضباط پولی در واقع نوسانات و تلاطم‌های بازار ارز را مدیریت کند.

بکی حسکوئی ادامه داد: در واقع نرخ ارز در قالب این چارچوب، در یک کریدوری به صورت شناور مدیریت شده با سیاست‌های پولی پیوند داده می‌شود و سیاست‌های پولی که هدفش کنترل تورم است در نهایت منجر به کنترل نوسانات و تلاطم‌های نرخ ارز خواهد شد.

این اقتصاددان تصریح کرد: این چارچوب کلی سیاست‌گذاری است که به نظر من بانک مرکزی باید این موضوع را به طور جدی دنبال کند و در شرایط کنونی که حجم نقدینگی به میزان قابل توجهی نسبت به دوره‌های قبل و در طول سال‌های اخیر افزایش یافته است، اولین مسئله کنترل نقدینگی در چارچوب سیاست‌های انقباضی پولی است.

وی افزود: گام نخست دولت و بانک مرکزی باید روی کنترل نقدینگی باشد و این برنامه باید با جدیت و مستمر ادامه یابد. بکی حسکوئی یادآور شد: در کنار این مسئله، نکته‌ای که وجود دارد آن است که در بحث بازار ارز، بحث عرضه و تقاضای ارز تابعی از عرضه و تقاضای محصولات صادراتی ما و در واقع تقاضای واردات است. یعنی تقاضا برای ارز تابعی از تقاضای واردات است و کنترل و ثبات قیمت‌های داخلی به طور طبیعی می‌تواند تقاضا برای واردات را محدودتر کند و نیاز به ارز وارداتی را در بلند مدت کاهش دهد.

این تحلیل گر مسائل اقتصادی با بیان اینکه بانک مرکزی باید تمرکز خود برای بازگشت تعادل به بازار ارز را حفظ کند، اظهار کرد: از طرف دیگر، وقتی نوسانات و تلاطم‌های بازار ارز کاهش پیدا کند، ارز حاصل از صادرات به طور طبیعی به اقتصاد بر می‌گردد.

وی راهکار بازگشت ارز به چرخه را اطمینان خاطر و اعتماد فعالان اقتصادی دانست و افزود: چون در بین سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگانی که در مسیر صادراتی قرار دارند، نااطمینانی نسبت به بازار ارز وجود دارد، در واقع آنها از ورود ارزهای حاصل از صادراتشان به اقتصاد و برگرداندن آن به چرخه اقتصاد امتناع می‌کنند. بنابراین اگر تلاطم‌ها و نا اطمینانی‌ ‌های بازار ارز کاهش پیدا کند ارز حاصل از صادرات هم  به بازار برمی‌گردد و بازار به طور خودکار به تعادل می‌رسد.

بکی حسکوئی تاکید کرد: در شرایطی که بازار ارز به سمت یک تعادل پیش می‌رود و عرضه ارزهای حاصل از صادرات به بازار برمی‌گردد نباید مداخله‌ای برای پیشگیری و جلوگیری از کاهش احتمالی نرخ ارز به وجود بیاید.

وی ادامه داد: یعنی هرگونه مداخله غیر از سیاست بانک مرکزی مبتنی و منطبق با سیاست‌های پولی در بازار ارز می‌تواند اخلال ایجاد کند و این اخلال می‌تواند پیامدهای ناگواری را برای اقتصاد مثل دوره‌های قبل ایجاد کند، چون بی‌اعتمادی نسبت به سیاست‌گذار را موجب می‌شود.

این اقتصاددان اضافه کرد: در این شرایط نباید مثل دوره‌های قبلی که احساس می‌شد و شایعاتی وجود داشت مبنی بر اینکه دولت تمایل ندارد نرخ ارز کاهش بیابد، این اتفاق در فضای روانی تکرار شود. مکانیسم‌هایی در اقتصاد هستند که بازار به صورت خودتنظیمی به نرخ تعادلی برسد و هرگونه مداخله در این ساز وکار اختلال بدی ایجاد می‌کند و تلاطم‌ها را تشدید خواهد کرد.

بکی حسکوئی در پایان گفت: به نظر من می‌رسد که تنها کاری که بانک مرکزی باید مستمراً دنبال کند تنظیم سیاست‌های پولی است که منجر به حفظ ارزش پول ملی و کنترل نقدینگی می‌شود و در حوزه تنظیم‌گری نباید وارد نرخ‌گذاری شود و نرخ ارز را هدف‌گذاری کند، بلکه باید ساز وکار خود تنظیمی نرخ ها را به تعادل برساند.